Επιστήμες

Μαρ
18

Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 18 Μαρτίου 2023
Κένυα, νέα ανακάλυψη 3.000.000 ετών, αλλάζει ο,τι γνωρίζαμε για τον άνθρωπο.
Υπήρξαν είδη, τα οποία δεν είναι καν πρόγονοι του σύγχρονου ανθρώπου;

Για χρόνια, οι ερευνητές πίστευαν ότι οι πρόγονοι του ανθρώπου στην Αιθιοπία ήταν τα πρώτα όντα που χρησιμοποίησαν ακατέργαστα πέτρινα εργαλεία, περίπου 2,6 εκατομμύρια χρόνια πριν. Αλλά μια πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη  εισάγει νέα ευρήματα που υποδηλώνουν ότι η κατασκευή εργαλείων συνέβη πριν από 300.000 χρόνια, σε μια εντελώς διαφορετική τοποθεσία και από ένα είδος που δεν είναι καν πρόγονος του σύγχρονου ανθρώπου.

Η λεγόμενη κατασκευή εργαλείων Oldowan συχνά απεικονίζεται ως ορόσημο στην ιστορία, επιτρέποντας την αποτελεσματική επεξεργασία των τροφίμων. Η έλευση αυτών των προηγμένων (τότε) εργαλείων θεωρείται ευρέως ως ορόσημο στην ανάπτυξη του πολιτισμού και παρέμεινε κρίσιμος λίθος στις έρευνες των επιστημόνων σχετικά με το χρονοδιάγραμμα της εμφάνισης της ανθρώπινης νοημοσύνης.

Η εργασία στο Science – η οποία συντάχθηκε από ερευνητές από διάφορα ιδρύματα – περιγράφει μια τοποθεσία στη Nyayanga της Κένυας που χρονολογείται από 3.032 έως 2.581 εκατομμύρια χρόνια πριν. Οι αρχαιολόγοι ανασκάπτουν την τοποθεσία από το 2015 και ανακάλυψαν 330 τεχνουργήματα (συμπεριλαμβανομένων εργαλείων), 1776 οστά και δύο γομφίους ανθρωποειδών — αλλά δεν ανήκουν σε κανέναν άμεσο ανθρώπινο προγόνο.

«Με αυτά τα εργαλεία μπορείτε να συνθλίψετε καλύτερα από τον γομφίο ενός ελέφαντα και να κόψετε καλύτερα από τον κυνόδοντα λιονταριού», δήλωσε σε δελτίο τύπου ο Ρικ Ποτς, ανώτερος συγγραφέας της μελέτης και του Εθνικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας, Έδρας Human Origins, Peter Buck. «Η τεχνολογία Olddowan ήταν σαν να εξελίσσονταν ξαφνικά ένα ολοκαίνουργιο σύνολο δοντιών έξω από το σώμα σας και άνοιξε μια νέα ποικιλία τροφών στην αφρικανική σαβάνα στους προγόνους μας».

Οι ερευνητές μπόρεσαν να χρονολογήσουν τα εργαλεία πριν από περίπου 2,9 εκατομμύρια χρόνια, πολύ νωρίτερα από προηγούμενες καταγραφές χρήσης λίθινων εργαλείων.

«Αυτό είναι ένα από τα παλαιότερα, αν όχι το αρχαιότερο παράδειγμα τεχνολογίας Oldowan», έγραψε σε δελτίο τύπου ο Thomas Plummer, καθηγητής ανθρωπολογίας στο Queen’s College και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης. «Αυτό δείχνει ότι η εργαλειοθήκη διανεμήθηκε πιο ευρέως σε παλαιότερη ημερομηνία από ό,τι κατάλαβαν οι άνθρωποι».

Αν και είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι τα εργαλεία κατασκευάστηκαν τόσο καιρό πριν από την αρχή, ήταν επίσης πλήρως λειτουργικά. Παράλληλα με τα εργαλεία, οι ερευνητές ανακάλυψαν τα οστά δύο ιπποπόταμων, αποδεικνύοντας ότι το είδος αυτό, ήταν σε θέση να χρησιμοποιήσει τα εργαλεία για να επεξεργαστεί και να φάει μεγάλα ζώα.

Το πιο απίστευτο, το έγγραφο εξιστορεί επίσης την ανακάλυψη των γομφίων Paranthropus από την ομάδα. Το γένος Paranthropus δεν είναι πρόγονος του σύγχρονου Homo sapiens, αλλά μάλλον ένα είδος εξελικτικού ξαδέλφου. Οι γομφίοι είναι τα παλαιότερα απολιθωμένα λείψανα Paranthropus που έχουν βρεθεί ποτέ.

Επιστήμες, Νέα από όλον τον Κόσμο Χωρίς σχόλια »
Οκτ
23

ΤΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ ΣΤΟΝ ΑΡΗ

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 23 Οκτωβρίου 2022

Aπό τον Πέτρο

Ο  ‘Αρης είναι πια διάσπαρτος από άχρηστα ανθρώπινης κατασκευής αντικείμενα και δυστυχώς δεν διαθέτει «σκουπιδιάρικο” για να τα μαζέψει.

Τα διαφόρων μεγεθών πεταμένα ανθρώπινα πράγματα στον γειτονικό πλανήτη υπολογίζονται σε 7.119 κιλά ή περίπου 7,1 τόνους.

Προέρχονται από τρεις πηγές στη διάρκεια των περίπου 50 ετών της εξερεύνησης του πλανήτη: πεταμένα εξαρτήματα, διαστημοσυσκευές που έχουν συντριβεί και όσες είναι ακέραιες αλλά αδρανείς και μη λειτουργικές πια.
Σύμφωνα με το Γραφείο Υποθέσεων Εξωτερικού Διαστήματος των Ηνωμένων Εθνών, η ανθρωπότητα έχει στείλει 18 διαστημικά σκάφη σε 14 ξεχωριστές αποστολές. Πολλές βρίσκονται ακόμη εν ενεργεία, αλλά για άλλες ο Άρης έχει γίνει ο «τάφος» τους.

Tο τελευταίο «σκουπίδι» που ανακαλύφθηκε, ήταν στα μέσα Αυγούστου φέτος, όταν η Αμερικανική Διαστημική Υπηρεσία (NASA) ανακοίνωσε ότι το ρόβερ της Perseverance εντόπισε ένα κομμάτι εξοπλισμού, ένα μπλεγμένο τμήμα διχτυού, που είχε εκτιναχθεί κατά τη δική του προσεδάφιση.

Κάθε αποστολή που επιχειρεί να κατέβει στην αρειανή επιφάνεια ομαλά, διαθέτει εξοπλισμό (θερμική ασπίδα, αλεξίπτωτο κ.α.) που απορρίπτει κατά την κάθοδο του σκάφους. Όταν το εξάρτημα που εκτινάσσεται πριν την προσεδάφιση, πέσει στο έδαφος, μπορεί να σπάσει σε μικρότερα κομμάτια, τα οποία πιθανώς να παρασυρθούν από τους ισχυρούς αρειανούς ανέμους, όπως συνέβη στην περίπτωση της άφιξης του Perseverance το 2021.

Εκτός από αυτό το ρόβερ, και άλλα αμερικανικά ρόβερ όπως το Curiosity και το Opportunity έχουν πέσει πάνω σε αντικείμενα που προέρχονταν από τη δική τους προσεδάφιση

Η δεύτερη κατηγορία μεγαλύτερων «σκουπιδιών» είναι οι εννέα αδρανείς σήμερα διαστημοσυσκευές στην επιφάνεια του πλανήτη, οι οποίες είναι: όχημα προσεδάφισης Mars 3, όχημα προσεδάφισης Mars 6, όχημα προσεδάφισης Viking 1, όχημα προσεδάφισης Viking 2, ρόβερ Sojourner, όχημα προσεδάφισης Beagle 2, όχημα προσεδάφισης Phoenix, ρόβερ Spirit και ρόβερ Opportunity. Οι περισσότερες από αυτές είναι σχεδόν άθικτες, συνεπώς από μια άποψη θα μπορούσαν να θεωρηθούν ιστορικά «λείψανα» παρά σκουπίδια.

Η τρίτη κατηγορία, των σκαφών που έχουν συντριβεί, πληροί καλύτερα τις προϋποθέσεις χαρακτηρισμού τους ως σκουπιδιών. Τουλάχιστον δύο συνετρίβησαν, ενώ με άλλα τέσσερα χάθηκε η επικοινωνία λίγο πριν ή κατά την προσεδάφιση τους, οπότε μάλλον θα πρέπει να θεωρούνται ότι έγιναν κομμάτια, π.χ. λόγω πιο γρήγορης καθόδου τους από ό,τι έπρεπε.

Αν κανείς προσθέσει όλα τα παραπάνω, τότε – σύμφωνα με τους υπολογισμούς του ρομποτιστή Cagri Kilic του Πανεπιστημίου της Δυτικής Βιρτζίνια – το βάρος όλων των ανθρώπινων κατασκευών που έχουν σταλεί στον ‘Αρη, αγγίζει τους δέκα τόνους (9.979 κιλά). Αν από αυτά αφαιρεθεί το βάρος των μέχρι σήμερα λειτουργικών διαστημοσυσκευών (2.860 κιλά), τότε μένουν σκουπίδια βάρους 7.119 κιλών.

Ορισμένοι ανησυχούν για τους κινδύνους που μπορεί να αποτελέσουν ορισμένα από αυτά τα απορρίμματα για τις τρέχουσες και τις μελλοντικές διαστημικές αποστολές στον Άρη. Μπορεί π.χ. κάποιο ρόβερ να μπλεχτεί σε ένα τέτοιο σκουπίδι.

Υπομονή συνεπώς μέχρι που οι οι άνθρωποι θα μεταφέρουν απορριμματοφόρα στον «κόκκινο» πλανήτη, όταν πια τον αποικίσουν

Cnn. gr

Επιστήμες, Η Ζωή μας σήμερα Χωρίς σχόλια »
Οκτ
16

Ο ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 16 Οκτωβρίου 2022

Όλα όσα είμαστε, νιώθουμε, σκεφτόμαστε, κάνουμε, αποτελούν βάση της έκφρασης της λειτουργίας του εγκεφάλου σε έναν διάλογο με τα υπόλοιπα όργανα του σώματος και, μέσω αυτού, με όλο τον περίγυρό μας. Ο εγκέφαλος λειτουργεί με κώδικες κληρονομημένους, δηλαδή κώδικες που έχουν αποκρυσταλλωθεί κατά την εξελικτική διαδικασία. Αλλά είναι επίσης ένα εύπλαστο όργανο που αλλάζει διαρκώς σε όλη την πορεία της ζωής του ανθρώπου (περισσότερο αμέσως μετά τη γέννηση, λιγότερο κατά τα γηρατειά).

Η πλαστικότητα είναι μια προγραμματισμένη εγκεφαλική διαδικασία ή ιδιότητα που προσαρμόζεται στις ζωτικές εμπειρίες του κάθε ανθρώπινου όντος και εκφράζεται μέσω των αλλαγών οι οποίες επέρχονται ως αποτέλεσμα κυρίως όλων των όσων μαθαίνουμε και απομνημονεύουμε, της που λαμβάνουμε και της κουλτούρας στην οποία ζούμε. Πρόκειται για φυσικές αλλαγές στον εγκέφαλο, διαφορετικές σε κάθε άνθρωπο· δεν συντελούνται μόνο στο μυαλό ενός υγιούς ανθρώπου, αλλά μπορεί επίσης να οφείλονται σε βλάβες ή τραυματισμούς λόγω γενετικών διαταραχών, ατυχημάτων ή εγκεφαλικών βλαβών κατά τη διάρκεια του τοκετού, ή ως συνέπεια μιας κακής εκπαίδευσης. ή έλλειψης εκπαίδευσης, κυρίως κατά τα πρώτα χρόνια.

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ένα πολύ ιδιαίτερο όργανο. Όχι μόνο λόγω όσων συνεπάγεται η λειτουργία του, αφού είναι επιφορτισμένος με το να εκφράζει τη συμπεριφορά, τον λόγο, τη σκέψη και τις συγκινήσεις, αλλά ως καθαυτό όργανο εντός του βιολογικού του περιβάλλοντος.

Η διαδικασία της βιολογικής εξέλιξης έχει σμιλέψει έναν εγκέφαλο πολύ διαφορετικό από εκείνον όλων των άλλων έμβιων όντων, συμπεριλαμβανομένων των πιο κοντινών μας εν ζωή προγόνων, των χιμπατζήδων· όχι μόνο σε ό,τι αφορά το μέγεθος και το βάρος του (σχεδόν ενάμισι κιλό έναντι μισού. κιλού του χιμπατζή), αλλά και λόγω της λεπτής δομής και της οργάνωσής του. Είναι γεγονός ότι πολλά μέρη του ανθρώπινου εγκεφάλου και του εγκεφάλου του χιμπατζή, αν και διαφορετικού μεγέθους, έχουν παρόμοιο σχεδιασμό, άλλα μέρη όμως παρουσιάζουν εντελώς διαφορετική δομή· ιδιαιτέρως ο προμετωπιαίος φλοιός, όπου η οργάνωση των νευρώνων και οι συνάψεις μεταβίβασης πληροφοριών σε άλλες περιοχές του φλοιού είναι θεμελιώδεις για τις νοητικές διεργασίες, κυρίως σε αυτό, που αφορά τη λογική και τη συμβολική σκέψη, τη λήψη απόφασης, τις αξίες, τους κανόνες και την ηθική.

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος αρχίζει να δομείται λίγες ημέρες, 16 για την ακρίβεια, μετά τη γονιμοποίηση . Στην πορεία της ενδομήτριας ανάπτυξής του, κατά την πρώτη και όψιμη εμβρυϊκή περίοδο, και ιδιαιτέρως κατά τη δεύτερη, συντελείται μια ιδιαίτερα δυναμική διαδικασία αναδιοργάνωσης των νευρώνων του εγκεφαλικού φλοιού. Αυτή η ανάπτυξη συνεχίζεται κατά το πρώτο μεταγεννητικό στάδιο και την παιδική ηλικία με την υπερπαραγωγή νευρωνικών κυκλωμάτων στην περιοχή του εγκεφάλου. Μετά τη γέννηση και μέχρι την ηλικία των δύο ετών συντελείται ένας κλιμακούμενος εμπλουτισμός των δενδριτών, και ο αριθμός των συνάψεων διαρκών ειδικών.

Κατά την εν λόγω περίοδο η είσοδος των αισθητηριακών πληροφοριών είναι πολύ σημαντική για τη μεταγεννητική ανάπτυξη της οργάνωσης των εγκεφαλικών συνάψεων. Αυτό έχει μελετηθεί ιδιαιτέρως στον οπτικό φλοιό. Ο ρόλος των αισθητηριακών πληροφοριών στην ανάπτυξη και ωρίμανση των συνάψεων είναι ουσιώδης για να κατανοήσουμε τη γενικότερη επίδραση ενός πλήθους περιβαλλοντικών παραγόντων στη μεταγεννητική ανάπτυξη της οργάνωσης του εγκεφαλικού φλοιού. Ο σχηματισμός συνάψεων στη διάρκεια της ανάπτυξης διαφέρει αισθητά από περιοχή σε περιοχή του ανθρώπινου εγκεφάλου. Γνωρίζουμε ότι ο αριθμός δενδριτικών ακάνθων και φτάνει τη μεγαλύτερη τιμή του μεταξύ 34ης και 36ης εβδομάδας της κύησης, για να πέσει κατακόρυφα μετά τη γέννηση, οπότε, από την ηλικία των δύο με τεσσάρων μηνών και έπειτα, κατά τρόπο γενικό στον εγκεφαλικό φλοιό,συναπτογένεση .

Αυτή η συναπτογένεση διαφέρει ανάλογα με την περιοχή του εγκεφαλικού φλοιού. Για παράδειγμα, στον οπτικό φλοιό η μεγαλύτερη τιμή επιτυγχάνεται στους οκτώ μήνες, έπειτα το σύστημα αναδιαμορφώνεται με σταδιακή απώλεια συνάψεων και στην ηλικία των 11 ετών απομένει μόνο το 60% απ’ αυτές. Στην περίπτωση του προμετωπιαίου φλοιού αυτό το σχήμα είναι διαφορετικό. Το απόγειο της συναπτογένεσης επιτυγχάνεται στην ηλικία των δύο ετών και παραμένει σε υψηλότερο επίπεδο μέχρι εκείνη των επτά ετών. Από αυτή την ηλικία και έπειτα η διεργασία της συναπτογένεσης αναδιαμορφώνεται με απώλειες που αγγίζουν το 40%, αλλά σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου και κατά τρόπο βαθμιαίο.

Από την πλευρά του, το μεταιχμιακό σύστημα (το σύστημα των συναισθημάτων) ολοκληρώνει την ωρίμανση του ως προς τις συνάψεις ανάμεσα στην ηλικία των τεσσάρων και των επτά ετών, αναλόγως σε ποια δομή αναφέρεται. Ο ιππόκαμπος, για παράδειγμα, που είναι μια δομή θεμελιώδης όσον αφορά τη μνήμη, αποκτά στην ηλικία των τεσσάρων ετών μια νευρωνική αρχιτεκτονική που προσομοιάζει με εκείνη του ενήλικα. Σε γενικές γραμμές, το σχήμα της ανάπτυξης και της απώλειας των συναισθημάτων στις αισθητηριακές περιοχές, το μεταιχμιακό σύστημα, εξελίσσεται πολύ νωρίτερα από τις συνειρμικές περιοχές του φλοιού και, φυσικά, πολύ νωρίτερα στον προμετωπιακό φλοιό.

Μετά τη γέννηση ο εγκέφαλος είναι μια συνεχής από δραστηριότητες που, ακόμα και υπό την καθοδήγηση ενός πανίσχυρου γενετικού προγράμματος, εξαρτώνται απόλυτα από τον αισθητηριακό και συναισθηματικό περίγυρό του. Είναι ένα παιχνίδι, αυτή τη φορά πιο ειδικό, που παίζεται ανάμεσα στα γονίδια που φέρει το κάθε άτομο και στο περιβάλλον στο οποίο ζει, και το οποίο σε μεγάλο βαθμό διαμορφώνει τον καθένα από εμάς, τους διαφορετικούς μας διαφορετικούς από άλλους ανθρώπινους στον κόσμο.

Ο εγκέφαλος, όμως, στην πορεία της κατασκευής του , δεν είναι προϊόν μιας συνεχούς διεργασίας, ομοιογενούς και συγχρονικής (όσον αφορά όλα τα μέρη του και τον χρόνο), όπως μόλις είδαμε μιλώντας για τις συνάψεις. Η ανάπτυξη του εγκεφάλου διενεργείται με τρόπο ασύγχρονο, σε χρόνους διαφορετικούς. Τα προγράμματα του γονιδίου που κατευθύνει αυτή τη συγκεκριμένη ανάπτυξη έχει κάτι το οποίο θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε «παράθυρα» που ανοίγει κάποια δεδομένη στιγμή, και είναι ακριβώς η εν λόγω στιγμή που μπορεί να εισέλθει από εκεί μια πληροφορία (αισθητηριακή, κινητική, οικογενειακή, κοινωνική, συναισθηματική ή εκλογικευτική) προερχόμενη από το περιβάλλον. Και δεν υπάρχει καταλληλότερη συγκυρία από αυτή, αφού τα ανοιχτά παράθυρα κλείνουν συν τω χρόνω, για να επιτρέψουν το άνοιγμα άλλων.

Σήμερα αρχίζουμε να γνωρίζουμε ότι αυτές οι ελαστικές (κρίσιμες) περίοδοι, κατά τις οποίες το περιβάλλον στο οποίο ζει το άτομο πρέπει να είναι κατ’ ανάγκη παρόν, είναι θεμελιώδεις για την ανάπτυξη πολλών λειτουργιών του εγκεφάλου, όπως η ομιλία, η όραση, το συναίσθημα. , οι ικανότητες για τη μουσική ή τα μαθηματικά, η εκμάθηση μιας δεύτερης γλώσσας ή, γενικά, οι γνωστικές λειτουργίες (γνώση και τεκμηρίωση απόψεων). Μάλιστα, αρχίζουμε να μαθαίνουμε ότι υπάρχουν διαφορετικές κρίσιμες περίοδοι για τη διαμόρφωση των υποσυστημάτων ή των διαφόρων συστατικών στοιχείων των εν λόγω εύπλαστων λειτουργιών που έχουμε προαναφέρει.

Μια παρομοίωση θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε τι ακριβώς θέλω να πω.Όπως σκεφτόμαστε ότι η ανάπτυξη του εγκεφάλου του παιδιού, ήδη από τη στιγμή της σύλληψης, είναι όπως η κατασκευή ενός αυτοκινήτου σε μια σειρά παραγωγής. Το αυτοκίνητο, όταν ακόμα έχει απλώς τα βασικά εξαρτήματα (γονίδια), μεταφέρεται μέσω μιας κυλιόμενης ταινίας που κινείται με συγκεκριμένη ταχύτητα (χρόνος), και στη διάρκεια της διαδρομής προστίθενται και άλλα εξαρτήματα (περιβάλλον). Ο χρόνος αυτής της διαδρομής διαφέρει ανάλογα με τις συγκεκριμένες συνθήκες, όπως είναι, για παράδειγμα, ο αριθμός των ανταλλακτικών που πρέπει να τοποθετούνται σε κάθε χρονική στιγμή της διαδρομής ή η δυσκολία τοποθέτησής τους (προγεννητική περίοδος, περιγεννητική περίοδος, περίοδος παιδικής ηλικίας, μέση παιδική ηλικία). ηλικία, ύστερη παιδική ηλικία, προεφηβεία, εφηβεία, πρώιμη ενήλικη ζωή, ενήλικη ζωή και γηρατειά).

Η ιδέα του εύπλαστου παραθύρου αναφέρεται, συνεχίζοντας με την ίδια παρομοίωση, στο ότι, ενόσω το αυτοκίνητο μετακινείται μέσα σε αυτή την παραγωγή παραγωγής, και ενώ έχει ήδη γενετικά προγραμματισμένες τις δικές του ενδογενείς αλλαγές, απαιτούνται περίοδοι κατά τις οποίες πρέπει να μονταριστούν τα ανταλλακτικά που έρχονται από το περιβάλλον· δηλαδή, περίοδος που ανοίγει για το μοντάρισμα της πληροφορίας (ανταλλακτικό) που προέρχεται από το περιβάλλον και οι οποίες κλείνουν οριστικά μόλις περάσει αυτός ο εύπλαστος χρόνος. Η πιο ξεκάθαρη περίπτωση εύπλαστου και καθοριστικού παραθύρου στο βιολογικό σύμπαν είναι αυτό που περιγράφεται από τον Konrad Lorenz στα πουλιά και είναι γνωστό ως αποτύπωμα (imprinting).

Τα πουλιά, με το που βγαίνουν από το αβγό, ακολουθούν το πρώτο αντικείμενο που κινείται μπροστά τους και το οποίο συνήθως είναι η μητέρα τους. Αυτό μπορεί να κρατήσει μόνο μερικές ώρες. Με το που περνάει αυτό το χρονικό διάστημα, χάνεται και η εν λόγω τάση. Στα νεογέννητα παιδιά συμβαίνει κάτι παρόμοιο με πολλές άλλες λειτουργίες. Για παράδειγμα, για την όραση η περίοδος των πρώτων μηνών μετά τη γέννηση είναι τόσο κρίσιμη ώστε η στέρηση της όρασης σε ένα παιδί έστω και μόνο για μία εβδομάδα μπορεί να έχει ολέθριες συνέπειες για τη μελλοντική του όραση. Σήμερα γνωρίζουμε ότι στην όραση, η ανάπτυξη των διαφόρων κυκλωμάτων του αμφιβληστροειδή χιτώνα, του θαλάμου καθώς και των πολυάριθμων περιοχών του οπτικού φλοιού που κωδικοποιούν διάφορες όψεις του οπτικού κόσμου, όπως είναι τα σχήματα, τα χρώματα, οι κινήσεις κ.λπ.,

Η πλαστικότητα χαρακτηρίζει όλα τα υπόλοιπα αισθητηριακά συστήματα. Επηρεάζει, όμως, και άλλες λειτουργίες του συναισθηματικού συστήματος, όπως εκείνες που εμπλέκονται στους μηχανισμούς της περιέργειας, των συναισθημάτων, της προσοχής της, της ενσυναίσθησης, οι οποίες δεν ωριμάζουν πλήρως πριν από την ηλικία των τεσσάρων ετών, γεγονός που έχει ιδιαίτερη σημασία στην ανάπτυξη δεξιοτήτων που σχετίζονται ξεκάθαρα με τη μάθηση και την απομνημόνευση. Υπάρχουν και άλλα πολλά εύπλαστα παράθυρα, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζει ιδιαίτερα εκείνο της γλώσσας.

Απ᾽ ό,τι φαίνεται, η ομιλία δεν είναι ένα χαρακτηριστικό με το οποίο γεννιόμαστε . Γεννιόμαστε με τη δυνατότητα κάποια στιγμή να μιλήσουμε, αλλά μόνο μέσω της διαδικασίας της μάθησης σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο ό,τι στην αρχή είναι απλώς μια δυνατότητα. Ένα παιδί που δεν έχει ακούσει ποτέ κάποιον άλλο άνθρωπο να μιλάει προτού κλείσει τα επτά ή τα οκτώ χρόνια του δεν θα μπορέσει να μιλήσει ποτέ ή, στην καλύτερη περίπτωση, που κάνει με τεράστιες δυσκολίες και περιορισμούς. Το εύπλαστο παράθυρο της γλώσσας κλείνει περίπου σ’ αυτή την ηλικία. Τα εύπλαστα παράθυρα της γλώσσας και της όρασης είναι περίπλοκα και χαρακτηρίζονται από την ύπαρξη «υποπαραθύρων».

Για παράδειγμα, η διαδικασία κατάκτησης της σημασιολογίας (της σημασίας των λέξεων) δεν επιτελείται ταυτόχρονα με την κατάκτηση της σύνταξης (της δομής της γλώσσας) ή, στην περίπτωση της όρασης, η απόκτηση διαφόρων συστατικών στοιχείων του αντικειμένου που βλέπουμε, όπως το χρώμα, το σχήμα ή η κίνηση, συντελείται σε διαφορετικές χρονικές φάσεις. Θα λέγαμε μάλιστα ότι δεν υπάρχουν μόνο παράθυρα για τα μεγάλα συστήματα και τα υποσυστήματα, αλλά και μικρο-παράθυρα, που διακρίνουν κάποιες ώρες ή μέρες, τα οποία συντελούν στη μοριακή διαμόρφωση πολλών μικροκυκλωμάτων του εγκεφάλου.

Μπορούν να άραγε αυτές οι γνώσεις να μας βοηθήσουννα ορίσουμε καλύτερα τους χρόνους στη διδασκαλία, για παράδειγμα, της γραμματικής ή των αγγλικών ή κάποια τρίτη ξένη γλώσσα, ή, επίσης, τη διδασκαλία των μαθηματικών; Υπάρχουν, όμως, και άλλα πολλά εύπλαστα παράθυρα, όπως εκείνα που ανοίγουν στην περίοδο της προεφηβείας και τα οποία έχουν τεράστια σημασία, όσο κι αν οι γνώσεις μας γι’ αυτά σε νευρολογικό επίπεδο είναι περιορισμένες. Το να μάθουμε ποιοι είναι οι μηχανισμοί με βάση τους οποίους λειτουργεί ο συναισθηματικός εγκέφαλος στις πρώτες ηλικίες και πώς επεξεργάζεται και κωδικοποιεί αυτό το πολύπλοκο σύμπλεγμα από γενετικές πληροφορίες —πληροφορίες από το βιολογικό περιβάλλον,

Ακριβώς στη διάρκεια αυτών των σχετικά μεγάλων χρονικών περιόδων, της προεφηβείας και της εφηβείας, στον εγκέφαλο συντελούνται βαθιές αλλαγές στην εξελικτική του πορεία προς τον ενήλικο εγκέφαλο· αλλαγές που δεν έχουν απλώς αποχρώσεις ενός ήδη οριστικά διαμορφωμένου εγκεφάλου αλλά την πραγματική «κατασκευή» του ενήλικα εγκεφάλου. , με τον θάνατο νευρώνων και την αύξηση ή τη μείωση του πάχους και των δενδριτικών ακάνθων σε εκείνους που παραμένουν ζωντανοί. Όσον αφορά τα παράθυρα στα οποία αναφερθήκαμε, υπάρχει μια περιοχή του εγκεφάλου, ο προμετωπιαίος φλοιός, που καθυστερεί να ωριμάσει επαρκώς.

Αυτή η περιοχή του εγκεφάλου εμπλέκεται, ούτε λίγο ούτε πολύ, σε όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που θεωρούμε καθαρά ανθρώπινα, από την αρετή, τις ηθικές αξίες, τη λογική ή την ίδια την κοινωνική ευθύνη, τον έλεγχο των συναισθημάτων και την παρορμητικότητα, μέχρι τη λήψη. απόφαση και τον υπεύθυνο σχεδιασμό του μέλλοντος της ίδιας της ζωής ενός ατόμου. Αυτό το μέρος του εγκεφάλου στο οποίο αναφέρεται ωριμάζει οριστικά στην ηλικία των 25 με 27 ετών, ηλικία κατά την οποία ορίζονται ορισμένοι νευροδιαβιβαστές και ολοκληρώνεται η ένωση με μυελίνη των αξόνων των νευρώνων.

Ποια παράθυρα ανοίγουν και ποια κλείνουν σε αυτή την κρίσιμη για το χτίσιμο του ανθρωπίνου όντος μακρά περίοδο; Ποια παράθυρα ανοίγουν και πότε κλείνουν στη διάρκεια της προεφηβείας, στη διάρκεια αυτού του χείμαρρου ορμονών που εισβάλλει και μεταμορφώνει τον εγκέφαλο των νέων; Πότε, κατά τη μακρά περίοδο της εφηβείας, στη διάρκεια της οποίας, όπως μόλις προείπα, πεθαίνουν τόσο νευρικά, λαμβάνει χώρα μια νέα οργάνωση ορισμένων περιοχών του εγκεφαλικού φλοιού; Και, μιλώντας για όλα αυτά, ποια είναι τα στοιχεία και τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος που έχουν καθοριστική σημασία για την καλύτερη μέθοδο διδασκαλίας και τη μόρφωση των εφήβων;

Από antikleidi

Επιστήμες Χωρίς σχόλια »
Σεπ
8

ΤΑ ΜΑΝΙΤΑΡΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΝ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥΣ

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 8 Σεπτεμβρίου 2022

Όταν ο Λιούις Κάρολ έγραψε το 1865 τις περιπέτειες της Αλίκης στη χώρα των θαυμάτων, εξερεύνησε αδιανόητα σενάρια, όπως γάτες που καπνίζουν και μανιτάρια που μιλούν. Αν και κανένα από αυτά δεν είχε επιστημονικές βάσεις εκείνη την εποχή, νέα έρευνα δείχνει ότι τα μανιτάρια  όντως επικοινωνούν μεταξύ τους – και έχουν λεξιλόγιο έως και 50 λέξεων.

Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Royal Society Open Science, oι επιστήμονες αποκάλυψαν ότι οι οργανισμοί αυτοί είναι οι πιο απροσδόκητοι πολυλογάδες της φύσης. Με επικεφαλής τον Andrew Adamatzky – καθηγητή του Εργαστηρίου Αντισυμβατικής Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο της Δυτικής Αγγλίας – η μελέτη επικεντρώθηκε σε τέσσερα είδη μυκήτων.

«Υποθέτοντας ότι οι μύκητες χρησιμοποιούν τις αιχμές της ηλεκτρικής δραστηριότητας για να επικοινωνούν, αποδεικνύουμε ότι οι κατανομές του μήκους των λέξεων των μυκήτων ταιριάζουν με αυτές των ανθρώπινων γλωσσών», είπε. «Διαπιστώσαμε ότι το μέγεθος του λεξιλογίου των μυκήτων μπορεί να φτάσει τις 50 λέξεις, ωστόσο το βασικό λεξιλόγιο των πιο συχνά χρησιμοποιούμενων λέξεων δεν υπερβαίνει τις 15 έως 20 λέξεις».

Για να ελέγξει σωστά την υπόθεσή του ότι τα μανιτάρια χρησιμοποιούν μια αναγνωρίσιμη γλώσσα, ο Adamatzky επικεντρώθηκε σε τέσσερα συγκεκριμένα είδη: το enoki, το split gill, το ghost και το caterpillar.

Eισήγαγε μικροσκοπικά ηλεκτρόδια στο υπόστρωμα, ή στην επιφάνεια όπου αναπτυσσόταν το κάθε συγκεκριμένο μανιτάρι, για να αναλύσει την ηλεκτρική παραγωγή του κάθε είδους. Σύμφωνα με την Guardian, το μανιτάρι split gill έδωσε τα πιο αξιοσημείωτα αποτελέσματα.

Το σχισμένο βράγχιο επιβιώνει χωνεύοντας το ξύλο και ο Adamatzky έμεινε έκπληκτος όταν είδε μια απότομη αιχμή στα ηλεκτρικά σήματα του μανιταριού όταν τα νήματα υφών που αποτελούν το μυκήλιό του ήρθαν σε επαφή με ξένα κομμάτια ξύλου – γεγονός που υποδηλώνει ότι το μανιτάρι ειδοποιούσε άλλα μανιτάρια στο δίκτυό του για τροφή.

«Δεν γνωρίζουμε αν υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ των μοτίβων αιχμής στους μύκητες και της ανθρώπινης ομιλίας», δήλωσε ο Adamatzky. «Πιθανώς όχι. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν πολλές ομοιότητες στην επεξεργασία πληροφοριών σε ζωντανά υποείδη διαφορετικών κατηγοριών, οικογενειών και ειδών. Ήμουν απλά περίεργος να συγκρίνω».

Ο Adamatzky υποστήριξε ότι αυτά τα μεταδιδόμενα μηνύματα δεν διαφέρουν από τα ουρλιαχτά που παράγουν οι λύκοι. Σύμφωνα με το National Geographic, οι λύκοι διαλαλούν, σε τακτική βάση, τις τοποθεσίες τους για ποικίλους λόγους, όπως για παράδειγμα για να ειδοποιήσουν την αγέλη τους για αρπακτικά ή για τη θέση του θηράματος.

Όταν ο Adamatzky συνειδητοποίησε ότι αυτές οι αιχμές στην ηλεκτρική παραγωγή προέρχονταν από συγκεκριμένες ομάδες, άρχισε να τις διακρίνει μαθηματικά. Διαπίστωσε όχι μόνο ότι αυτές οι συστάδες περιλάμβαναν ένα λεξιλόγιο έως και 50 λέξεων, αλλά και ότι το «μήκος των μυκητιακών λέξεων» ήταν εντυπωσιακά παρόμοια με εκείνο της αγγλικής γλώσσας.

Eντόπισε ότι κάθε «λέξη» του μύκητα είχε μέσο μήκος 5,97 γράμματα, σε σύγκριση με τον μέσο όρο των 4,8 γραμμάτων των αγγλικών λέξεων. Ενώ ο Adamatzky είναι πεπεισμένος ότι αυτές οι αυξήσεις στην ηλεκτρική παραγωγή δεν είναι τυχαίες, είναι επίσης αρκετά ταπεινός ώστε να γνωρίζει ότι πρέπει να γίνουν περισσότερες έρευνες.

«Υπάρχει και μια άλλη εξήγηση -δεν λένε τίποτα, απλά τα μανιτάρια δεν μιλάνε», δήλωσε ο Adamatzky. «Οι άκρες του πολλαπλασιαζόμενου μυκηλίου είναι ηλεκτρικά φορτισμένες και, ως εκ τούτου, όταν οι φορτισμένες άκρες περνούν σε ένα ζεύγος διαφορικών ηλεκτροδίων, καταγράφεται μια αιχμή στη διαφορά δυναμικού».

Άλλοι επιστήμονες είναι επίσης επιφυλακτικοί ως προς τα ευρήματα της μελέτης. Σύμφωνα με τον Dan Bebber, μυκητολόγο στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ, απέχουμε πολύ από το να μεταφράσουμε πραγματικά τι λένε αυτοί οι οργανισμοί.

Από in.gr

Επιστήμες, Νέα από όλον τον Κόσμο Χωρίς σχόλια »
Ιαν
10

Η ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 10 Ιανουαρίου 2021
Από τον Πέτρο
Η μάχη για την αποτροπή της  κλιματικής αλλαγής ωθεί τους μηχανικούς στην ανάπτυξη νέων, πράσινων τεχνολογιών. Αιολική και ηλιακή ενέργεια επιδιώκουν να αντικαταστήσουν τον άνθρακα και το φυσικό αέριο στην παραγωγή ηλεκτρισμού, ενώ τα ηλεκτρικά οχήματα αναμένεται να εξοβελίσουν από τους δρόμους εκείνα που «καίνε» βενζίνη και πετρέλαιο. Σταδιακά η εξάρτησή μας από τα ορυκτά καύσιμα θα ελαχιστοποιηθεί και μαζί της θα μειωθεί η υπερθέρμανση του πλανήτη.

Όμως οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι το τίμημα αυτής της μετάβασης προς την πράσινη ενέργεια και τεχνολογία ενδέχεται να επιβαρύνει για άλλη μια φορά… το περιβάλλον.

Η αναζήτηση των αναγκαίων υλικών για την παραγωγή αυτών των μηχανών και στη συνέχεια η εξόρυξή τους, θα μπορούσαν να επιφέρουν σοβαρές οικολογικές συνέπειες και να έχουν τεράστιες επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα, τονίζουν.

«Η μετάβαση προς τις μηδενικές εκπομπές άνθρακα πρόκειται να γεννήσει νέες πιέσεις για τον πλανήτη μας, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα», εξηγεί στον Guardian ο Ρίτσαρντ Χέρινγκτον, επικεφαλής γεωλογικών επιστημών στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου. «Θα αναγκαστούμε να μάθουμε να υπολογίζουμε το κέρδος και τις απώλειες από τη σκοπιά των οικοσυστημάτων, ακριβώς με τον τρόπο που λαμβάνουμε υπόψη μας οικονομικά ζητήματα αυτή τη στιγμή».

Μέταλλα όπως το λίθιο και το κοβάλτιο αποτελούν εξαιρετικά παραδείγματα των δύσκολων αποφάσεων που μας επιφυλάσσει το μέλλον, συνεχίζει ο Χέρινγκτον.

Και τα δύο στοιχεία είναι αναγκαία για την παραγωγή ελαφριών επαναφορτιζόμενων μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα και για την αποθήκευση αιολικής και ηλιακής ενέργειας. Η παραγωγή τους είναι πιθανό να αυξηθεί σημαντικά στη διάρκεια της επόμενης δεκαετίας, προκαλώντας σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα.

Στην περίπτωση του κοβαλτίου, το 60% των προμηθειών του πλανήτη προέρχεται από τη Δημοκρατία του Κονγκό, όπου μεγάλος αριθμός μη ελεγχόμενων ορυχείων απασχολούν παιδιά ηλικίας ακόμη και επτά ετών ως μεταλλωρύχους. Εκεί εισπνέουν σκόνη γεμάτη κοβάλτιο που είναι ικανή να προκαλέσει θανατηφόρα πνευμονικά προβλήματα, ενώ εργάζονται σε τούνελ που κινδυνεύουν να καταρρεύσουν ανά πάσα στιγμή.

«Άνδρες, γυναίκες και παιδιά εργάζονται χωρίς να έχουν ούτε τον στοιχειώδη προστατευτικό εξοπλισμό, όπως είναι τα γάντια ή οι μάσκες», τονίζει ο Μαρκ Ντάμετ της Διεθνούς Αμνηστίας, που έχει ερευνήσει την κρίση των εξορύξεων κοβαλτίου στη Δημοκρατία του Κονγκό.

«Σε ένα χωριό που επισκεφθήκαμε, οι άνθρωποι μας έδειξαν πώς το πόσιμο νερό της περιοχής τους μολύνθηκε από την απόρριψη αποβλήτων από τοπικό εργοστάσιο επεξεργασίας ορυκτών».

Και έπειτα υπάρχει το πρόβλημα της εξόρυξης λιθίου. Η παγκόσμια παραγωγή αναμένεται να εκτοξευθεί στη διάρκεια της επόμενης δεκαετίας. Όμως η εξόρυξή του συνδέεται με κάθε μορφής περιβαλλοντικά προβλήματα. Στο λεγόμενο Τρίγωνο του Λιθίου στη Νότιο Αμερική, που αποτελείται από την Χιλή, την Αργεντινή και τη Βολιβία, τεράστιες ποσότητες νερού αντλούνται από υπόγειες πηγές, για να διευκολύνουν την εξαγωγή του λιθίου, και οι οποίες έχουν συνδεθεί με την μ,είωση της στάθμης των υπόγειων υδάτων και την ερημοποίηση. Παρομοίως, στην περιοχή του Θιβέτ, η διαρροή τοξικών χημικών από το ορυχείο λιθίου Ganzizhou Rongda που δηλητηρίασαν τα νερά του ποταμού Λιτσού το 2016, πυροδότησαν εκτεταμένες διαμαρτυρίες.

Και τα νέα οικολογικά προβλήματα δεν πρόκειται να περιοριστούν σε συγκεκριμένα μέταλλα, σημειώνουν οι αναλυτές.

Όπως λένε, η αυξημένη ζήτηση για παραδοσιακά υλικά, όπως το τσιμέντο, για την κατασκευή υδρο-ηλεκτρικών φραγμάτων ή όπως ο χαλκός για την παραγωγή καλωδίων που θα συνδέσουν τις αιολικές και ηλιακές φάρμες με τις πόλεις και θα χρειαστούν για την κατασκευή ηλεκτρικών οχημάτων, ενδέχεται να προκαλέσουν επίσης ευρείες περιβαλλοντικές καταστροφές, αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα.

Η αυξανόμενη όρεξή μας για τον χαλκό καθιστά σαφή αυτά τα ζητήματα. Απαιτούνται χιλιάδες τόνοι για την κατασκευή συσκευών αιολικής ή ηλιακής ενέργειας, ενώ τα ηλεκτρικά οχήματα χρειάζονται διπλάσιο ή τριπλάσιο χαλκό σε σχέση με εκείνα που χρησιμοποιούν βενζίνη ή πετρέλαιο. Ως αποτέλεσμα, η ζήτηση για χαλκό ενδέχεται να έχει αυξηθεί κατά περισσότερο από 300% μέχρι το 2050, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση.

«Χρειάζονται δεκάδες κιλά παραπάνω χαλκού για ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο σε σχέση με εκείνον που απαιτείται για κάποιο που κινείται με ορυκτά καύσιμα», εξηγεί ο Χέρινγκτον.

«Αυτό σημαίνει ότι αν θέλουμε να μετατρέψουμε όλα τα 31 εκατ. αυτοκίνητα της Βρετανίας σε ηλεκτρικά, απαιτείται περίπου το 12% ολόκληρης της παγκόσμιας παραγωγής χαλκού –μόνο για τη Βρετανία. Αυτή η απαίτηση δεν είναι ρεαλιστική, δεδομένου ότι ελπίζουμε πως σε μια δεκαετία όλα τα αυτοκίνητα που θα παράγουμε θα κινούνται με ηλεκτρική ενέργεια».

Ο Χέρινγκτον υποστηρίζει ότι αναπόφευκτα θα υπάρξει επέκταση της εξόρυξης, αλλά και της ενέργειας που απαιτείται για την επεξεργασία των μετάλλων. Συνδυαστικά, αυτές οι δραστηριότητες μπορούν να επιφέρουν σημαντικό πλήγμα στο περιβάλλον. «Θα αναγκαστούμε να το κάνουμε με ένα τρόπο που δημιουργεί κέρδος, αλλά παράλληλα φροντίζει τους ανθρώπους και τον πλανήτη».

Εκτός από αυτά τα ζητήματα, η προτεινόμενη επέκταση της πυρηνικής ενέργειας στη Βρετανία, για την κάλυψη αναγκών που έως τώρα καλύπτονταν από εργοστάσια άνθρακα ή φυσικού αερίου, είναι πιθανό να οδηγήσει στην παραγωγή αυξανόμενης ποσότητας πυρηνικών αποβλήτων. Ωστόσο, η Βρετανία εξακολουθεί να μη διαθέτει μέθοδο ασφαλούς υπόγειας αποθήκευσης τοξικών αποβλήτων και στηρίζεται στην αποθήκευση των εξαιρετικά ραδιενεργών υπολειμμάτων της δραστηριότητας των πυρηνικών εργοστασίων πάνω από το έδαφος. Αυτές οι αποθήκες ίσως χρειαστεί να επεκταθούν σημαντικά στο μέλλον.

Μια λύση που έχει προταθεί μέχρι στιγμής σε αυτά τα προβλήματα των πράσινων τεχνολογιών, αφορά τον περιορισμό της εκμετάλλευσης των χερσαίων πόρων και τη στροφή προς τη θάλασσα για τη συλλογή των απαιτούμενων υλικών.

Έχουν καταδειχθεί αρκετές υποσχόμενες θαλάσσιες πηγές, με το μεγαλύτερο μέρος της προσοχής να στρέφεται στους μεταλλικούς όζους που βρίσκονται σε ορισμένα σημεία του βυθού των ωκεανών. Αυτές οι μάζες ορυκτών σε μέγεθος πατάτας είναι πλούσιες σε χαλκό, κοβάλτιο, μαγγάνιο και άλλα μέταλλα. Σύμφωνα με τη Διεθνή Αρχή των Βυθών, ορισμένα κοιτάσματα περιλαμβάνουν εκατομμύρια τόνους κοβαλτίου, χαλκού και μαγγανίου.

Ως αποτέλεσμα, αρκετοί οργανισμοί πλέον ερευνούν τα πιο υποσχόμενα από αυτά τα κοιτάσματα και ιδίως εκείνα της Ζώνης Clarion-Clipperton στα διεθνή νερά του Ειρηνικού Ωκεανού. Οι συγκεκριμένες μάζες θα μπορούσαν να φτάσουν μέχρι την επιφάνεια με τη χρήση αυτοκινούμενων υποβρυχίων που μπορούν να διασχίσουν τα 4,5 εκατ. τετραγωνικά χιλιόμετρα της ζώνης.

Ωστόσο, πρόσφατες έρευνες θαλάσσιων επιστημόνων έχουν αποκαλύψει ότι παρά το βάθος της Ζώνης Clarion-Clipperton, που κυμαίνεται μεταξύ των 4.000 και 5.000 μέτρων από την επιφάνεια, ο βυθός της περιοχής είναι πλούσιος και σε θαλάσσια ζωή.

Μια μελέτη του 2017 είχε ανακαλύψει περισσότερα από 30 νέα είδη που ζουν στην άβυσσο της ζώνης, τα περισσότερα εκ των οποίων ανήκουν στην κατηγορία των ξενοφυοφόρων, των μεγαλύτερων μονοκυτταρικών οργανισμών του πλανήτη.

Η ανάσυρση των όζων θα μπορούσε να καταστρέψει αυτές τις μορφές ζωής, προειδοποιούν οι επιστήμονες. «Αυτή τη στιγμή, δεν έχουμε αρκετά δεδομένα για τον βυθό ώστε να είμαστε σίγουροι για τις επιπτώσεις που θα μπορούσε να έχει η εξόρυξη στην περιοχή», τονίζει στον Guardian ο Άντριαν Γκλόβερ, ένας ερευνητής οικολογίας του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου.

«Ωστόσο, όταν το κάνουμε, θα αποτελέσει ένα σημαντικό ερώτημα για την κοινωνία. Αν πρόκειται για περιβάλλοντα με πλούτο βιοποικιλότητας που μπορούν εύκολα να καταστραφούν, θα είναι καλύτερη ή χειρότερη η δική τους εκμετάλλευση σε σχέση με εκείνη των τροπικών δασών ή της γης; Πρόκειται για ένα ζήτημα που είναι δύσκολο να επιλυθεί».

Επιστήμες, Η Ζωή μας σήμερα, Νέα από όλον τον Κόσμο Χωρίς σχόλια »
Ιαν
3

ΤΟ ΑΣΤΕΡΙ ΤΟΥ ΒΟΡΡΑ

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 3 Ιανουαρίου 2021

Πολικός Αστέρας είναι η ιδιαίτερη ονομασία του αστέρα α (άλφα) του αστερισμού Μικρά Άρκτος. Ο Πολικός Αστέρας έχει αποκληθεί «ο χρησιμότερος πρακτικά αστέρας στον ουρανό», επειδή βοηθά όχι μόνο τη ναυσιπλοΐα αλλά και την κάθε εύρεση του βορρά από ξηρά και θάλασσα στην οποιαδήποτε αστροφώτιστη νύχτα: βρίσκεται πρακτικά στο ίδιο σημείο οποιαδήποτε ώρα του 24ώρου και οποιαδήποτε στιγμή του έτους.

Ο Πολικός αστέρας βρίσκεται εύκολα στον ουρανό, αν προεκτείνουμε τη γραμμή από τον β στον α Μεγάλης Άρκτου πέρα από τον α κατά πενταπλάσια απόσταση της αβ.

Το όνομα αυτό, όπως και το συνώνυμο «Αστέρι του Βορρά», προέρχεται από μία προσωρινή κατάσταση: το γεγονός ότι στην εποχή μας απέχει μόνο περί τα 40 λεπτά του τόξου από τον Βόρειο Ουράνιο Πόλο, οπότε όλοι οι αστέρες στον ουρανό φαίνονται να περιστρέφονται (να περι-πολούν) γύρω του. Μάλιστα η γωνιακή του απόσταση από τον πόλο θα μειώνεται μέχρι το έτος 2100, οπότε θα φθάσει σε ένα ελάχιστο 26,5 λεπτών και μετά θα αρχίσει να αυξάνεται.

Σε οποιοδήποτε λοιπόν σημείο του βορείου ημισφαιρίου κι αν βρισκόμαστε, μπορούμε να τον διακρίνουμε και, πολύ απλά, φέρνοντας μια κάθετη νοητή γραμμή προς τον ορίζοντα, να μπορούμε να προσδιορίσουμε, ουσιαστικά με μεγάλη ακρίβεια, τον πραγματικό βορρά.

Αυτή η γειτνίαση με τον Βόρειο Ουράνιο Πόλο ωστόσο είναι περιοδική: ακολουθεί την κίνηση του γήινου άξονα που ονομάζεται μετάπτωση. Μετά από 25.000 χρόνια περίπου θα υπάρξουν και πάλι λίγοι αιώνες κατά τους οποίους ο Πολικός Αστέρας θα δικαιολογεί το όνομα αυτό.

Η σύγχρονη Αστρονομία και Αστροφυσική μας πληροφορεί ότι ο Πολικός Αστέρας είναι ένας φωτεινός υπεργίγαντας επιφανειακής θερμοκρασίας 7.200 K με απόλυτο μέγεθος -3,64 (δηλαδή στην πραγματικότητα είναι 2.200 φορές λαμπρότερος από τον Ήλιο!) που απομακρύνεται από το Ηλιακό Σύστημα με ταχύτητα 17 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο. Η μάζα του είναι εξαπλάσια της ηλιακής και ο όγκος του 27.000 φορές μεγαλύτερος του ηλιακού. Πρόκειται για τριπλό αστέρα: ο πρώτος συνοδός του, Polaris B, ένας κίτρινος νάνος (φασματικού τύπου F3 V), ανακαλύφθηκε από τον Ουίλιαμ Χέρσελ το 1780 και αποτελεί ένα καλό «τεστ» για ένα διοπτρικό τηλεσκόπιο διαμέτρου 6 εκατοστών σε μεγέθυνση 80 φορές, καθώς έχει φαινόμενο μέγεθος 9 και απέχει 18 δευτερόλεπτα του τόξου από τον κυρίως Πολικό (ή 380 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα). Το 1929 ανακαλύφθηκε φασματοσκοπικώς η ύπαρξη του δεύτερου συνοδού, επίσης νάνου αστέρα, του Polaris Ab ή α UMi P ή α UMi a. Η απόσταση του συνοδού αυτού από τον κύριο αστέρα είναι «μόνο» 3 δισεκατομμύρια χιλιόμετρα.

Επιστήμες Χωρίς σχόλια »
Δεκ
13

ΚΒΑΝΤΙΚΟΙ ΥΠΕΡΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΣ

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 13 Δεκεμβρίου 2020

Από τον Πέτρο

“Ερευνητές από την Κίνα υποστηρίζουν ότι έχουν πάρει κεφάλι στην κατασκευή ασύλληπτα γρήγορων υπολογιστών, κατασκευάζοντας έναν κβαντικό υπερυπολογιστή που μπορεί να κάνει υπολογισμούς με ταχύτητα πολύ πιο μεγάλη από τα σύγχρονα παρόμοια μηχανήματα.

Πέρυσι η Google είχε κερδίσει τα εύσημα διεθνώς όταν πρωτότυπος κβαντικός υπερυπολογιστής της (quantum computer) μπόρεσε να ολοκληρώσει μέσα σε λίγα λεπτά υπολογισμούς που συμβατικός τέτοιος υπερυπολογιστής θα χρειαζόταν 10.000 χρόνια για να τους κάνει. Πρόκειται για τη λεγόμενη κβαντική υπεροχή (quantum supremacy) – τη στιγμή που καθίσταται δυνατό να κάνει υπολογισμούς ένας κβαντικός υπολογιστής, τους οποίους είναι αδύνατον να τους εκτελέσει συμβατικός υπολογιστής, σύμφωνα με τα στοιχεία του έγκυρου περιοδικού του χώρου της τεχνολογίας, του «Wired».

Την περασμένη εβδομάδα η Κίνα ανήγγειλε τη δική της κβαντική υπεροχή με δημοσίευσή της στο επιστημονικό περιοδικό «Science». Σύμφωνα με τα δεδομένα αυτά, υπερυπολογιστής με την ονομασία Jiuzhang παρήγαγε μέσα σε λίγα λεπτά υπολογισμούς που θα χρειάζονταν πάνω από 2 δισ. χρόνια για να τους κάνει ο τρίτος ισχυρότερος υπερυπολογιστής του κόσμου, σύμφωνα με το «Wired».

Χωρίς εφαρμογή

Οι κβαντικοί υπερυπολογιστές δεν έχουν ακόμη πρακτική εφαρμογή. Ομως οι ενδείξεις ότι δύο διαφορετικές τεχνολογίες μπορούν να λειτουργούν πολύ πιο γρήγορα από τους σημερινούς υπερυπολογιστές αυξάνει τις ελπίδες και τις επενδύσεις για να ανοίξουν νέοι ορίζοντες στην τεχνολογία, σημειώνει ακόμη το «Wired». Οι κβαντικοί υπερυπολογιστές δεν μπορούν προς το παρόν να χρησιμοποιηθούν ευρέως για συγκεκριμένες λειτουργίες επειδή δεν έχει βρεθεί τρόπος να είναι απολύτως αξιόπιστα τα αποτελέσματά τους.

Με την ευρύτερη χρήση τέτοιων κβαντικών υπερυπολογιστών να απέχει ακόμη αρκετά χρόνια, ο ανταγωνισμός για το ποιος θα πετύχει το καλύτερο αποτέλεσμα αυξάνεται συνεχώς. Το θέμα έχει πάρει και εθνικές διαστάσεις με τις ΗΠΑ και την Κίνα να ανταγωνίζονται ευθέως για το ποιος θα πάρει την πρωτοκαθεδρία στη συγκεκριμένη τεχνολογία επειδή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ευαίσθητες λειτουργίες και θέματα εθνικής ασφάλειας. Μια από τις αρχικές βασικές εφαρμογές για τέτοιους υπερυπολογιστές θα είναι η κρυπτογράφηση δεδομένων και η επίλυση σύνθετων προβλημάτων.

Ο επικεφαλής καθηγητής του πειράματος του USTC, Λου Τσαογιάνγκ, δήλωσε ότι θαυμάζει την πρόοδο της Google στον τομέα αυτόν. «Η κατασκευή ενός κβαντικού υπερυπολογιστή αποτελεί κούρσα μεταξύ των ανθρώπων και της φύσης, όχι μεταξύ χωρών», είπε, προσθέτοντας ότι μέχρι τώρα ο «κβαντικός υπολογιστής μπορεί να κάνει μόνο μια συγκεκριμένη εργασία, όχι όλες τις εργασίες. Δεν είναι ακόμη πλήρως προγραμματιζόμενος. Αυτό είναι κάτι πάνω στο οποίο εργαζόμαστε», ανέφερε, σύμφωνα με τους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς».

Διαφορετική λειτουργία

Τα δύο συστήματα, της Google και της Κίνας, λειτουργούν τελείως διαφορετικά. Η Google κατασκευάζει κβαντικά κυκλώματα χρησιμοποιώντας υπεραγώγιμα υλικά σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες – ελάχιστα πάνω από το απόλυτο μηδέν. Η ομάδα του Πανεπιστημίου Επιστήμης και Τεχνολογίας της Κίνας στο Χεφέι (University of Science and Technology of China-USTC) κατέγραψε το αποτέλεσμα αυτό με τη χρήση φωτονίων – σωματιδίων φωτός.

Μια διαφορά ανάμεσα στον κινεζικό κβαντικό υπερυπολογιστή Jiuzhang και αυτόν την Google, που φέρει την ονομασία Sycamore, είναι ότι ο πρώτος, το πρωτότυπο της Κίνας που λειτουργεί με τη χρήση φωτονίων, δεν μπορεί εύκολα να επαναπρογραμματιστεί για να πραγματοποιεί διαφορετικούς υπολογισμούς, επειδή οι ρυθμίσεις του περιλαμβάνονται στα οπτικά του κυκλώματα, σύμφωνα με το «Wired». Σε κάθε περίπτωση όμως οι ειδικοί του χώρου επισημαίνουν ότι υπάρχουν αρκετοί διαφορετικοί τρόποι και πολλές οδοί για να λειτουργήσει ένας κβαντικός υπερυπολογιστής και ότι η πρόοδος των Κινέζων αποτελεί καλό νέο για όλο τον κόσμο και την επιστήμη.”

Επιστήμες, Η Ζωή μας σήμερα Χωρίς σχόλια »
Οκτ
26

Η NASA ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΕΛΗΝΗ

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 26 Οκτωβρίου 2020

Από τον Πέτρο

 

Αφθονία νερού επιβεβαιώνεται από τη NASA στη Σελήνη.

Πολυάριθμοι κρατήρες στις πολικές περιοχές δεν βλέπουν ποτέ το φως του Ήλιου (NASA)

Δύο ανεξάρτητες μελέτες που παρουσίασε η NASA σε συνέντευξη Τύπου την Δευτέρα επιβεβαιώνουν τις υποψίες για παρουσία μεγάλων ποσοτήτων νερού στη Σελήνη, ακόμα και σε περιοχές που κανείς δεν θα είχε φανταστεί πριν από λίγα χρόνια.

Αν και η ύπαρξη νερού στη Σελήνη είναι γνωστή εδώ και 11 χρόνια, τα νέα ευρήματα υποδεικνύουν ότι οι υδατικοί πόροι του φεγγαριού είναι μεγάλοι και θα μπορούσαν να  αξιοποιηθούν από μελλοντικές αποστολές για την παραγωγή οξυγόνου και καυσίμων.

Η πρώτη  από τις δύο μελέτες που δημοσιεύονται στο Nature Astronomy επιβεβαιώνει την ύπαρξη μορίων νερού στην ερημική επιφάνεια της Σελήνης. Προηγούμενες παρατηρήσεις είχαν δημιουργήσει υποψίες για νερό στη σεληνιακή επιφάνεια, δεν ήταν όμως απόλυτα πειστικές επειδή δεν μπορούσαν να ξεχωρίσουν το νερό (H2O) από έναν μοριακό του ξάδελφο, τις υδροξυλομάδες (-ΟΗ).

Η νέα μελέτη βασίστηκε σε δεδομένα από το παρατηρητήριο Sophia –ένα Boeing 747 τροποποιημένο ώστε να μεταφέρει ένα τηλεσκόπιο- και χρησιμοποιεί νέα μέθοδο ανίχνευσης η οποία εκτιμάται ότι δίνει οριστικά αποτελέσματα.

Τα μόρια νερού εκτιμάται ότι κρύβονται παγιδευμένα μέσα στα πετρώματα, προστατευμένα από την κοσμική και ηλιακή ακτινοβολία που βομβαρδίζει αδιάκοπα το φεγγάρι.

«Πολλοί φαντάζονται ότι αυτό που ανιχνεύσαμε είναι πάγος νερού, κάτι που δεν ευσταθεί» ξεκαθάρισε σύμφωνα με το Reuters η Κέισι Χόνιμπαλ του Κέντρου Διαστημικής Πτήσης Goddard της NASA, επικεφαλής της μελέτης. «Ανιχνεύσαμε μόνο μόρια νερού. Επειδή είναι διάσπαρτα δεν αλληλεπιδρούν το ένα με το άλλο για να σχηματίσουν πάγο ή υγρό νερό» εξήγησε στη συνέντευξη Τύπου.

Αιώνιο σκοτάδι

Η δεύτερη μελέτη εστιάζει στους πυθμένες κρατήρων όπου το φως του Ήλιου δεν φτάνει ποτέ. Κρυμμένο στη σκιά εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια, το νερό εδώ μένει πάντα κατεψυγμένο στους -163 βαθμούς Κελσίου.

Οι κρατήρες που παραμένουν αιώνια βυθισμένοι στο σκοτάδι βρίσκονται κυρίως κοντά στους πόλους, εκεί όπου το φως του Ήλιου πέφτει υπό μικρή γωνία και δημιουργεί βαθιές σκιές. Ωστόσο η νέα μελέτη ανίχνευσε δισεκατομμύρια μικρές σκιές, ορισμένες σε μέγεθος νομίσματος, που κρύβονταν ακόμα και σε περιοχές σχετικά μακριά από τους πολους.

Οι μόνιμα σκιασμένες περιοχές αποδεικνύονται πολύ πιο εκτεταμένες από ό,τι νομίζαμε, καθώς εκτιμάται ότι καλύπτουν συνολική έκταση 40.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, περίπου το ένα τρίτο της έκτασης της Ελλάδας.

«Η έρευνά μας δείχνει ότι μια πληθώρα άγνωστων μέχρι σήμερα περιοχών θα μπορούσε να περιέχει πάγο νερού» ανέφερε ο Πολ Χέιν του Πανεπιστημίου του Κολοράντο στο Μπόλντερ, επικεφαλής της δημοσίευσης.

«Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι το νερό ίσως είναι πολύ πιο άφθονο από ό,τι νομίζαμε στις πολικές περιοχές της Σελήνης, κάτι που θα διευκόλυνε την πρόσβαση, απομόνωση και ανάλυσή του» πρόσθεσε.

Το πρόγραμμα «Άρτεμις» της κυβέρνησης Τραμπ προβλέπει ότι Αμερικανοί αστροναύτες θα ξαναπατήσουν στη Σελήνη το 2024 με στόχο τη δημιουργία μόνιμης σεληνιακής βάσης έως τα τέλη της δεκαετίας.

Στο μέλλον, η διάσπαση του νερού με ηλεκτρόλυση θα μπορούσε να προσφέρει καύσιμο υδρογόνο για διαστημικά σκάφη και οξυγόνο για τη συντήρηση των αστροναυτών.

Μυστήριο συνεχίζει ωστόσο να καλύπτει την προέλευση του νερού της Σελήνης. Η επικρατέστερη θεωρία θέλει το μόριο της ζωής να μεταφέρθηκε από αστεροειδείς που προσέκρουσαν στον δορυφόρο, αν και δεν έχει αποκλειστεί η απελευθέρωσή του από πετρώματα στο εσωτερικό του φεγγαριού.

 

Επιστήμες, Η Ζωή μας σήμερα Χωρίς σχόλια »
Αυγ
21

ΕΝΑΣ ΝΕΟΣ ΚΛΑΔΟΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, “Η ΚΛΕΙΩΔΥΝΑΜΙΚΗ”

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 21 Αυγούστου 2020

 

Πώς τα κατάφερε ο Τούρτσιν; Μαθηματικός και εξελικτικός βιολόγος ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Κονέκτικατ είναι κεντρική φυσιογνωμία σε έναν νέο κλάδο της Ιστορίας που λέγεται «Κλειωδυναμική» (Cliodynamics). Ναι, το πρώτο συνθετικό προέρχεται από την Κλειώ, τη Μούσα της Ιστορίας στην ελληνική μυθολογία. Πρόκειται για έναν νέο ερευνητικό τομέα που συνδυάζει πολλές επιστήμες και εξετάζει την Ιστορία μέσω μιας ποσοτικής προσέγγισης.

Οι επιστήμονες αυτοί συχνά εκμεταλλεύονται ιστορικές πληροφορίες που πλέον βρίσκονται σε ψηφιακή μορφή, δημιουργώντας και δοκιμάζοντας μαθηματικά μοντέλα τα οποία έχουν στόχο να εξηγήσουν μεγάλα ερωτήματα για το παρελθόν, όπως τα αίτια για την άνοδο και την πτώση αυτοκρατοριών. «Στην ουσία, στόχος μας είναι να αποδείξουμε πως η Ιστορία δεν είναι απλά ένα συμβάν έπειτα από ένα άλλο» εξηγεί ο Τούρτσιν. Και προσθέτει: «Αντιμετωπίζουμε τα ιστορικά αρχεία όπως, ας πούμε, οι εξελικτικοί βιολόγοι αντιμετωπίζουν το παλαιοντολογικό αρχείο. Οι θεωρίες κατασκευάζονται και βασίζονται σε γενικές αρχές και δοκιμάζονται εμπειρικά με ολοκληρωμένες βάσεις δεδομένων. Εν ολίγοις, χρησιμοποιούμε την τυπική επιστημονική μέθοδο που έχει λειτουργήσει τόσο καλά στη φυσική, στη βιολογία και σε πολλές κοινωνικές επιστήμες».

Πώς κατέληξε λοιπόν στο τόσο ακριβές συμπέρασμά του για τα όσα συμβαίνουν σήμερα, πίσω στο 2012; Σε εκείνη την έρευνα εξέτασε την ιστορία της κοινωνικοπολιτικής αστάθειας στις ΗΠΑ από το 1780 έως το 2010. Για τον λόγο αυτόν χρησιμοποίησε στοιχεία που αφορούσαν περίπου 1.600 βίαια πολιτικά γεγονότα της αμερικανικής ιστορίας, όπως λιντσαρίσματα, εξεγέρσεις και τρομοκρατικές επιθέσεις. Συνδύασε αυτά τα στοιχεία με ένα μοντέλο που έλαβε υπ’ όψιν ευρύτερες κοινωνικές δυνάμεις, όπως μείωση των μισθών, ανισότητες στην κατανομή πλούτου, αλλαγές στον πληθυσμό και αυξημένο ανταγωνισμό για τις καλές θέσεις εργασίας.

Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν ότι η αμερικανική πολιτική βία τείνει να ξεσπά σε τακτικούς κύκλους, με περιόδους ειρήνης διάτρητες από εκρήξεις βίας και αναταραχών.

O ένας κύκλος, ο πιο σύντομος, επαναλαμβάνεται κάθε περίπου 50 χρόνια, με κορυφώσεις το 1870, το 1920 και το 1970. Ο Τούρτσιν αποκαλεί αυτή την ταλάντωση κύκλο «πατέρα-γιου»: ο πατέρας διαπιστώνει κοινωνικές αδικίες και εξεγείρεται ενώ η γενιά του γιου αντιμετωπίζει τις επιπτώσεις και απέχει από την επανάσταση. Κατόπιν, η τρίτη γενιά επαναλαμβάνει τον κύκλο.

Ο δεύτερος κύκλος έχει μεγαλύτερη διάρκεια και κορύφωση κάθε δύο-τρεις αιώνες. Ξεκινά με μια κοινωνία όπου επικρατεί, σε γενικές γραμμές, ισοτιμία, αλλά στην πορεία ο πληθυσμός αυξάνεται, η παροχή εργασίας ξεπερνά τη ζήτηση και η ανισότητα στην κατανομή του πλούτου γίνεται όλο και λιγότερο ανεκτή. Τελικά, οι κοινωνίες τείνουν να καταρρέουν ή να υπόκεινται σε εκτεταμένη πολιτική αστάθεια.

Το μοντέλο του Τούρτσιν βασίζεται σε δομική-δημογραφική θεωρία, που αποπειράται να κατανοήσει τις ευρείες υποκείμενες δυνάμεις οι οποίες προκαλούν αστάθεια στις κοινωνίες. Η θεωρία αυτή έχει αποκαλύψει ότι τακτικοί κύκλοι πολιτικής αστάθειας δεν παρατηρήθηκαν μόνο στις ΗΠΑ, αλλά και στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, στην Αίγυπτο, στην Κίνα και στη Ρωσία. Για να κατανοήσουμε καλύτερα τη θεωρία, μας προτρέπουν ο Τούρτσιν και ο οικονομικός ιστορικός Αντρέι Κοροτάγεφ, ας σκεφθούμε τα αίτια των επαναστάσεων όπως τις τεκτονικές διαδικασίες που προκαλούν σεισμούς.

Οσον αφορά τις ΗΠΑ, λοιπόν, το μοντέλο δείχνει πως τρεις δομικοί παράγοντες της αστάθειας – όπως τα ξερά ξύλα για μια πυρκαγιά – συσσωρεύθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες: ανισότητες στην κατανομή του πλούτου, αυξημένος ανταγωνισμός για τις «καλές» θέσεις εργασίας και αύξηση του εθνικού χρέους. Καθένας από τους παράγοντες αυτούς δεν αναπτύχθηκε μόνος του. Στην πραγματικότητα είναι αλληλένδετοι στο βασικό επίπεδο. Ο Τούρτσιν τονίζει πως η ιστορική έρευνα δείχνει ότι ο συνδυασμός αυτών των τάσεων είναι χαρακτηριστικό των κοινωνιών που βρίσκονται σε μια προ κρίσης φάση.

Ετσι, ενώ οι ΗΠΑ περνάνε μια περίοδο έντασης, μπορεί να πρόκειται απλά για την αρχή μιας μεγαλύτερης κρίσης. Μάλιστα ο καθηγητής σε συνέντευξή του στο περιοδικό «Time» δήλωσε πως θεωρεί πιθανό αυτές οι εντάσεις «να κλιμακωθούν έως εμφύλιο πόλεμο».

Η κατάρρευση είναι αναπόφευκτη; Οχι. Καθώς οι ερευνητές συνεχίζουν να κατανοούν καλύτερα τις βαθύτερες δυνάμεις που δημιουργούν πολιτική αστάθεια, η κοινωνία βρίσκεται σε μοναδική θέση να απομακρυνθεί από τον γκρεμό. «Η δική μας», έγραψε ο καθηγητής Τούρτσιν, «είναι η πρώτη κοινωνία που μπορεί να διαπιστώσει πώς λειτουργούν αυτές οι δυνάμεις, έστω και αχνά. Αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να αποφύγουμε το χειρότερο – ίσως καταφέρνοντας να αλλάξουμε τους όρους και τις επιπτώσεις της έντασης, και άρα της κρίσης που φαίνεται να απειλεί το μέλλον μας».

Από ΤΑ ΝΕΑ

 

Επιστήμες, Η Ζωή μας σήμερα Χωρίς σχόλια »
Μαΐ
16

Η ΠΟΛΗ ΤΟΥ ΑΥΡΙΟ

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 16 Μαΐου 2020

Διαβάστε τη συνέχεια »

Επιστήμες, Η Ζωή μας σήμερα, Νέα από όλον τον Κόσμο Χωρίς σχόλια »
Φεβ
8

ΝΕΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ MILKY WAY

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 8 Φεβρουαρίου 2020

Το… ιπτάμενο τηλεσκόπιο της NASA «φωτογράφησε» το κέντρο του γαλαξία μας –του Milky Way- αποκαλύπτοντας πολλές λεπτομέρειες οι οποίες μέχρι σήμερα δεν ήταν γνωστές στους επιστήμονες. Το τηλεσκόπιο, του οποίου η λειτουργία ξεκίνησε το 2010, βρίσκεται ενσωματωμένο σε ένα αεροπλάνο της NASA και χρησιμοποιώντας την υπέρυθρη ακτινοβολία δημιουργεί αναπαραστάσεις τόσο του γαλαξία μας όσο και των νεφελωμάτων.

Το ιπτάμενο τηλεσκόπιο Όπως ανακοίνωσε η NASA πρόσφατα, το τηλεσκόπιο του αεροσκάφους «SOFIA» έδωσε στους αστρονόμους μία λεπτομερή εικόνα του κέντρου του γαλαξία μας ως προς την πυκνότητα αερίων και σκόνης τα οποία περιέχονται στο κέντρο του Γαλαξία, στοιχεία τα οποία είναι απαραίτητα για τη δημιουργία καινούριων πλανητών. Το συγκεκριμένο τηλεσκόπιο έχει τη δυνατότητα να ανιχνεύει κύματα τα οποία δεν είναι ανιχνεύσιμα από τα τηλεσκόπια τα οποία βρίσκονται στο έδαφος της Γης. Η υψηλής ανάλυσης εικόνα η οποία προέκυψε από τις παρατηρήσεις του τηλεσκοπίου επιτρέπει στους ερευνητές να μελετήσουν καλύτερα δύο περιοχές του γαλαξία μας, την «Arches Cluster», η οποία είναι η πιο πυκνή σε ύλη απαραίτητη για τη γέννηση νέων πλανητών, και την περιοχή «Quintuplet Cluster», η οποία περιέχει πλανήτες εκατομμύρια φορές φωτεινότερους από τον Ήλιο. «Μελετώντας τις συγκεκριμένες περιοχές είναι σα να προσπαθούμε να βάλουμε τα κομμάτια ενός παζλ στη σειρά», ανέφερε ο ερευνητής Τζέιμς Ραντόμσκι από το Κέντρο Ερευνών της NASA «Ames» σε σχετικές δηλώσεις του, προσθέτοντας ότι «τα δεδομένα τα οποία συνέλεξε το τηλεσκόπιο μας δίνουν μία πληρέστερη εικόνα για τη γέννηση των πλανητών».

Ψάχνοντας απαντήσεις

Όπως εξηγούν οι επιστήμονες, τα καινούρια δεδομένα θα τους βοηθήσουν να κατανοήσουν για ποιον λόγο το κέντρο του γαλαξία διαθέτει περιοχές οι οποίες είναι πυκνότερες σε ύλη απαραίτητη για τη γέννηση νέων άστρων σε αντίθεση με άλλα μέρη του Γαλαξία, όπως τα άκρα του. Επιπλέον, τα εν λόγω δεδομένα είναι πολύτιμα ώστε να εξακριβωθεί η σύσταση του δακτυλίου ο οποίος βρίσκεται γύρω από τη μεγάλη μαύρη τρύπα στο κέντρο του γαλαξία μας και την τροφοδοτεί με ύλη.

Aπό ΤΟ ΒΗΜΑ

Επιστήμες, Εφημερίδες Χωρίς σχόλια »
Δεκ
21

ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΕΠΙΤΕΥΓΜΑΤΑ 3019

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 21 Δεκεμβρίου 2019
Η πρώτη εικόνα μιας μαύρης τρύπας, που τράβηξε το διεθνές Τηλεσκόπιο Ορίζοντα Γεγονότων (Event Horizon Telescope-ΕΗΤ), υπήρξε το πιο σημαντικό επιστημονικό επίτευγμα της φετινής χρονιάς, σύμφωνα με το κορυφαίο περιοδικό «Science».
Το «Science», που κάθε χρόνο παραδοσιακά απονέμει διεθνώς τον επίζηλο τίτλο της σπουδαιότερης επιστημονικής ανακάλυψης, τονίζει ότι πρόκειται για «πραγματικά εντυπωσιακό κατόρθωμα ομαδικής εργασίας και τεχνολογίας». Όπως επισημαίνει, κάποτε θεωρείτο αδιανόητο να φωτογραφηθεί άμεσα μια μαύρη τρύπα, καθώς μόνο έμμεσα οι επιστήμονες ήσαν σε θέση να εικάσουν την παρουσία της, μέσω των επιδράσεων στο περιβάλλον της..

Για τους πολυπληθείς αναγνώστες όμως του «Science» η φωτογράφηση της μαύρης τρύπας ήταν το τρίτο σημαντικότερο γεγονός του 2019.

Η «ετυμηγορία του λαού» (πάνω από 34.000 ψήφοι) ήταν ότι το πιο σημαντικό -με διαφορά μάλιστα – ήταν η ανακάλυψη στο Θιβέτ ενός απολιθωμένου κρανίου από ένα κορίτσι Ντενίσοβα, ένα μυστηριώδη πρόγονο του ανθρώπου, του οποίου έως τώρα είχε βρεθεί το 2010 μόνο ένα οστό σε σπήλαιο της Σιβηρίας. Μετά την ανακάλυψη και στο Θιβέτ, που επιβεβαιώθηκε μέσω γενετικής ανάλυσης, φαίνεται πως οι Ντενίσοβα ήσαν αρκετά εξαπλωμένοι στην Ασία πριν περίπου 50.000 χρόνια, παράλληλα με τους Νεάντερταλ.

Στη δεύτερη θέση των προτιμήσεων των αναγνωστών βρέθηκε η ανάπτυξη δύο ελπιδοφόρων φαρμάκων για τον ιό Έμπολα.

Όσον αφορά το ίδιο το «Science», πέρα από την εικόνα της μαύρης τρύπας, αναδεικνύει ως άλλα σημαντικά επιστημονικά επιτεύγματα του 2019 την ανακάλυψη νέων στοιχείων για την κατακλυσμική πτώση του μετεωρίτη στο Γιουκατάν του Μεξικού που εξαφάνισε τους δεινόσαυρους από τη Γη, τη δημιουργία του πρώτου κβαντικού υπολογιστή που είναι πιο ικανός από κάθε συμβατικό υπερ-υπολογιστή (το ορόσημο της λεγόμενης «κβαντικής υπεροχής»), τη φωτογράφιση από το σκάφος New Horizons της NASA του μακρινού ουράνιου σώματος MU69 που βαφτίστηκε πλέον «’Αροκοθ», το πρώτο αποτελεσματικό φάρμακο για τις περισσότερες περιπτώσεις κυστικής ίνωσης, την επικράτηση ενός προγράμματος τεχνητής νοημοσύνης στο πόκερ με αντίπαλους τους καλύτερους επαγγελματίες παίκτες κ.α.

Από το in.gr

Επιστήμες Χωρίς σχόλια »
Μαρ
17

ΟΙ ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΒΟΗΘΟΙ ΕΙΝΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 17 Μαρτίου 2019

Η Microsoft έχει την Cortana, η Amazon την Alexa και η Google την Google Assistant. Ποιο είναι το κοινό στοιχείο των τριών αυτών ψηφιακών βοηθών τεχνητής νοημοσύνης; Είναι όλες γυναίκες.

Η παροχή βοήθειας θεωρείται εδώ και καιρό… γυναικεία υπόθεση, είτε είναι εικονική είτε φυσική, πλασματική ή πραγματική. Την ίδια ώρα, όπως αναφέρει ο βρετανικός Guardian, τα ρομπότ με ανδρική φωνή τείνουν να βρίσκονται σε θέσεις εξουσίας και είναι συχνά επικίνδυνα. Σκεφτείτε τον Hal 9000 ή τον Terminator: όταν ένα ρομπότ χρειάζεται να είναι τρομακτικό, έχει ανδρική φωνή.

Η πατριαρχία υποστηρίζει ότι οι γυναίκες εξυπηρετούν, ενώ οι άνδρες έχουν ένα διαφορετικό ρόλο και οι εταιρείες τεχνολογίας φαίνονται ικανοποιημένες να προσκολλώνται σε αυτά τα στερεότυπα, παρά να διακινδυνεύσουν τα δυνητικά δυσάρεστα αποτελέσματα της αμφισβήτησης τους.

Η Siri της Apple μιλάει με ανδρική φωνή σε ορισμένες περιοχές (συμπεριλαμβανομένης και της Μ. Βρετανίας) και με γυναικεία σε άλλες. Όπως υπογράμμισε η φεμινίστρια ακαδημαϊκός Έλεν Έστερ, όταν στους πρώτους βοηθούς όπως για παράδειγμα ο «Knowledge Navigator» του 1987 της Apple έδωσαν αρσενική υπόσταση, έτειναν να θεωρούνται ως «βοηθοί έρευνας, ακαδημαϊκοί βιβλιοθηκονόμοι και υπεύθυνοι πληροφόρησης, παρά ως προσωπικό γραμματείας».

Σύμφωνα μ το ίδιο δημοσίευμα, η αλλαγή της φωνής μπορεί να μην είναι αρκετή για να διαχωριστεί η συσχέτιση της διοικητικής εργασίας με το γυναικείο φύλο. Ίσως το ερώτημα είναι, όταν ένας βοηθός Echo Amazon δεν έχει πια την αίσθηση της ταυτότητας φύλου, γιατί δίνουμε στα ρομπότ φύλο;

Η EqualAI, μια πρωτοβουλία αφιερωμένη στην εξάλειψη της μεροληψίας του φύλου στην τεχνητή νοημοσύνη (AI), δημιούργησε αυτό που μαρτυρά το όνομά της, μία φωνή χωρίς φύλο, την οποία ονομάζει Q.

Με την ανάμειξη των φωνών πέντε μη-δυαδικών ομιλητών και της μετατόπισης του βήματος της ηχογράφησης στα 153Hz και δοκιμάζοντας τα αποτελέσματα σε ένα ακροατήριο χιλιάδων ατόμων προτού προβούν σε περαιτέρω βελτιώσεις, δημιούργησαν μια βιβλιοθήκη έτοιμη προς χρήση, με την οποία μπορούν να ντύσουν όχι μόνο ψηφιακούς βοηθούς, αλλά σταθμούς μετρό, παιχνίδια και πολλά άλλα.

Επιστήμες, Η Ζωή μας σήμερα Χωρίς σχόλια »
Φεβ
21

ΑΝΑΚΑΛΥΦΘΗΚΑΝ ΕΚΑΤΟΝΤΑΔΕΣ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΓΑΛΑΞΙΕΣ

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 21 Φεβρουαρίου 2019

Από τον Πέτρο

Μια διεθνής ομάδα 200 αστρονόμων από 18 χώρες ανακοίνωσε ότι ανακάλυψε εκατοντάδες χιλιάδες άγνωστους έως τώρα γαλαξίες, χρησιμοποιώντας το δίκτυο ραδιοτηλεσκοπίων LOFAR (Low Frequency Array).

Η συγκεκριμένη εντυπωσιακή ανακάλυψη, αποτελεί άλλη μια απόδειξη για το πόσο ασύλληπτα αχανές είναι το σύμπαν και πόσα ακόμη έχουμε να μάθουμε γι’ αυτό.

Ένα ειδικό τεύχος του περιοδικού αστρονομίας και αστροφυσικής «Astronomy & Astrophysics» είναι αφιερωμένο στις 26 επιστημονικές εργασίεςπου περιγράφουν τις ανακαλύψεις, οι οποίες ρίχνουν περισσότερο φως στη φυσική των μαύρων οπών, στην εξέλιξη των γαλαξιών και σε άλλες κοσμικές διαδικασίες.

Η ραδιοαστρονομία αποκαλύπτει φαινόμενα που δεν είναι ορατά με τα οπτικά τηλεσκόπια που δουλεύουν στο ορατό μέρος του φάσματος. Μέχρι στιγμής η διάταξη τηλεσκοπίων LOFAR έχει παρατηρήσει το ένα τέταρτο του ουρανού του βορείου ημισφαιρίου σε χαμηλές ραδιοσυχνότητες και συνεχίζει σε άλλα μέρη του ουρανού, συνεπώς θα πρέπει να αναμένονται νέες μαζικές ανακαλύψεις στο μέλλον.

Το LOFAR έχει ήδη εντοπίσει περίπου 320.000 πηγές ραδιοκυμάτων, που σχεδόν όλες είναι γαλαξίες στο μακρινό σύμπαν, καθώς και μακρινές τεράστιες μαύρες τρύπες, τα ραδιοσήματα των οποίων έχουν ταξιδέψει δισεκατομμύρια έτη φωτός για να φθάσουν στη Γη.

Το LOFAR, που σχεδιάσθηκε και διευθύνεται από το Ινστιτούτο Ραδιοαστρονομίας της Ολλανδίας (ASTRON), περιλαμβάνει ένα ευρωπαϊκό δίκτυο ραδιοκεραιών σε επτά χώρες, που συνδέονται μεταξύ τους από οπτικές ίνες υψηλής ταχύτητας δεδομένων.

Με αυτό τον τρόπο, οι διάσπαρτες αντένες από κοινού σχηματίζουν ένα εικονικό «πιάτο» ραδιοτηλεσκοπίου με διάμετρο 1.300 χιλιομέτρων, το οποίο έχει μεγαλύτερη ευαισθησία από κάθε άλλο τηλεσκόπιο στη Γη, μέχρι να ολοκληρωθεί το ακόμη μεγαλύτερο και πιο ευαίσθητο ραδιοτηλεσκόπιο SKA (Square Kilometre Array).

 

Επιστήμες, Η Ζωή μας σήμερα Χωρίς σχόλια »
Μαρ
19

ΚΟΣΜΙΚΟΣ ΙΛΙΓΓΟΣ…

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 19 Μαρτίου 2017

“Ζαλισμένο άστρο γυροφέρνει μαύρη τρύπα 2φορές την ώρα”

Πρόκειται για έναν κοσμικό δεσμώτη του ιλίγγου: ένα μικρό, καημένο άστρο εντοπίστηκε να κινείται τόσο κοντά σε μια μαύρη τρύπα ώστε ολοκληρώνει δύο πλήρεις περιφορές κάθε περίπου μία ώρα.

Κανένα άστρο δεν έχει βρεθεί μέχρι σήμερα να επιζεί τόσο κοντά σε ένα κοσμικό τέρας, αναφέρουν οι ερευνητές στο Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.

Το ασυνήθιστο ζευγάρι, ή δυαδικό σύστημα όπως το ονομάζουν οι αστρονόμοι, βρίσκεται εντός του Γαλαξία μας σε απόσταση 14.800 ετών φωτός. Πιστεύεται ότι αποτελείται από μια μαύρη τρύπα και έναν λευκό νάνο, ένα μικρό άστρο που έχει εξαντλήσει σχεδόν όλα τα πυρηνικά καύσιμά του.

Κοσμικός ίλιγγος

Χρησιμοποιώντας το διαστημικό τηλεσκόπιο ακτίνων Χ Chandra της NASA, η ερευνητική ομάδα κατέγραψε μεταβολές της φωτεινότητα του συστήματος με περίοδο 28 λεπτών, κάτι που υποδεικνύει ότι ο λευκός νάνος χρειάζεται 28 λεπτά για να συμπληρώσει μια τροχιά.

Η απόσταση ανάμεσα στα δύο σώματα είναι πολύ μικρή και εκτιμάται στις 2,5 φορές η απόσταση Γης-Σελήνης.

Ο λευκός νάνος είναι φυσικά ο χαμένος της υπόθεσης, αφού η τερατώδης βαρυτική έλξη της μελανής οπής τού αποσπά συνεχώς υλικό, το οποίο σχηματίζει έναν δίσκο καθώς στροβιλίζεται.

«Ευτυχώς, δεν νομίζουμε ότι το άστρο θα πέσει κι αυτό στη μαύρη τρύπα» λέει ο Άρας Μπαχράμιαν του Πανεπιστημίου της Αλμπέρτα στον Καναδά, πρώτος συγγραφέας της δημοσίευσης.

Παραμένει ωστόσο ασαφές πώς ένα άστρο κατέληξε τόσο επικίνδυνα κοντά σε μια μαύρη τρύπα. Μια πιθανότητα είναι ότι το άστρο ήταν αρχικά ένας πολύ μεγαλύτερος κόκκινος γίγαντας, ο οποίος είχε την ατυχία να πλησιάσει και έχασε μεγάλο μέρος του υλικού του.

Περισσότερες πληροφορίες θα μπορούσε να δώσει η ανίχνευση των βαρυτικών κυμάτων (ρυτιδώσεων στο χωροχρόνο που προβλέπει η Σχετικότητα του Αϊνστάιν) που εκπέμπουν τα δύο αντικείμενα καθώς στροβιλίζονται.

Δυστυχώς, όμως, η συχνότητα αυτών των κυμάτων βρίσκεται πέρα από τις δυνατότητες των σημερινών ανιχνευτών, όπως οι ανιχνευτές LIGO που επιβεβαίωσαν την ύπαρξη των βαρυτικών κυμάτων το 2016.

ΑΠΌ ” ΤΟ ΒΗΜΑ”

Επιστήμες Χωρίς σχόλια »