Πολικός Αστέρας είναι η ιδιαίτερη ονομασία του αστέρα α (άλφα) του αστερισμού Μικρά Άρκτος. Ο Πολικός Αστέρας έχει αποκληθεί «ο χρησιμότερος πρακτικά αστέρας στον ουρανό», επειδή βοηθά όχι μόνο τη ναυσιπλοΐα αλλά και την κάθε εύρεση του βορρά από ξηρά και θάλασσα στην οποιαδήποτε αστροφώτιστη νύχτα: βρίσκεται πρακτικά στο ίδιο σημείο οποιαδήποτε ώρα του 24ώρου και οποιαδήποτε στιγμή του έτους.

Το όνομα αυτό, όπως και το συνώνυμο «Αστέρι του Βορρά», προέρχεται από μία προσωρινή κατάσταση: το γεγονός ότι στην εποχή μας απέχει μόνο περί τα 40 λεπτά του τόξου από τον Βόρειο Ουράνιο Πόλο, οπότε όλοι οι αστέρες στον ουρανό φαίνονται να περιστρέφονται (να περι-πολούν) γύρω του. Μάλιστα η γωνιακή του απόσταση από τον πόλο θα μειώνεται μέχρι το έτος 2100, οπότε θα φθάσει σε ένα ελάχιστο 26,5 λεπτών και μετά θα αρχίσει να αυξάνεται.

Αυτή η γειτνίαση με τον Βόρειο Ουράνιο Πόλο ωστόσο είναι περιοδική: ακολουθεί την κίνηση του γήινου άξονα που ονομάζεται μετάπτωση. Μετά από 25.000 χρόνια περίπου θα υπάρξουν και πάλι λίγοι αιώνες κατά τους οποίους ο Πολικός Αστέρας θα δικαιολογεί το όνομα αυτό.

Η σύγχρονη Αστρονομία και Αστροφυσική μας πληροφορεί ότι ο Πολικός Αστέρας είναι ένας φωτεινός υπεργίγαντας επιφανειακής θερμοκρασίας 7.200 K με απόλυτο μέγεθος -3,64 (δηλαδή στην πραγματικότητα είναι 2.200 φορές λαμπρότερος από τον Ήλιο!) που απομακρύνεται από το Ηλιακό Σύστημα με ταχύτητα 17 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο. Η μάζα του είναι εξαπλάσια της ηλιακής και ο όγκος του 27.000 φορές μεγαλύτερος του ηλιακού. Πρόκειται για τριπλό αστέρα: ο πρώτος συνοδός του, Polaris B, ένας κίτρινος νάνος (φασματικού τύπου F3 V), ανακαλύφθηκε από τον Ουίλιαμ Χέρσελ το 1780 και αποτελεί ένα καλό «τεστ» για ένα διοπτρικό τηλεσκόπιο διαμέτρου 6 εκατοστών σε μεγέθυνση 80 φορές, καθώς έχει φαινόμενο μέγεθος 9 και απέχει 18 δευτερόλεπτα του τόξου από τον κυρίως Πολικό (ή 380 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα). Το 1929 ανακαλύφθηκε φασματοσκοπικώς η ύπαρξη του δεύτερου συνοδού, επίσης νάνου αστέρα, του Polaris Ab ή α UMi P ή α UMi a. Η απόσταση του συνοδού αυτού από τον κύριο αστέρα είναι «μόνο» 3 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα.

“Ζαλισμένο άστρο γυροφέρνει μαύρη τρύπα 2φορές την ώρα”

Πρόκειται για έναν κοσμικό δεσμώτη του ιλίγγου: ένα μικρό, καημένο άστρο εντοπίστηκε να κινείται τόσο κοντά σε μια μαύρη τρύπα ώστε ολοκληρώνει δύο πλήρεις περιφορές κάθε περίπου μία ώρα.

Κανένα άστρο δεν έχει βρεθεί μέχρι σήμερα να επιζεί τόσο κοντά σε ένα κοσμικό τέρας, αναφέρουν οι ερευνητές στο Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.

Το ασυνήθιστο ζευγάρι, ή δυαδικό σύστημα όπως το ονομάζουν οι αστρονόμοι, βρίσκεται εντός του Γαλαξία μας σε απόσταση 14.800 ετών φωτός. Πιστεύεται ότι αποτελείται από μια μαύρη τρύπα και έναν λευκό νάνο, ένα μικρό άστρο που έχει εξαντλήσει σχεδόν όλα τα πυρηνικά καύσιμά του.

Κοσμικός ίλιγγος

Χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο ακτίνων Χ Chandra της NASA, η ερευνητική ομάδα κατέγραψε μεταβολές της φωτεινότητα του συστήματος με περίοδο 28 λεπτών, κάτι που υποδεικνύει ότι ο λευκός νάνος χρειάζεται 28 λεπτά για να συμπληρώσει μια τροχιά.

Η απόσταση ανάμεσα στα δύο σώματα είναι πολύ μικρή και εκτιμάται στις 2,5 φορές η απόσταση Γης-Σελήνης.

Ο λευκός νάνος είναι φυσικά ο χαμένος της υπόθεσης, αφού η τερατώδης βαρυτική έλξη της μελανής οπής τού αποσπά συνεχώς υλικό, το οποίο σχηματίζει έναν δίσκο καθώς στροβιλίζεται.

«Ευτυχώς, δεν νομίζουμε ότι το άστρο θα πέσει κι αυτό στη μαύρη τρύπα» λέει ο Άρας Μπαχράμιαν του Πανεπιστημίου της Αλμπέρτα στον Καναδά, πρώτος συγγραφέας της δημοσίευσης.

Παραμένει ωστόσο ασαφές πώς ένα άστρο κατέληξε τόσο επικίνδυνα κοντά σε μια μαύρη τρύπα. Μια πιθανότητα είναι ότι το άστρο ήταν αρχικά ένας πολύ μεγαλύτερος κόκκινος γίγαντας, ο οποίος είχε την ατυχία να πλησιάσει και έχασε μεγάλο μέρος του υλικού του.

Περισσότερες πληροφορίες θα μπορούσε να δώσει η ανίχνευση των βαρυτικών κυμάτων (ρυτιδώσεων στο χωροχρόνο που προβλέπει η Σχετικότητα του Αϊνστάιν) που εκπέμπουν τα δύο αντικείμενα καθώς στροβιλίζονται.

Δυστυχώς, όμως, η συχνότητα αυτών των κυμάτων βρίσκεται πέρα από τις δυνατότητες των σημερινών ανιχνευτών, όπως οι ανιχνευτές LIGO που επιβεβαίωσαν την ύπαρξη των βαρυτικών κυμάτων το 2016.

ΑΠΌ ” ΤΟ ΒΗΜΑ”

Η εξαίρετη ακουστική για την οποία το Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου είναι διάσημο, οφείλεται στα πέτρινα εδώλια του (στα καθίσματα των θεατών), καθώς το σχήμα και η διάταξή τους είναι ιδανικά για το φιλτράρισμα των θορύβων χαμηλής συχνότητας, καταδεικνύει η έρευνα ειδικών επιστημόνων. Ήδη από τον 1ο π.Χ αιώνα, ο Ρωμαίος αρχιτέκτονας Βιτρούβιος θαύμαζε το πώς οι αρχαίοι Ελληνες είχαν διαρυθμίσει τα καθίσματα της Επιδαύρου «σύμφωνα με την επιστήμη της αρμονίας» για να ακούγονται καθαρότερα οι φωνές των ηθοποιών. Ακόμα και ο παραμικρότερος ψίθυρος στη σκηνή του θεάτρου ακούγεται πεντακάθαρα στις τελευταίες θέσεις σε απόσταση 60 μέτρων. Εκτός από τις αρχαίες πηγές, «σύγχρονες ακουστικές έρευνες αποδεικνύουν ότι στα αρχαία θέατρα έχουν εφαρμοστεί βασικές αρχές σχεδιασμού που εξασφαλίζουν ηχοπροστασία, ακουστική ζωντάνια, διαύγεια και καταληπτότητα του θεατρικού λόγου. Μια από τις βασικότερες αρχές είναι η ενίσχυση της φωνής με έγκαιρες, θετικές ηχοανακλάσεις επάνω σε στοιχεία του θεάτρου (δάπεδο ορχήστρας, πρόσοψη κτιρίου σκηνής, λογείο), για την εξασφάλιση ενός φυσικού, αυτοδύναμου (παθητικού) μεγαφώνου, που αναπληρώνει τις ενεργειακές απώλειες, κυρίως στα υψηλότερα καθίσματα του κοίλου». Oι υπολογισμοί τους έδειξαν ότι οι κλιμακωτές θέσεις του θεάτρου λειτουργούν ως ηχητικό φίλτρο, καθώς το σχήμα τους είναι ιδανικό για να καταστέλλει τους ήχους χαμηλής συχνότητας, κύριο συστατικό του θορύβου. Η διάταξη των θέσεων, που θυμίζει τα πάνελ ηχομόνωσης σε σχήμα αβγοθήκης, φιλτράρει τις συχνότητες κάτω από 500 Hertz, όπως το μουρμούρισμα του κοινού και το θρόισμα των φύλλων. Η εξασθένιση των χαμηλών συχνοτήτων επιτρέπει να ακούγονται πλουσιότερες οι φωνές των ηθοποιών, που αποτελούνται κυρίως από υψηλές συχνότητες. Η αφαίρεση των χαμηλών τόνων από τις φωνές δεν δημιουργεί πρόβλημα, καθώς ο ανθρώπινος εγκέφαλος μπορεί να συμπληρώνει τις συχνότητες που λείπουν – ένα φαινόμενο που αξιοποιείται σε ηχεία μικρού όγκου τα οποία ακούγονται στο αφτί πολύ μεγαλύτερα. Οι ερευνητές παραδέχονται ότι η παρουσία κοινού στο θέατρο πιθανότατα θα άλλαζε την ακουστική του με τρόπο που δεν είναι εύκολο να υπολογιστεί, λόγω του περίπλοκου σχήματος και της ανομοιογένειας του ανθρώπινου σώματος. Υποστηρίζουν όμως ότι τα συμπεράσματά τους για το θέατρο της Επιδαύρου θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν στο σχεδιασμό σταδίων με καλύτερη, φυσική ακουστική. Η λέξη Επίδαυρος σημαινει “Δρα Επι της Αυρας”. Δεν είναι τυχαία και η ύπαρξη των Ασκληπιείων εκεί, που έχει να κάνει με τον ήχο, την ακουστική, την επίγεια μουσική αρμονία η οποία συγχρονίζεται με την συμπαντική μουσική αρμονία και την ίαση. Η ακουστική λοιπόν στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου έχει το αξιοπερίεργο, ότι έτσι όπως ακούγονται καθαρά τα Ελληνικά εκεί, δεν μπορούν να ακουστούν άλλες γλώσσες, υπάρχει δηλ. κάποιου είδους συντονισμού του ήχου, της Μαθηματικής Ελληνικής γλώσσας, του χώρου και της ακουστικής, και αυτό γιατί η Ελληνική γλώσσα είναι μουσική γλώσσα.  Γνωστή δε η σχέση μεταξύ μουσικής αρμονίας και των μαθηματικών και των μαθηματικών με την αρμονία του σύμπαντος, όπως επίσης γνωστό είναι ότι στην αρχαία Ελλάδα η μουσική, η αριθμητική η γεωμετρία και η αστρονομία ήταν αδελφές επιστήμες.

Tilestwra.gr

Μια σειρά από θεαματικές εικόνες του Ήλιου κατέγραψε το μεγάλο τηλεσκόπιο ALMA του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO) στην έρημο Ατακάμα της Χιλής. Ανάμεσά τους, είναι μια τεράστια και ασυνήθιστου σχήματος ηλιακή κηλίδα, που μοιάζει με χελώνα και έχει μέγεθος περίπου διπλάσιο από τη διάμετρο της Γης.

Το αόρατο φως

Συνήθως οι εικόνες του Ήλιου είναι τραβηγμένες στο ορατό τμήμα του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος, όμως το ALMA μπορεί να κάνει παρατηρήσεις και πέρα από αυτό. Το ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) συνήθως ανιχνεύει κύματα από μακρινούς γαλαξίες και νεαρά άστρα. Όμως σε αυτή την περίπτωση «έπιασε» το αόρατο φως που απελευθερώνει σε μήκος κύματος χιλιοστόμετρων η καυτή χρωμόσφαιρα του Ήλιου, δηλαδή η περιοχή ακριβώς πάνω από τη φωτόσφαιρα, την ορατή επιφάνειά του άστρου μας.

Η πιο εντυπωσιακή εικόνα του Ήλιου με τη «χελώνα» τραβήχτηκε σε μήκος ραδιοκύματος 1,25 χιλιοστομέτρων. Οι πιο σκούρες επιφάνειες του άστρου είναι κάπως ψυχρότερες από τις γειτονικές. Οι ηλιακές κηλίδες αναπτύσσονται στην επιφάνεια του Ήλιου, όταν οι γραμμές του μαγνητικού πεδίου του άστρου «διπλώνουν» και διαπερνούν την επιφάνεια του ηλιακού πλάσματος, δημιουργώντας έτσι μια συγκριτικά πιο κρύα περιοχή. Η ίδια μαγνητική δραστηριότητα μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία ηλιακών εκλάμψεων και εκτινάξεων στεμματικής μάζας.

Από ΤΟ ΒΗΜΑ