Το «kos» (προφέρεται «κουός») είναι μια νορβηγική λέξη που περιγράφει μια πνευματική κατάσταση γεμάτη γαλήνη, ευτυχία και συνειδητή παρουσία στη στιγμή. Είναι μια έννοια, που αναδύθηκε μέσα από τον τρόπο ζωής και την κουλτούρα της Νορβηγίας. Αν και μοιάζει με έννοιες όπως το δανέζικο «hygge» ή το σουηδικό «lagom», το kos είναι κάτι μοναδικό: αφορά την απόλαυση της στιγμής, της απλότητας και της σύνδεσης με το περιβάλλον μας, είτε όταν είμαστε μόνοι είτε μαζί με αγαπημένα μας πρόσωπα.
Το kos και η επιστήμη της ευεξίας
Η ιδέα του kos συνδέεται με τη σύγχρονη τάση του mindfulness — της συνειδητής παρουσίας και αποδοχής της στιγμής χωρίς κριτική. Μελέτες έχουν δείξει ότι η ενσυνειδητότητα μπορεί να μειώσει το άγχος, να βελτιώσει την ψυχική υγεία και να αυξήσει την ευημερία μας.
Επιπλέον, το kos προωθεί την έννοια του «αργού ταξιδιού» (slow travel), το οποίο σύμφωνα με έρευνες ενισχύει τη σύνδεση με τον τόπο και τους ανθρώπους, μειώνοντας το άγχος του μαζικού τουρισμού και αυξάνοντας τη συναισθηματική ικανοποίηση από το ταξίδι Είναι μια κατάσταση γαλήνης και ευγνωμοσύνης, που αναπτύσσεται όταν αφιερώνουμε χρόνο για να ζήσουμε την κάθε στιγμή, χωρίς βιασύνη, αγκαλίζοντας την αξία του slow living.
Κάντε το kos μέρος της καθημερινότητάς σας
Πάρτε το χρόνο σας: Αντί να βιάζεστε σε κάθε δραστηριότητα, κάντε παύσεις και εκτιμήστε το περιβάλλον σας. Όπως σε ένα ταξίδι, έτσι και στην καθημερινότητα, πιο ήρεμες και χαλαρωτικές ρουτίνες, φέρνουν γαλήνη.
Δημιουργήστε μικρές ιεροτελεστίες: Το να κάθεστε με ένα ζεστό ρόφημα, να απολαμβάνετε ένα καλό βιβλίο ή να τρώτε ένα γεύμα με τους αγαπημένους σας μπορεί να είναι στιγμές kos.
Απόλαυσε τη φύση: Όπως κάνουν οι Νορβηγοί, βρείτε στιγμές να χαλαρώσετε σε ένα ήσυχο φυσικό τοπίο — ένα δάσος, μια λίμνη ή μια βουνοκορφή.
Μείωσε την τεχνολογία: Αποσυνδεθείτε για λίγο από τα social media και τις οθόνες για να νιώσετε παρόντες στο τώρα.
Πώς επηρεάζει τη ψυχική μας υγεία;
Το kos ενσωματώνει αρχές που υποστηρίζονται από ειδικούς και ερευνητές:
Η συνειδητή εκτίμηση (gratitude) βοηθά στη μείωση των αρνητικών σκέψεων και ενισχύει την ψυχική ανθεκτικότητα.
Η εστίαση στο παρόν συνδέεται με μειωμένα επίπεδα στρες και κατάθλιψη.
Οι αργές, απολαυστικές στιγμές ενισχύουν την αίσθηση πληρότητας και μειώνουν τα συμπτώματα του burnout.
Γιατί να υιοθετήσετε το kos;
Ζούμε σε έναν κόσμο όπου η ταχύτητα και η υπερδιέγερση κυριαρχούν, και η ιδέα του kos μας υπενθυμίζει να «κατεβάσουμε ταχύτητα» και να γίνουμε πιο παρόντες στις απλές στιγμές, όπως αυτές του πρωινού καφέ στο κρεβάτι ή μιας χαλαρωτικής βόλτα στο πάρκο της γειτονιάς μας. Η ομορφιά εξακολουθεί να βρίσκεται στα απλά!
Οι ξακουστοί δυνατοί, σκοτεινοί και παγωμένοι χειμώνες της Σκανδιναβίας δεν εμποδίζουν τους κατοίκους των χωρών της να θεωρούνται από τους πιο ευτυχισμένους ανθρώπους στον κόσμο. Τι είναι λοιπόν αυτό που κάνει τις χώρες αυτές, όπως η Δανία, η Σουηδία, η Νορβηγία, η Φινλανδία και η Ισλανδία, να ξεχωρίζουν στον Παγκόσμιο Δείκτη Ευτυχίας; Η απάντηση ίσως κρύβεται στις καθημερινές τους συνήθειες και φιλοσοφίες ευεξίας που προάγουν την ψυχική και σωματική υγεία. Ας τις ανακαλύψουμε και ίσως αισθανθούμε πιο ικανοποιημένοι με τη ζωή μας!
Fika Paus: Το διάλειμμα που φροντίζει την ψυχή
Στη Σουηδία, το fika paus δεν είναι απλά ένα διάλειμμα για καφέ — είναι ένα κοινωνικό τελετουργικό που δίνει χώρο στην ξεκούραση και την ανανέωση. Με καφέ και γλυκό, οι άνθρωποι απολαμβάνουν στιγμές μακριά από τη δουλειά, μιλώντας για οτιδήποτε άλλο εκτός εργασίας.
Πώς βοηθά: Η προτεραιοποίηση των διαλειμμάτων και της κοινωνικοποίησης μειώνει το στρες και βελτιώνει την ισορροπία εργασίας-ζωής.
Friluftsliv: Ζωή και επαφή με τη φύση, κάθε Μέρα
Το νορβηγικό friluftsliv σημαίνει «ζωή σε ανοιχτό αέρα» και αφορά την ενεργή επαφή με τη φύση, είτε με πεζοπορίες στα βουνά, είτε με ήρεμες βόλτες στην παραλία — με βροχή ή με ήλιο.
Πώς βοηθά: Ο χρόνος στη φύση ανανεώνει τη διάθεση, μειώνει το άγχος και αυξάνει την αίσθηση ευημερίας.
Gokotta: Ξύπνα νωρίς και απόλαυσε τη φύση και την ίδια τη ζωή
Η σουηδική παράδοση gokotta αφορά το να ξυπνάς νωρίς το πρωί και να βγαίνεις έξω για να ακούσεις τα πουλιά να τραγουδούν. Είναι μια πρακτική που συνδυάζει το πρωινό ξύπνημα με την ηρεμία της φύσης. Όσο πιο νωρίς ξυπνάμε, τόσο πιο πολύ απολαμβάνουμε την ησυχία που επικρατεί.
Πώς βοηθά: Βοηθά στην αύξηση της παραγωγικότητας και ενισχύει τη συνολική αίσθηση ευεξίας, η οποία ξεκινά με το που ξυπνάμε…άλλωστε η καλή μέρα από το πρώι φαίνεται.
Hygge: Αγκαλιάζοντας τη θαλπωρή και την απλότητα
Το δανέζικο hygge είναι η τέχνη να νιώθεις ζεστασιά και άνεση, ειδικά τις κρύες και σκοτεινές μέρες του χειμώνα. Ανάβοντας κεριά, πίνoντας τσάι και απολαμβάνοντας απλές στιγμές, γιορτάζεις την αυτοφροντίδα και την ηρεμία.
Πώς βοηθά: Εστιάζοντας στη θαλπωρή και την ηρεμία, ενισχύεις τη θετική ψυχική διάθεση και μειώνεις το άγχος
Lagom: Η πανάρχαια τέχνη της ισορροπίας
Ο σουηδικός όρος lagom σημαίνει «όσο πρέπει» και αφορά την ισορροπία σε κάθε πτυχή της ζωής — από τη δουλειά μέχρι τη διατροφή και την ξεκούραση.
Πώς βοηθά: Η εύρεση της σωστής ισορροπίας αποτρέπει την υπερκόπωση και τις αρνητικές συνέπειες στην υγεία.
Η ευτυχία και η ευεξία δεν εξαρτώνται μόνο από το περιβάλλον αλλά κυρίως από τις συνήθειες και τις επιλογές μας. Υιοθετώντας αυτά τα απλά αλλά βαθιά σκανδιναβικά μυστικά, μπορείς να ζήσεις μια πιο γεμάτη, υγιή και ευτυχισμένη ζωή — ακόμη και μέσα στον πιο σκοτεινό χειμώνα.
Τα υποκοριστικά και τα παρατσούκλια αποτελούν μέρος της καθημερινότητάς μας με τα αγαπημένα μας πλάσματα, είτε στην πιο απλή μορφή τους (π.χ. με την προσθήκη της κατάληξης -λίνι στο όνομα του χαριτωμένου τετραπόδου μας) είτε στις πιο σύνθετες παραλλαγές τους, που κάνουν ακόμη κι εμάς τους ίδιους να εκπλησσόμαστε με τις λεξιπλαστικές ικανότητες που δεν γνωρίζαμε καν ότι είχαμε.
Παρότι οι περισσότεροι λέμε αυτές τις λέξεις ασυναίσθητα – συνήθως σε εκρήξεις στοργής για το χνουδωτό μας φιλαράκι – η χρήση τους φαίνεται να αντανακλά κάτι βαθύτερο σχετικά με τον τρόπο που το είδος μας δημιουργεί δεσμούς και εκφράζεται μέσα από τη γλώσσα.
Γιατί όμως νιώθουμε την ανάγκη να «βαφτίζουμε» ξανά και ξανά τον σκύλο ή τη γάτα μας; Τι αποκαλύπτουν τα παρατσούκλια που επιλέγουμε; Αντιλαμβάνεται το τετράποδό μας το συναίσθημα πίσω από αυτά ή μήπως… μπερδεύεται από την εκτεταμένη χρήση τους;
Οι ψυχολογικοί μηχανισμοί πίσω από τα παρατσούκλια
Έρευνες έχουν δείξει ότι τα παρατσούκλια (όταν φυσικά αυτά λέγονται καλοπροαίρετα) αποτελούν έναν ισχυρό τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι εκφράζουν στοργή και ενσυναίσθηση. Η χρήση τους μπορεί επίσης να θεωρηθεί ως μια μορφή δημιουργικού λεκτικού παιχνιδιού, όπως εξηγεί στο National Geographic η Cynthia Gordon, καθηγήτρια κοινωνιογλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Georgetown. Σύμφωνα με την ειδικό, το παιχνίδι ενισχύει τη σύνδεση μεταξύ των ανθρώπων και η επέκτασή του στα κατοικίδια εκφράζει την επιθυμία μας να τα συμπεριλάβουμε και αυτά στη διασκέδαση.
Ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει τον τρόπο που απευθυνόμαστε στα ζωάκια μας είναι η εξέλιξη του ρόλου τους μέσα στα χρόνια. Η αυξανόμενη αστικοποίηση στα μέσα του 19ου αιώνα έφερε τους σκύλους μέσα στο σπίτι, ανοίγοντας τον δρόμο για την ανάπτυξη μικρόσωμων φυλών. Με τον ίδιο τρόπο, οι γάτες εξελίχθηκαν από χρήσιμους κυνηγούς τρωκτικών σε χαδιάρικα πλάσματα του σαλονιού. Σήμερα, τα ζώα συντροφιάς θεωρούνται μέλη της οικογένειας περισσότερο από ποτέ και αυτό το «status» αντανακλάται και στα ονόματά τους, που τα τελευταία 30 χρόνια αποκτούν ολοένα και πιο ανθρώπινο χαρακτήρα.
Για την Gordon, η συνήθεια να δίνουμε «παράξενα» ονόματα στους τετράποδους συντρόφους μας μπορεί να αποτελεί προέκταση ενός ευρύτερου φαινομένου που ονομάζεται familect – μια ιδιαίτερη διάλεκτος που αναπτύσσεται μεταξύ των μελών μιας οικογένειας και περιλαμβάνει λέξεις που ακούγονται ακαταλαβίστικες στον έξω κόσμο, αλλά έχουν το δικό τους γλυκό ή αστείο νόημα για όσους τη μοιράζονται.
Όπως είδαμε παραπάνω, τα υποκοριστικά και τα παρατσούκλια των κατοικιδίων μας αντικατοπτρίζουν μια συναισθηματική εγγύτητα, παρόμοια με τον τρόπο που μικραίνουμε τα ονόματα ή επινοούμε τρυφερές λέξεις για τους κοντινούς μας ανθρώπους.
Για πολλούς κηδεμόνες, πηγή έμπνευσης αυτών των λέξεων είναι οι μικρές ιδιαιτερότητες του αγαπημένου τους τετραπόδου, είτε αυτές αφορούν την εμφάνιση είτε τη συμπεριφορά του. Τα μεγάλα αυτάκια ενός σκύλου, ο τρόπος με τον οποίο πέφτει με θεατρικότητα στο πάτωμα ή ζητάει συνεχώς λιχουδιές από τον κηδεμόνα του, είναι αξιαγάπητα χαρακτηριστικά που γίνονται συχνά αφορμή για τη δημιουργία στοργικών «προσφωνήσεων». Με αντίστοιχο τρόπο μπορεί να πυροδοτήσουν τη φαντασία το μοτίβο τριχώματος μιας γάτας, οι γεμάτες χάρη κινήσεις της ή τα επίμονα νιαουρίσματά της όταν θέλει κάτι από εμάς.
Συχνά, στοιχείο-κλειδί για τα παρατσούκλια που επιλέγουμε για τα κατοικίδιά μας είναι η προβολή, δηλαδή η συνήθειά μας να τους αποδίδουμε ανθρώπινες σκέψεις, συναισθήματα και προθέσεις. Μια γάτα, παραδείγματος χάριν, που «κλέβει» την αγαπημένη θέση του κηδεμόνα της στον καναπέ και κατόπιν μοιάζει να τον κοιτάζει… αφ’ υψηλού μπορεί να μετονομαστεί σε «μεγαλειοτάτη». Από την άλλη μεριά, ένας σκύλος που τρέχει πάντα στο παράθυρο όταν ακούει θόρυβο στη γειτονιά μπορεί να χαρακτηριστεί «κουτσομπόλης», αν και τα κίνητρά του είναι πιθανότατα πολύ πιο αθώα απ’ όσο νομίζουμε.
Ένα ακόμη βασικό συστατικό στη δημιουργία αυτών των λέξεων είναι το χιούμορ, ιδίως αυτό που προέρχεται από την παιδική ηλικία. Δεν είναι τυχαίο που πολλά παρατσούκλια έχουν να κάνουν με δυσώδεις σωματικές λειτουργίες των τετραπόδων μας ή κάποιες άκομψες συνήθειές τους. Το χιούμορ αυτό δεν είναι ανώριμο ή προσβλητικό· αντίθετα, αποκαλύπτει μια βαθιά οικειότητα και μας θυμίζει πώς διασκεδάζαμε όταν ήμασταν μικροί με τις «κακές λέξεις» και δενόμασταν μέσα από αυτές.
Τα κρυφά μοτίβα και ο ρόλος της χώρας
Αν και τα παρατσούκλια που χρησιμοποιούμε μοιάζουν προσωπικά και αυθόρμητα, υπάρχουν ενδείξεις ότι υπακούν σε κρυφούς κανόνες. Σύμφωνα με μια μελέτη του 1999, που εστίαζε στην αγγλική γλώσσα και τα αφρικάανς, η δημιουργία τους πηγάζει από την ευχαρίστηση που νιώθουμε όταν επινοούμε λέξεις και πειραματιζόμαστε με ηχητικά μοτίβα, όπως η παρήχηση – επανάληψη ενός φθόγγου σε διαδοχικές συλλαβές ή λέξεις – και η ομοιοκαταληξία.
Επιπλέον, οι συγγραφείς της μελέτης παρατήρησαν ότι πολλά από τα μοτίβα που χρησιμοποιούνται θυμίζουν μωρουδίστικες λέξεις και παιδικά γλωσσικά παιχνίδια, παραπέμποντας σε μια εποχή όπου η γλώσσα χρησιμοποιούνταν κατά κύριο λόγο για τη χαρά που πρόσφερε και όχι για πρακτικούς λόγους.
Εδώ αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι ο τρόπος που απευθυνόμαστε στα κατοικίδιά μας μοιάζει να επηρεάζεται σημαντικά και από την ίδια τη δομή της γλώσσας μας. Στα αγγλικά, τα ονόματα των κατοικίδιων φαίνεται να είναι ιδιαίτερα επιρρεπή σε παραμορφώσεις και παραλλαγές. Άλλες γλώσσες, όπως τα ιταλικά ή τα ελληνικά, διαθέτουν ένα πλούσιο σύστημα υποκοριστικών που εκφράζουν μικρό μέγεθος ή τρυφερότητα. Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι οι Ιταλοί κηδεμόνες κατοικίδιων χρησιμοποιούν υποκοριστικά πολύ συχνότερα συγκριτικά με τους αγγλόφωνους, οι οποίοι χρειάζεται να αναζητήσουν άλλους τρόπους για να εκφράσουν συναισθηματική σύνδεση.
Αντιλαμβάνονται τα κατοικίδιά μας τα πολλά διαφορετικά τους ονόματα;
Τα κατοικίδια δεν καταλαβαίνουν τα υποκοριστικά και τα παρατσούκλια με τον ίδιο τρόπο που τα αντιλαμβάνονται οι άνθρωποι, ωστόσο μαθαίνουν να συνδέουν συγκεκριμένους ήχους με αποτελέσματα.
Οι σκύλοι είναι ιδιαίτερα καλοί στην αναγνώριση ηχητικών μοτίβων και τόνου. Μπορεί να μην καταλαβαίνουν κυριολεκτικά τι σημαίνει «κουτσουνάκι μου», ωστόσο ξέρουν πότε τους απευθυνόμαστε με στοργή και παιχνιδιάρικη διάθεση. Έρευνες έχουν δείξει ότι ένας μέσος σκύλος μπορεί να μάθει έως και 165 λέξεις – συμπεριλαμβανομένων ονομάτων και χαϊδευτικών – ειδικά αν υπάρχει σταθερή ενίσχυση. Οι γάτες μπορούν επίσης να αναγνωρίζουν το όνομά τους – και ναι, ακόμη και το παρατσούκλι τους – ωστόσο η αντίδρασή τους είναι συχνά πολύ πιο διακριτική.
Ερευνες των τελευταίων δεκαετιών δείχνουν ότι οι σκύλοι κατανοούν την ανθρώπινη επικοινωνία σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό απ’ ότι άλλα είδη ζώων.
Η χρήση χαϊδευτικών ονομάτων μπορεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά ενός κατοικίδιου, ειδικά όταν αυτά συνδέονται με συγκεκριμένες ενέργειες και ανταμοιβές. Ένας σκύλος που ακούει τη λέξη «αγαπουλίνι» κάθε φορά που κάθεστε αγκαλιά, θα αρχίσει να τη συνδέει με ηρεμία και τρυφερότητα. Αντίστοιχα, αν ένα παρατσούκλι λέγεται με αυστηρό τόνο λίγο πριν το μπάνιο, το τετράποδό σας μπορεί να αρχίσει να αντιδρά αρνητικά σε αυτό.
Η χρήση υπερβολικά πολλών διαφορετικών χαϊδευτικών ονομάτων πάντως, μπορεί να μπερδέψει ένα κατοικίδιο, ιδιαίτερα όταν αλλάζουν ο τόνος ή το πλαίσιο. Το κλειδί και σε αυτήν την περίπτωση είναι η συνέπεια: όταν ένα παρατσούκλι συνδυάζεται σταθερά με συγκεκριμένο τόνο και αποτέλεσμα, το χνουδωτό σας φιλαράκι μαθαίνει γρήγορα τι να περιμένει.
Με πληροφορίες από National Geographic, Petplace.com
Με τη λέξη «mokita», οι κάτοικοι των νησιών Τρόμπριαντ — σήμερα γνωστά και ως Kiriwina — στην Παπούα Νέα Γουινέα, αναγνωρίζουν τις κοινές καταπιεσμένες αλήθειες στη ζωή μας, αντικατοπτρίζοντας κάτι βαθιά ανθρώπινο: την τάση μας να αποφεύγουμε τη δυσφορία, να διατηρούμε την αρμονία και να προστατεύουμε τον εαυτό μας και τους άλλους από τις συνέπειες της ειλικρίνειας.
Στη Δυτική ψυχολογία, αυτό το φαινόμενο συχνά περιγράφεται ως «ευγενικές ψευδαισθήσεις» — άρρητες συμφωνίες να διατηρείται μια κοινωνικά αποδεκτή εκδοχή της πραγματικότητας, ακόμα κι αν αντιφάσκει με αυτό που όλοι ξέρουν ότι ισχύει. Αυτές οι… σιωπηλές κατανοήσεις σπάνια είναι κακόβουλες. Δεν παύουν, ωστόσο, να ενέχουν κινδύνους.
Συναντάμε «mokita» καθημερινά:
Ένας φίλος που πίνει όλο και περισσότερο και εμείς επιλέγουμε να μη θίξουμε το θέμα
Ένας γονιός που έχει μεγαλώσει και ίσως δεν είναι πλέον ασφαλής στο τιμόνι αλλά αποφεύγουμε να του το πούμε
Ένας συνάδελφος που δεν ανταποκρίνεται πια στις απαιτήσεις του ρόλου του και δεν το συζητάμε ποτέ
Ένας σύντροφος με νέο… ύποπτο χόμπι που κάνουμε ότι δεν βλέπουμε
Έρευνες στην κοινωνική ψυχολογία δείχνουν πως συχνά καταπιέζουμε δύσκολες συζητήσεις για να διατηρήσουμε την αρμονία στις σχέσεις μας. Η αποφυγή ίσως διατηρεί την ειρήνη βραχυπρόθεσμα, αλλά μακροπρόθεσμα μπορεί να ροκανίσει την εμπιστοσύνη, την αυθεντικότητα και την ψυχική υγεία.
Υπάρχει μια ακόμα πιο ύπουλη μορφή «mokita»: αυτή που κρύβουμε από τον εαυτό μας.
Οι ψυχολόγοι μελετούν εδώ και χρόνια τους μηχανισμούς με τους οποίους αποφεύγουμε να δούμε τις δικές μας αλήθειες. Η αυταπάτη — η ικανότητά μας να πιστεύουμε επιλεκτικά πράγματα που μας βολεύουν συναισθηματικά αντί για αυτά που είναι αντικειμενικά αληθινά — λειτουργεί σαν ένα είδος ψυχολογικής πανοπλίας.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η αυταπάτη μπορεί να εξελίχθηκε ως μηχανισμός επιβίωσης, ώστε να μπορούμε ν λειτουργούμε παρά το υπαρξιακό άγχος ή τον συναισθηματικό πόνο
Αυτό το εσωτερικό ψέμα μπορεί εκφράζεται ως εξής:
«Η δουλειά μου δεν είναι και τόσο κακή» (παρόλο που μας εξουθενώνει)
«Θα ασχοληθώ με την υγεία μου αργότερα» (ενώ τα συμπτώματα αυξάνονται)
«Όλοι ψωνίζουν υπερβολικά» (ενώ ο λογαριασμός της πιστωτικής μας φουσκώνει)
Η θεωρία της γνωστικής ασυμφωνίας εξηγεί πώς ασυνείδητα προσπαθούμε να γεφυρώσουμε το χάσμα ανάμεσα στις αξίες μας και τις πράξεις μας. Αντί να αλλάξουμε συμπεριφορά, αλλάζουμε τις πεποιθήσεις μας ώστε να συμβαδίζουν με τη συμπεριφορά — συχνά μέσω δικαιολογιών, υποτίμησης ή πλήρους άρνησης της πραγματικότητας.
Η αυταπάτη λειτουργεί, όπως αναφέρθηκε, ως συναισθηματική προστασία. Μας βοηθά να αποφύγουμε το άβολο συναίσθημα της ευαλωτότητας, το φόβο της αποτυχίας ή τον υπαρξιακό τρόμο που μπορεί να προκύψει από την αναγνώριση, για παράδειγμα, ότι τα καλύτερα μας χρόνια ίσως πέρασαν ή ότι οι στρατηγικές αντιμετώπισης που έχουμε δεν λειτουργούν πια.
Ψυχολόγοι εξηγούν πως η άρνηση μάς βοηθά να διατηρούμε την αυτοεκτίμησή μας και να ρυθμίζουμε τη συναισθηματική ένταση. Όμως αυτό έχει κόστος: μειωμένη ευημερία, αίσθηση πως ζούμε μια ανειλικρινή ζωή και το συναισθηματικό βάρος που προκαλεί η έλλειψη αυθεντικότητας.
Αν δεν είσαι σίγουρος/η αν «κουβαλάς» κάποιο «mokita» (είτε εσωτερικά είτε στις σχέσεις σου), παρατήρησε τα εξής:
Εκείνο το διακριτικό σφίξιμο στο στομάχι ή μια ξαφνική ενόχληση
Την παρόρμηση να αλλάξεις θέμα ή να… γλυκάνεις την αλήθεια
Τον εσωτερικό μονόλογο του στυλ “δεν είναι και τόσο άσχημα”
Αυτές οι στιγμές είναι σαν ψυχολογικά καμπανάκια, που σε ειδοποιούν πως υπάρχει μια ευκαιρία για πιο ειλικρινή επαφή με τον εαυτό σου
Ακολουθούν μερικά βήματα που στηρίζονται σε έρευνες για ψυχολογική ευελιξία και αποδοχή:
Παρατήρησε την ενόχληση χωρίς κριτική
Γίνε περίεργος/η και ρώτα τον εαυτό σου: «Τι μπορεί να αποφεύγω;»
Ονόμασε τον φόβο πίσω από το ψέμα: π.χ. απόρριψη, αβεβαιότητα, ανεπάρκεια κ.ά.
Ζήτα υποστήριξη αν χρειάζεται: ένας θεραπευτής ή ένας αξιόπιστος φίλος μπορεί να σε βοηθήσει να εξετάσεις την αλήθεια χωρίς ντροπή.
Ο στόχος δεν είναι η ειλικρίνεια με κάθε κόστος, αλλά η δημιουργία χώρου για την πραγματικότητα. Ύστερα, ακολουθεί η επιλογή του πώς θα ανταποκριθείς από θέση διαύγειας, όχι αποφυγής.
Όταν αντιμετωπίζουμε τα «mokita» μας, δίνουμε στον εαυτό μας την ευκαιρία να αναπτυχθεί. Σταματάμε να επιλέγουμε μια ηρεμία βασισμένη σε ψευδαισθήσεις και δημιουργούμε χώρο για πιο υγιείς επιλογές, βαθύτερες σχέσεις και τελικά, μια πιο αρμονική ζωή.
Είτε λοιπόν αφορά το να κλείσεις επιτέλους εκείνο το ραντεβού με τον γιατρό, είτε το να κάνεις εκείνη τη δύσκολη συζήτηση με τον/την σύντροφό σου ή το να παραδεχτείς ότι είσαι έτοιμος/η για αλλαγή (έστω κι αν σε τρομάζει), να θυμάσαι πως η αλήθεια, αν και άβολη, είναι απελευθερωτική
Η La lectora – η αναγνώστρια των πούρων – φτάνει ακριβώς στις 11:00 π.μ. για να διαβάσει στη δεύτερη βάρδια της ημέρας ένα απόσπασμα από ένα από τα τραγούδια του Eliseo Grenet: «Θα είσαι, όπως ο πράσινος καπνός στη θάλασσα, ένας ύπνος ζωής στην καυτή και αγαπημένη Γη του Θεού»
Διαβάζει δυνατά από ένα μικρό αναλόγιο, που φυλάσσεται πίσω από ένα γλυπτό του Τσε Γκεβάρα και το προσεκτικό βλέμμα των εργατών, οι οποίοι αναζητούν τις εκφράσεις της ενώ το πρόσωπό της κοιτάζει προς το πάτωμα. Στο εργοστάσιο καπνού Partagás στην καρδια της Αβάνας, τα πιο περιζήτητα πούρα του κόσμου περνούν από τον τελευταίο χειροποίητο έλεγχο πριν εξαχθούν στην Ευρώπη ή την Κίνα.
Εδώ, υγραίνονται, τυλίγονται, ωριμάζουν και εμποτίζονται με τη φωνή της Torres που διαβάζει τα ποιήματα του José Martí ή τη λογοτεχνία του Gabriel García Márquez. «Όταν ανοίγεις ένα κουτί πούρα», λέει, «μυρίζεις το φυτό του καπνού και ακούς τις φωνές μας».
Πριν από πέντε χρόνια, εγκατέλειψε το επάγγελμα του ωρολογοποιού για να γίνει «αναγνώστρια πούρων» σε ένα από τα πιο παραδοσιακά εργοστάσια της χώρας. Όταν ξεκίνησε η πανδημία η Torres – σήμερα 58 ετών, «η νεότερη αναγνώστρια πούρων από όλους» – έμαθε για μια κενή θέση και ξεκίνησε τη διαδικασία επιλογής 21 ημερών.
Η επιλογή των ειδήσεων και των μυθιστορημάτων που διαβάζονται
στα 50 εργοστάσια πούρων της χώρας φιλτράρεται από μια επιτροπή ανάγνωσης, ένας θεσμός που ισχύει από τον 19ο αιώνα / Public Domain.
Επί τρεις εβδομάδες, διάβαζε μαζί με του άλλους υποψήφιους για τη θέση κατά τη διάρκεια των τριών καθημερινών βαρδιών, ώστε οι στρίφτες πούρων να μπορούν να επιλέξουν ποιανού τη φωνή ήθελαν να τους συνοδεύει κατά τη διάρκεια της εργάσιμης ημέρας τους.
Όταν ήρθε η ώρα να ψηφίσουν για την Torres, το κλακ-κλακ των chavetas – των ατσάλινων λεπίδων που χρησιμοποιούνται για να κόβουν κάθε φύλλο καπνού – ακούστηκε σε όλη τη στοά. Ωστόσο, η ίδια παραδέχεται ότι είχε μια μικρή βοήθεια…
«Όταν έφτασα», θυμάται, «δεν γνώριζα κανέναν. Ανταγωνιζόμουν έναν τουριστικό ξεναγό και έναν από τους εργάτες του εργοστασίου… και δεν είχα μιλήσει καν σε μικρόφωνο καραόκε. Αλλά έκλεψα: κάθε φορά που τελείωνε ένα επεισόδιο, έπαιζα ένα τραγούδι του Polo Montañez (ενός από τους μεγαλύτερους τραγουδοποιούς της χώρας). Με αυτόν τον τρόπο τους έπεισα», γελάει.
Μια Παρασκευή στις αρχές Ιουλίου – αφού συνεχάρη την ομάδα για την εκπλήρωση της παραγωγικής ποσόστωσής της – εκμεταλλεύτηκε την αρχή του μήνα για να αναδείξει τον ρόλο των στριφτών πούρων. «Η ιστορία των εργατών πούρων είναι μακρά και πολύπλοκη, αν αναλογιστεί κανείς ότι ο καπνός και η ζάχαρη αποτελούν το πλαίσιο πάνω στο οποίο δομείται η κουβανική μας εθνικότητα» αφηγείται διαβάζοντας από τις προσεκτικά χειρόγραφες σημειώσεις της.
«Η κουβανική καπνοβιομηχανία εξάγει 70 έως 80 εκατομμύρια πούρα ετησίως» συνεχίζει και μετά περνάει στον σουρεαλισμό: «Ποιος ήρθε πρώτος: οι Ρωμαίοι ή οι Αιγύπτιοι; Ποιες φαρμακευτικές ιδιότητες έχει ο βασιλικός; Από πού έρχεται ο τυφώνας και ποιες επαρχίες της Κούβας θα επηρεάσει; Ποια είναι τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης; Τα ερωτήματα που θέτει σήμερα ο καθένας στο ChatGPT εξακολουθούν να τίθενται στους αναγνώστες των πούρων από τους στρίφτες πούρων, ο τομέας των οποίων απαρτίζεται κυρίως από γυναίκες.
«Ρωτούν πολλά για το σεξ», γελάει διασκεδάζοντας η Torres. «Πρέπει να μαθαίνω κάτι καινούργιο κάθε μέρα. Μερικές φορές τους λέω ότι δεν ξέρω τίποτα για αυτό που ρώτησαν, αλλά θα τους πω αύριο».
Η επιλογή των ειδήσεων και των μυθιστορημάτων που διαβάζονται δυνατά στα 50 εργοστάσια πούρων της χώρας φιλτράρεται από μια επιτροπή ανάγνωσης, ένας θεσμός που ισχύει από τον 19ο αιώνα.
Το ιστορικό επάγγελμα ξεκίνησε στις 21 Δεκεμβρίου 1865, στο ίδιο εργοστάσιο όπου σήμερα διαβάζει η Torres. Αυτό ανακοινώθηκε από μια παρωχημένη πλέον εφημερίδα, την La Aurora, όταν αφηγήθηκε πώς περισσότεροι από 300 εργάτες άκουσαν με προσοχή το πρώτο κομμάτι που τους διάβασαν – Las luchas sociales, «οι κοινωνικοί αγώνες» – το οποίο ήταν απόσπασμα από την εφημερίδα.
Αυτό το επάγγελμα, το οποίο προέκυψε από την αυτοθυσία των στριφτών πούρων, κουρασμένων από τις μακρές, μονότονες ημέρες, εξελίχθηκε με τα χρόνια σε κάτι που περιλάμβανε κάτι περισσότερο από το απλό διάβασμα για να ζωντανέψει η δουλειά: έγιναν οι παιδαγωγοί της γειτονιάς.
«Ο κόσμος στεκόταν στα παράθυρα των εργοστασίων πούρων για να ενημερωθεί για τις ειδήσεις. Έφτασε στο σημείο να ψηφίζουν ακόμη και οι κάτοικοι της περιοχής για την επιλογή των επόμενων μυθιστορημάτων» εξηγεί η ιστορικός Zoe Nocedo.
Η ίδια λέει ότι είναι αδύνατο να διαχωρίσει κανείς την ιστορία του καπνού από την ιστορία της Κούβας. «Γιατί οι κατασκευαστές πούρων υποστήριξαν τον ηγέτη της ανεξαρτησίας Χοσέ Μαρτί; Γιατί κράτησαν το λάβαρο όλων των πολιτιστικών αγώνων; Επειδή, εκτός από το ότι γνωρίζουν ότι παράγουν το πιο διάσημο προϊόν της Κούβας, έχουν καλλιεργήσει την ανάγνωση μέσα στο εργοστάσιο πούρων. Η λειτουργία τους είναι, και συνεχίζει να είναι, να καλλιεργούν και να αιχμαλωτίζουν» εξηγεί. «Χωρίς ανάγνωση, δεν υπάρχει πούρο».
Οι Κουβανοί καπνοπαραγωγοί – κυρίως εκείνοι που μετανάστευσαν στην Τάμπα και το Κι Γουέστ στα τέλη του 19ου αιώνα – υποστήριξαν ενεργά τον Χοσέ Μαρτί και το σχέδιο ανεξαρτησίας του.
Οι μηνιαίες δωρεές τους, οι λαχειοφόροι αγορές και οι πολιτιστικές τους δραστηριότητες παρείχαν το οικονομικό υπόβαθρο για τη δημιουργία του Κουβανικού Επαναστατικού Κόμματος (PRC), που ιδρύθηκε από τον Μαρτί το 1892.
Η Nocedo, η οποία διευθύνει το Μουσείο Καπνού εδώ και δύο δεκαετίες, εξηγεί ότι ο μακρόχρονος τομέας του καπνού ήταν πάντα καλλιεργημένος και πολιτικοποιημένος. Τα chavetas – τα οποία έκαναν κλικ-κλικ για να εκλεγεί η Torres ως εκλεκτή αναγνώστρια – έγιναν σύμβολο αντίστασης πριν από δύο αιώνες, όταν ξεκίνησαν οι απεργίες για μισθολογικές και εργασιακές βελτιώσεις.
Στο εργοστάσιο καπνού La Corona, όλοι οι ανεμιστήρες είναι ανοιχτοί. Με ταχύτητα και μεγάλη ακρίβεια, 100 εργάτες τυλίγουν πούρα Cohiba. Το καθένα πωλείται για πάνω από 70 δολάρια στο εξωτερικό.
Κάποιοι από τους εργάτες σηκώνονται για να γεμίσουν τα μπουκάλια τους με νερό στο σιντριβάνι, το οποίο βρίσκεται κάτω από ένα πορτρέτο του Φιντέλ Κάστρο που καπνίζει (το αγαπημένο του ήταν το Cohiba Corona Especial).
Μπροστά από την εικόνα του κομμουνιστή ηγέτη, μία από τις γυναίκες στρίφτες κοιτάζει την οθόνη του κινητού της τηλεφώνου, παρακολουθώντας ένα επεισόδιο της δημοφιλούς ισπανόφωνης τηλεοπτικής εκπομπής Caso Cerrado που παρουσιάζει η Κουβανοαμερικανίδα δικηγόρος Dr Ana María Polo.
Ο Carmelo Ramírez, που κάθεται σιωπηλός, κοιτάζει ελάχιστα τα πούρα του ενώ τα στρίβει. Μερικές φορές, εργάζεται με ένα πούρο ανάμεσα στα χείλη του. Φτιάχνει πούρα Mareva εδώ και 15 χρόνια, στρίβοντας 135 κάθε μέρα.
Όταν η Odalys Lara Reyes – αναγνώστρια από το 1996 – διαβάζει το μυθιστόρημα γύρω στις 2:00 μ.μ., ο Ramírez έχει ήδη τελειώσει πάνω από τα δύο τρίτα. «Είναι σαν ένας ιδιαίτερος δάσκαλος. Κάποια είναι τέλεια για σένα, κάποια άλλα δεν είναι. Εκείνη είναι εξαιρετική» επιβεβαιώνει.
Σε αυτό το εργοστάσιο, οι γεννήτριες έχουν καταφέρει να αντισταθμίσουν κάποιες από τις επιπτώσεις των διακοπών ρεύματος που μαστίζουν την Κούβα, αφήνοντας ολόκληρες περιοχές χωρίς ρεύμα για έως και είκοσι ώρες την ημέρα.
Η τυπική λύση, σε αυτό και σε άλλα εργοστάσια, ήταν η αναβολή των προγραμμάτων παραγωγής μέχρι να επανέλθει το ρεύμα. Στο εργοστάσιο Partagás, εξηγεί η Torres, η ίδια πηγαίνει από δωμάτιο σε δωμάτιο διαβάζοντας. «Αυτή η παράδοση δεν μπορεί να χαθεί, γιατί είναι η ιστορία μας» καταλήγει.
Παρόλο που υπάρχουν έγγραφα που δείχνουν ότι το εμπόριο της ανάγνωσης στους στρίφτες πούρων ξεκίνησε από την Κούβα, η πρακτική αυτή εξήχθη σε άλλες χώρες, όπως η Νικαράγουα, το Πουέρτο Ρίκο και η Δομινικανή Δημοκρατία. Η ΛΔ ήταν η τελευταία χώρα στην οποία εξαφανίστηκε, το 1931.
Ωστόσο, στην Κούβα, η τέχνη έχει παραμείνει παρά την εμφάνιση του ραδιοφώνου, της τηλεόρασης και των κινητών τηλεφώνων… και παρά τις διακοπές που βγάζουν εκτός λειτουργίας τα φώτα και τα ηχητικά συστήματα. Η Nocedo επιμένει ότι «οι εργάτες δεν θέλησαν να αφήσουν την τέχνη να πεθάνει. Παρά τα σκαμπανεβάσματα και τις δυσκολίες της».
Για την Torres, ο λόγος είναι απλός: «Το ραδιόφωνο δεν πρόκειται να απαντήσει στις ερωτήσεις σας σχετικά με την εργασία του παιδιού σας, ούτε να γιορτάσει τα γενέθλιά σας, ούτε να προσφέρει συλλυπητήρια όταν πεθαίνει ένα αγαπημένο σας πρόσωπο». Για τους στρίφτες πούρων – εκτός από «μια εγκυκλοπαίδεια με πόδια» – ο αναγνώστης είναι κεντρικό κομμάτι της ομάδας.
Η Lara ασχολείται με το επάγγελμα αυτό εδώ και τρεις δεκαετίες. Είναι η γηραιότερη αναγνώστρια στη χώρα. Έχει ανακοινώσει πολλά γενέθλια, έχει υπενθυμίσει στους ακροατές τις επερχόμενες αναμνηστικές ενέσεις του Covid-19, έχει δώσει τα τελευταία νέα για ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα στο Cárdenas και έχει καταγράψει τα νέα δρομολόγια των λεωφορείων.
Και παρόλο που απέχει περίπου έξι μήνες από τη συνταξιοδότησή της, διστάζει να παραδώσει τα ηνία. «Πρόκειται για μια μεγάλη οικογένεια», εξηγεί, στις αίθουσες του εργοστασίου. Ζητάει από όλους «ένα φιλί». «Τι θα κάνω στο σπίτι, όταν θα είμαι ακόμα σε πολύ καλή κατάσταση και θα μπορώ να συνεχίσω να σας διαβάζω;» ρωτάει.
«Η ανάγνωση σε ένα εργοστάσιο έχει να κάνει με το μοίρασμα. Θα συνηγορούσα πάντα υπέρ της διατήρησης αυτού του επαγγέλματος, γιατί με την καθημερινή φασαρία, με τις ανάγκες της καθημερινότητας, ξεχνάμε να μαθαίνουμε και να ανακαλύπτουμε. Το διάβασμα κάνει τα πάντα λίγο πιο ανάλαφρα» αναστενάζει.
Στη μικρή φοιτητούπολη Flogsta, στα προάστια της Ουψάλα της Σουηδίας, κάθε νύχτα στις 10 συμβαίνει κάτι που για τους κατοίκους είναι φυσιολογικό, αλλά για έναν ξένο μοιάζει με σκηνή από ψυχολογικό θρίλερ. Από τα παράθυρα και τα μπαλκόνια των φοιτητικών εστιών ξεπηδούν κραυγές. Όχι φωνές παρέας, όχι μουσική ή γλέντι. Ουρλιαχτά.
Το φαινόμενο έχει όνομα. Το λένε “Flogsta Scream” και είναι μια άτυπη, συλλογική τελετουργία αποφόρτισης. Οι φοιτητές της περιοχής, πιεσμένοι από το βάρος της καθημερινότητας, της μοναξιάς και των εξετάσεων, αφήνουν κάθε βράδυ μια κραυγή στον αέρα, σαν να ελευθερώνουν από μέσα τους ένα κομμάτι που δεν χωράει πουθενά αλλού.
Κανείς δεν δίνει το σύνθημα. Κανείς δεν συντονίζει τίποτα. Κι όμως, γύρω στις 22:00 ακριβώς, τα παράθυρα ανοίγουν και αρχίζει ένα κύμα ήχου που κυλάει πάνω από τα κτίρια σαν κύμα απόγνωσης. Οι καινούργιοι φοιτητές σοκάρονται, αλλά σύντομα το θεωρούν κανονικό. Οι παλιοί το περιμένουν. Για κάποιους είναι το μόνο πράγμα που τους ενώνει με τους γύρω τους.
Το έθιμο ξεκίνησε πριν από δεκαετίες. Άλλοι λένε στη δεκαετία του ’70, άλλοι του ’80. Δεν έχει αρχή και τέλος, μόνο συνήθεια και ανάγκη. Οι φωνές δεν είναι θυμός, δεν είναι διαμαρτυρία. Είναι ένας ανώνυμος τρόπος να πεις “δεν είμαι καλά” χωρίς να χρειαστεί να το εξηγήσεις σε κανέναν.
Η Σουηδία είναι από τις πιο ήσυχες χώρες του κόσμου. Όμως το Flogsta, αυτή η μικρή φοιτητική γειτονιά, είναι γεμάτη άηχες αγωνίες που κάθε βράδυ αποκτούν φωνή. Όσο περίεργο κι αν φαίνεται, είναι πιο καθησυχαστικό να ακούς κραυγές, παρά απόλυτη σιωπή. Γιατί τότε ξέρεις ότι δεν είσαι μόνος.
Για την Έκθεση Παγκόσμιας Ευτυχίας, ζητήθηκε σε ανθρώπους από 156 χώρες να αξιολογήσουν τη ζωή τους σήμερα σε μια κλίμακα από το 0 έως το 10. Η έκθεση εξετάσε επίσης παράγοντες που συμβάλλουν στην κοινωνική υποστήριξη, το προσδόκιμο ζωής, τη γενναιοδωρία και την απουσία διαφθοράς. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά!
Τι ακριβώς κάνει λοιπόν τους ανθρώπους στη Φινλανδία να είναι τόσο ικανοποιημένοι με τη ζωή τους; Ποια είναι τα τρία πράγματα που ποτέ δεν κάνουν οι Φιλανδοί και καταφέρνουν να διατηρούν μια υψηλή ποιότητα ζωής;
1.Δεν συγκρίνονται ποτέ με τους γείτονές τους
Υπάρχει μια γνωστή φράση από έναν Φινλανδό ποιητή:«Kell’ onni on, se onnen kätkeköön» που σε μια ελεύθερη μετάφραση αποδίδεται: “Μην συγκρίνεις ή καυχιέσαι για την ευτυχία σου.”
Αυτή τη στάση ζωής θα λέγαμε πως οι Φινλανδοί την παίρνουν πολύ στα σοβαρά, ιδιαίτερα όσον αφορά τα υλικά αγαθά και τις επιδεικτικές εμφανίσεις πλούτου. Για εκείνους είναι σημαντικό κανείς να εστίαζει περισσότερο σε αυτό που τον κάνει ευτυχισμένο και λιγότερο στο να φαίνεται επιτυχημένος. Το πρώτο βήμα προς την αληθινή ευτυχία είναι να θέτεις τα δικά σου πρότυπα, αντί να συγκρίνεσαι με τους άλλους και να επιδιώκεις μονίμως περισσότερα.
2.Δεν αγνοούν τα οφέλη της φύσης
Σύμφωνα με μια έρευνα του 2021, το 87% των Φινλανδών θεωρούν ότι η φύση είναι σημαντική για την ευτυχία τους, γιατί τους προσφέρει ηρεμία, ενέργεια και χαλάρωση.
Στη Φινλανδία, οι εργαζόμενοι έχουν δικαίωμα σε τέσσερις εβδομάδες καλοκαιρινών διακοπών. Πολλοί από αυτούς χρησιμοποιούν αυτόν τον χρόνο για να πάνε στην εξοχή και να βυθιστούν στη φύση και στη θεραπευτική της δράση.
Το να περνάμε χρόνο στη φύση αυξάνει τη ζωτικότητα, την ευημερία μας και μας δίνει αίσθημα προσωπικής ανάπτυξης. Για αυτό και είναι εξαιρετικά σημαντικό να βρούμε τρόπους να προσθέσουμε λίγο πράσινο στη ζωή μας, ακόμη και αν είναι απλά μερικά φυτά στο σπίτι ή ένας περίπατος την εβδομάδα σε ένα πάρκο.
3.Θωρακίζουν τον κύκλο εμπιστοσύνης για μια πιο ευτυχισμένη κοινότητα
Η κοινότητα θα λέγαμε ότι πλέον είναι συνώνυμο της μακροζωίας. Έρευνα δείχνει μάλιστα ότι όσο υψηλότερα είναι τα επίπεδα εμπιστοσύνης σε μια χώρα, τόσο πιο ευτυχισμένοι είναι οι πολίτες της.
Ένα πείραμα με “χαμένα πορτοφόλια” το 2022 δοκίμασε την ειλικρίνεια των πολιτών, ρίχνοντας 192 πορτοφόλια σε 16 πόλεις του κόσμου. Στο Ελσίνκι, 11 από τα 12 πορτοφόλια επιστράφηκαν στον ιδιοκτήτη τους.
Οι Φινλανδοί τείνουν να εμπιστεύονται επομένως ο ένας τον άλλον και εκτιμούν την ειλικρίνεια. Αν ξεχάσει κάποιος το λάπτοπ στη βιβλιοθήκη ή χάσει το κινητό του στο τρένο, μπορεί να είναι αρκετά σίγουρος ότι κάποιος θα του το επιστρέψει πίσω.
Πώς μπορούμε λοιπόν να οικοδομήσουμε περισσότερη εμπιστοσύνη; Με μικρές πράξεις, όπως να κρατάμε από ευγένεια την πόρτα για έναν άγνωστο για να περάσει ή να παραχωρούμε τη θέση μας στο τρένο. Τέτοιες μικρές χειρονομίες μπορούν να κάνουν τη διαφορά.
Στην Ιαπωνία, η λέξη «Johatsu» σημαίνει «εξάτμιση», αλλά δεν αναφέρεται στο νερό — αναφέρεται σε ανθρώπους, οι οποίοι «εξαφανίζονται» οικειοθελώς!
Είναι εκείνοι που αποφασίζουν να εξαφανιστούν οικειοθελώς, εγκαταλείποντας δουλειές, οικογένειες και την ίδια τους την ταυτότητα. Δεν πρόκειται για φυγάδες ή εγκληματίες, αλλά για άτομα που επιλέγουν μια ήσυχη, σχεδόν στοχαστική έξοδο από την καθημερινότητα.
Κάθε χρόνο, περίπου 80.000 άνθρωποι εξαφανίζονται με αυτόν τον τρόπο. Οι αιτίες; Από οικονομικά αδιέξοδα και κοινωνικές πιέσεις, μέχρι αποτυχίες σε εξετάσεις ή… ντροπή λόγω διαζυγίου. Ακόμα και η απλή ανάγκη για μια νέα αρχή.
Στην Ιαπωνία, η δημόσια έκθεση ή η ατίμωση μπορεί να είναι αφόρητες, και η εξαφάνιση θεωρείται για κάποιους λύση πιο «ανεκτή» από την ψυχοθεραπεία ή την αλλαγή πορείας.
Υπάρχουν μάλιστα ειδικές υπηρεσίες που διευκολύνουν αυτή τη φυγή. Οι λεγόμενοι «yonige-ya» – ειδικοί στη διακριτική διαφυγή – βοηθούν ανθρώπους να ξεκινήσουν από το μηδέν: νέα πόλη, νέο σπίτι, νέα ζωή. Όλα γίνονται με απόλυτη μυστικότητα, όπως ταιριάζει στην ιαπωνική κουλτούρα.
Το φαινόμενο αυτό είναι πολυδιάστατο και δύσκολα ερμηνεύσιμο. Οι Johatsu δεν θεωρούνται εξαφανισμένοι, αλλά άνθρωποι που διάλεξαν να ξαναγράψουν τη ζωή τους από την αρχή. Σε έναν κόσμο που παρακολουθεί τα πάντα, η εξαφάνιση μπορεί να μοιάζει με την απόλυτη ελευθερία.
Και αν ακούγεται σαν σενάριο ταινίας, για κάποιους Ιάπωνες είναι μια βαθιά προσωπική απελευθέρωση – μια ήσυχη απόδραση από τις ενοχές, τις προσδοκίες και τα βάρη της κοινωνίας.
Λένε πως η ευγένεια δεν κοστίζει τίποτα, όμως το να είστε ευγενικοί απέναντι στο ChatGPT κοστίζει στην εταιρεία εκατομμύρια.
Το να λένε οι χρήστες «παρακαλώ» και «ευχαριστώ» στο chatbot της OpenAi έχει εκτοξεύσει το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας της τεχνολογικής εταιρείας, σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο, Σαμ Όλτμαν.
Αν και κάποιοι δεν μπαίνουν στον κόπο να είναι ευγενικοί όταν μιλούν με την τεχνητή νοημοσύνη, υπάρχει ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων που φροντίζει να είναι ευγενικό.
Και δεδομένου ότι ο Όλτμαν αποκάλυψε πρόσφατα πως η λειτουργία μνήμης του ChatGPT έχει «βελτιωθεί σημαντικά» ώστε να μπορεί να θυμάται όλες τις προηγούμενες συνομιλίες σου, ίσως τελικά δεν είναι κακή ιδέα…
Δηλαδή, το τελευταίο πράγμα που θα θέλατε είναι ένα ρομπότ να σας θυμάται ως αγενή, σωστά;
Φαίνεται πως αυτή είναι η άποψη της συντριπτικής πλειοψηφίας των Βρετανών, καθώς έρευνα που πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο έδειξε ότι το 71% των ανθρώπων στο Ηνωμένο Βασίλειο κάνουν επιπλέον προσπάθεια για να είναι ευγενικοί όταν συνομιλούν με το ChatGPT.
Η έρευνα, στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 1.000 άνθρωποι και πραγματοποιήθηκε από το Tech Radar’s Future, έδειξε ότι όσοι παραλείπουν τις ευγένειες το κάνουν με την πρόθεση να είναι όσο το δυνατόν πιο συνοπτικοί.
Ανάμεσα σε διάφορους άλλους λόγους, το 12% των ανθρώπων παραδέχτηκαν ότι κάνουν επιπλέον προσπάθεια για να χρησιμοποιούν καλούς τρόπους λόγω του φόβου για μελλοντικές συνέπειες.
Σε μια ανάρτηση στο X την περασμένη εβδομάδα, ο Όλτμαν αποκάλυψε ότι αυτό κοστίζει στην εταιρεία «δέκα εκατομμύρια δολάρια» λόγω της επιπλέον κατανάλωσης ενέργειας.
Η αποκάλυψη ήρθε όταν χρήστης των κοινωνικών μέσων είχε μοιραστεί ένα tweet, εξηγώντας ότι θα ήθελε να υπολογίσει το κόστος της ευγένειας των χρηστών στην εταιρεία.
Η ανάρτηση έγραφε: «Αναρωτιέμαι πόσα χρήματα έχει χάσει η OpenAI σε κόστος ηλεκτρικής ενέργειας από το ότι οι άνθρωποι λένε «παρακαλώ» και «ευχαριστώ» στα μοντέλα τους.»
Η ανάρτηση πήρε χιλιάδες retweets καθώς και 182.000 likes, οπότε φαίνεται ότι αυτή η απορία απασχολεί και άλλους χρήστες.
Ευτυχώς, ο Όλτμαν μπήκε στη συζήτηση για να αποκαλύψει τη χρέωση που συνοδεύει την ευγένεια των χρηστών για όλη τη σκληρή δουλειά του ChatGPT.
Απαιτεί τεράστια ποσότητα ενέργειας για να λειτουργεί αποδοτικά το chatbot τεχνητής νοημοσύνης, και εκτιμάται ότι χρησιμοποιούνται έως και 0,14 κιλοβατώρες (kWh) ενέργειας για κάθε σύντομη απάντηση που παράγει.
Αυτό ισοδυναμεί με το να κρατάς αναμμένους 14 λαμπτήρες LED για μία ώρα, εάν αναρωτιόσουν —αλλά φαντάσου πόσο συγκεντρώνεται αυτό όταν το ChatGPT δημιουργεί δισεκατομμύρια από αυτές τις απαντήσεις κάθε μέρα.
Ωστόσο, φαίνεται ότι ο Όλτμαν πιστεύει πως η ευγένεια αξίζει τα χρήματα, επειδή επιτρέπει στην τεχνολογία να συνεχίσει να εξελίσσεται και να γίνεται όλο και πιο προηγμένη.
Μπορεί να μοιάζει με επιστημονική φαντασία, όμως είναι γεγονός: η Φινλανδία αυξάνει την εδαφική της έκταση κατά περίπου 7 km² κάθε χρόνο, και μάλιστα χωρίς να εμπλέκεται σε πόλεμο ή επεκτατικές πολιτικές. Πίσω από αυτό το εντυπωσιακό φαινόμενο κρύβεται μια φυσική διαδικασία που ξεκίνησε πριν από χιλιάδες χρόνια: η μεταπαγετωνική ανάκαμψη (post-glacial rebound).
Τι είναι η μεταπαγετωνική ανάκαμψη;
Κατά τη διάρκεια της τελευταίας Εποχής των Παγετώνων, τεράστιοι παγετώνες κάλυπταν τη Σκανδιναβία και πίεζαν τη λιθόσφαιρα (το εξωτερικό, σκληρό κέλυφος της Γης). Όταν οι πάγοι άρχισαν να λιώνουν, περίπου πριν από 10.000 χρόνια, η πίεση σταδιακά μειώθηκε, και το έδαφος άρχισε να «σηκώνεται» για να επανέλθει στην αρχική του θέση, σαν ένα ελατήριο που απελευθερώνεται..
Αυτή η διαδικασία εξακολουθεί να εξελίσσεται ακόμα και σήμερα. Σε περιοχές όπως η Φινλανδία, η Σουηδία και ο βόρειος Καναδάς, η γη συνεχίζει να ανυψώνεται κατά μερικά χιλιοστά έως εκατοστά κάθε χρόνο.
Καθώς η γη ανασηκώνεται, ιδιαίτερα στα παράκτια σημεία, παλιές βυθισμένες περιοχές αναδύονται από τη θάλασσα, δημιουργώντας νέες εκτάσεις ξηράς. Με τον τρόπο αυτό, η Φινλανδία προσθέτει κατά μέσο όρο 7 km² νέας γης ετησίως.
Γιατί είναι σημαντικό;
Γεωπολιτικά, πρόκειται για μοναδικό παράδειγμα εδαφικής επέκτασης χωρίς στρατιωτική ή διπλωματική σύγκρουση.
Οικολογικά, νέες περιοχές γίνονται βιώσιμες για γεωργία ή δάση.
Οικονομικά, επηρεάζεται η παράκτια ζώνη, η χρήση γης και η χαρτογράφηση ιδιοκτησιών.
Η δυτική και βορειοδυτική Φινλανδία (όπως η περιοχή Botnia) παρουσιάζουν το πιο έντονο φαινόμενο. Οι αρχές μάλιστα έχουν ειδικά προγράμματα αναθεώρησης χαρτών και ακτογραμμών για να καταγράφουν τις αλλαγές.
Η περίπτωση της Φινλανδίας είναι ένα σπάνιο και θετικό παράδειγμα της δυναμικής φύσης του πλανήτη μας. Χάρη σε ένα γεωλογικό φαινόμενο που ξεκίνησε στην Εποχή των Παγετώνων, η χώρα επεκτείνεται κάθε χρόνο, όχι μέσω συγκρούσεων, αλλά μέσω… υπομονής και φυσικής ανάκαμψης.
1983 στην Όλυμπο της Καρπάθου. Πάσχα διακοπές, Μ. Παρασκευή. Έχω πάει από νωρίς στην εκκλησία. Μαζεύεται ο κόσμος (ποιος κόσμος δηλ. μόνο γυναίκες και γέροντες. Tο πλείστον των ανδρών ναυτικοί γαρ). O ιερέας ψάλλει “ον παίδες ευλογείτε” και μια ουρά μαυροφορεμένων γυναικών με μαύρα μαντήλια στο κεφάλι, σχηματίζεται μπροστά στον στολισμένο επιτάφιο. H ουρά επεκτείνεται μέχρι την αυλή του ναού. Παράξενη σκηνή. Όταν ο ιερέας ψάλλει το “η ζωή εν τάφω”, η πρώτη γυναίκα βγάζει απ τον κόρφο της μια φωτογραφία και την τοποθετεί ψηλά πάνω στον επιτάφιο, λύνει το μαντήλι απ το κεφάλι και…. αρχίζει μέ έναν σπαρακτικό βουβό λυγμό, προφέροντας ένα όνομα, να “ξεμαλλιάζεται” μπροστά στον επιτάφιο. Δεν ξέρω πόσο κράτησε αυτή η σκηνή, αλλά ξέρω πως σε όλη την διάρκεια των εγκωμίων γινόταν το ίδιο πράγμα απ όλες της γυναίκες που στεκόταν στην ουρά. Βρήκαν την στιγμή του απόλυτου θρήνου για τον Θεάνθρωπο, να θρηνήσουν τους δικούς τους “χαμένους”. Ο πιο συγκλονιστικός Επιτάφιος που έχω ζήσει.
Αρκετοί άνθρωποι είναι εξοικειωμένοι με τον όρο FOMO, ή αλλιώς « ο φόβος του να χάσεις κάτι». Το JOMO λοιπόν, είναι το αντίθετο από αυτό – σημαίνει τη «χαρά του να χάνεις κάτι». Η νοοτροπία αυτής της τάσης αφορά την προστασία της ηρεμίας μας και την απόλαυση των προσωπικών στιγμών, και έρχεται σε αντίθεση με το να είμαστε συνεχώς απασχολημένοι και να νιώθουμε την ανάγκη να τηρούμε ένα αυστηρό πρόγραμμα.
Σε αντίθεση με το FOMO, το JOMO αφορά την επαναξιολόγηση του τι μας φέρνει ευτυχία και την εκτίμηση του τι είναι πραγματικά σημαντικό για μας. Εστιάζει στο να είμαστε παρόντες και ελεύθεροι, χωρίς να νιώθουμε ότι πρέπει να είμαστε παντού και να κάνουμε πολλά, απλά για να τα διαγράψουμε από τη λίστα μας.
Για τους ταξιδιώτες, το JOMO σημαίνει να δώσουμε στον εαυτό μας άδεια να εγκαταλείψουμε το γεμάτο πρόγραμμα και να ζήσουμε έναν προορισμό με πιο ανέμελο τρόπο. Πρόκειται για το να επιλέξουμε να περάσουμε μια επιπλέον ώρα σε εκείνο το τοπικό καφέ, αντί να βιαστούμε να πάμε στο επόμενο αξιοθέατο.
Πλέον, οι ταξιδιώτες επιλέγουν εμπειρίες με πιο αργούς ρυθμούς που τους επιτρέπουν να απολαύσουν ήρεμες στιγμές και δραστηριότητες χωρίς άγχη — δίνοντάς τους ένα απαραίτητο διάλειμμα από τη φασαρία και το μόνιμο προγραμματισμό της καθημερινής ζωής.
Το JOMO έχει υιοθετηθεί από τόσους πολλούς ανθρώπους επειδή αφαιρεί την πίεση του να κάνουμε όσο το δυνατόν περισσότερα πράγματα και μας υπενθυμίζει να εκτιμάμε απλώς το μέρος που βρισκόμαστε.
Μερικά από τα οφέλη του:
Βαθύτερη σύνδεση με τους προορισμούς που επισκεπτόμαστε και καλύτερη αίσθηση της τοπικής κοινότητας
Αισθανόμαστε λιγότερο εξαντλημένοι
Απολαμβάνουμε πραγματικά τα ταξίδια αντί να βιαζόμαστε να τα δούμε όλα
Ενισχύει τον αυθορμητισμό
Βιώνουμε πιο αυθεντικές εμπειρίες και έχουμε τη δυνατότητα να επικοινωνούμε με τους ντόπιους
Πιστεύεται επίσης ότι μας επιτρέπει να ξοδεύουν λιγότερα χρήματα, καθώς δεν προσπαθούν να μεγιστοποιήσουν τις δραστηριότητές μας καθημερινά
Μια πρόσφατη έρευνα μάλιστα από ταξιδιωτικά sites έδειξε ότι το 62% των ταξιδιωτών που συμμετείχαν στην έρευνα πιστεύουν ότι το ταξίδι JOMO μειώνει το άγχος και την ανησυχία, ενώ το 47% δήλωσε ότι ενισχύει τον ποιοτικό χρόνο με τους αγαπημένους τους.
Η υιοθέτηση του JOMO σημαίνει να απελευθερωθούμε επίσης από την ανάγκη να καταγράφουμε τα πάντα για να τα δημοσιεύσουμε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, επιτρέποντας στον εαυτό μας να είμαστε πλήρως παρόντες στο μέρος που βρισκόμαστε.
Στη σύγχρονη εποχή, την εποχή του διαδικτύου και της βασιλείας των κοινωνικών δικτύων, το μεγαλύτερο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για κάθε επιχείρηση, το «νόμισμα» με την μεγαλύτερη αξία, αυτό που πρωτίστως παλεύουν να εξασφαλίσουν όλοι, δεν είναι το χρήμα, αλλά κάτι εντελώς διαφορετικό: η προσοχή του καταναλωτή! Η μάχη πλέον δεν είναι ποιος θα καταφέρει περισσότερες πωλήσεις αλλά πρωτίστως, ποιος θα καταφέρει να κερδίσει την προσοχή του καταναλωτή, ο οποίος βομβαρδίζεται καθημερινά με δεκάδες διαφορετικά καταναλωτικά μηνύματα.
Με την κυριαρχία του διαδικτύου στις ζωές μας έχουμε άμεση πρόσβαση σε ατελείωτο, στην κυριολεξία, περιεχόμενο, το οποίο αλλάζει μέρα με τη μέρα και το οποίο σχεδόν πάντα στοχεύει έμμεσα ή άμεσα, στη τσέπη μας. Όμως όσο περισσότερες πληροφορίες λαμβάνουμε, όσο περισσότερες εικόνες και προτροπές και σλόγκαν, τόσο μειώνεται η προσοχή και ο χρόνος που μπορούμε να δώσουμε σε κάθε ένα από αυτά.
Στα τέλη του 20ου αιώνα, μιλούσαμε για την οικονομία της γνώσης. Πλέον αυτή περνά σε δεύτερη μοίρα και στο προσκήνιο, έρχεται η οικονομία της προσοχής. Ο όρος “attention economy” εξαπλώνεται παράλληλα με την προσκόλλησή μας στις οθόνες των ηλεκτρονικών μας συσκευών. Κάθε scroll, click, like και share πληρώνεται ακριβά και εξαργυρώνεται ακόμη ακριβότερα. Αυτή η οικονομική επιστήμη, που αντιμετωπίζει την προσοχή μας ως έναν πόρο που μπορεί να αιχμαλωτιστεί και να εξαργυρωθεί, έχει διαφοροποιήσει εκ βάθρων τον τρόπο με τον οποίο γίνονται όχι μόνο οι οικονομικές αλλά και οι κοινωνικές συναλλαγές στις σύγχρονες κοινωνίες.
Για να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, ο πρώτος που συνέλαβε την έννοια τουattention economy ήταν ο Herbert A. Simon, ψυχολόγος και οικονομολόγος, ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’70. Παρατήρησε τη σύνδεση ανάμεσα στην υπυπερβολική πληροφόρηση και την έλλειψη προσοχής, σημειώνοντας πως «ο πλούτος πληροφοριών δημιουργεί φτωχή προσοχή». Πολύ αργότερα, τη δεκαετία του ’90, καθώς το διαδίκτυο εισέβαλε στις ζωές μας, συγγραφείς όπως ο Michael Goldhaber ανέτρεξαν στην έννοια του attention economy και προχώρησαν σε βαθύτερη ανάλυση: «Κερδίζοντας την προσοχή, κερδίζεις έναν διαρκή πλούτο, ένα αγαθό που σου δίνει τη δυνατότητα να αποκτήσεις όλα τα υπόλοιπα».
Το πιο ατράνταχτο επιχείρημα για το πόσο πολύτιμο αγαθό είναι η προσοχή στις μέρες μας, είναι τα διαφημιστικά έσοδα ύψους 853 δισ. δολάρια που έφερε το διαδίκτυο μόνο το 2023.
Η εξίσωση είναι απλή: αν έχουν την προσοχή μας, έχουν και το πορτοφόλι μας. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Στην καρδιά αυτού του οικονομικού μοντέλου βρίσκεται ένα πολύ σημαντικό πλεονέκτημα: για να τραβήξουν την προσοχή, οι επιχειρήσεις προσπαθούν σκληρά να συντονιστούν με τα ενδιαφέροντα και τις προτιμήσεις μας, να μας δώσουν περιεχόμενο, προϊόντα και υπηρεσίες που έχουν νόημα για εμάς και αποβλέπουν στο να κάνουν πιο όμορφη τη ζωή και να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες μας. Αυτό καλλιεργεί ένα τοπίο με εξατομικευμένες εμπειρίες και ευκαιρίες προς ανακάλυψη.
Εύκολο να το διαπιστώσει κανείς, αν αναλογιστεί ότι από τη στιγμή που ξυπνά, κάθε λεπτό της ημέρας του, καλείται να αποφασίσει που θα εστιάσει την προσοχή του: Σε μια νέα σειρά ή σε ένα τηλεφώνημα; Σε αστεία βιντεάκια ή σε ένα χόμπι; Σε ένα online game ή στην οικογένεια; Όταν κατευθύνουμε την προσοχή μας σε μία δραστηριότητα, αναπόφευκτα παραμελούμε αμέτρητες άλλες. Το που θα δώσουμε την προσοχή μας, διαμορφώνει τη ζωή μας, τις σχέσεις μας, τις γνώσεις, την υγεία και την ευτυχία μας.
Το μίγμα των πληροφοριών που επιλέγουμε -από χιουμοριστικά σκετσάκια έως έγκριτες πολιτικές αναλύσεις- φαίνεται να εμπλουτίζει τη ζωή μας σε γνώσεις και ψυχαγωγία. Κάθε πληροφορία που συλλέγουμε, κάθε βίντεο που παρακολουθούμε μας ανοίγει μία πόρτα σε ένα εντελώς διαφορετικό βασίλειο, καλώντας μας σε κόσμους έξω από τον δικό μας, φέρνοντας στο μυαλό μας χιλιάδες συνδέσεις που υποτίθεται πως πρέπει να διατηρήσουμε – αν και γίνεται όλο και πιο δύσκολο να το καταφέρουμε.
Όμως αυτή η λαμπερή πραγματικότητα έχει και μια άλλη, σκοτεινή πλευρά. Τα δεκάδες ερεθίσματα που ανταγωνίζονται καθημερινά για την προσοχή μας, κρύβουν και κακόβουλες προθέσεις. Συχνά στοχεύουν στην παραπληροφόρηση ενώ έχει διαπιστωθεί ότι ο όγκος τους και μόνο, δημιουργεί σύγχυση και αδυναμία συγκέντρωσης και εμβάθυνσης.
Αν μάλιστα σε όλα αυτά προσθέσουμε και το πολύ διαφορετικό μίγμα πληροφοριών των γύρω μας, τότε η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο δαιδαλώδης… Σκεφτείτε ένα ζευγάρι καθισμένο στον καναπέ, ο καθένας με το δικό του κινητό ή tablet στο χέρι. Άλλα πράγματα τους τραβούν την προσοχή, άλλα παρακολουθούν, άλλα αναζητούν. Κάθονται ο ένας δίπλα στον άλλον κι όμως οι ψηφιακές τους εμπειρίες τους οδηγούν στην απομόνωση, στην αποξένωση. Βρισκόμαστε στην εποχή που οι άνθρωποι έχουν τη χειρότερη επικοινωνία στην ιστορία (φαίνεται με μια ματιά στις παρέες στα καφενεία όπου ο καθένας κοιτά το κινητό του) και τις λιγότερες κοινές εμπειρίες, οι οποίες, ας μη γελιόμαστε, αποτελούν τα θεμέλια των ουσιαστικών σχέσεων.
Άρα η οικονομία της προσοχής είναι ένα δίκοπο μαχαίρι. Από τη μία πλευρά προσφέρει έναν κόσμο κομμένο και ραμμένο στα μέτρα μας, καθώς οι προτιμήσεις και τα ενδιαφέροντά μας διαμορφώνουν το περιεχόμενο και τις ευκαιρίες που μας παρουσιάζονται. Από την άλλη πλευρά, θέτει σημαντικές προκλήσεις που απειλούν και υπονομεύουν την ποιότητα της προσοχής μας, τις σχέσεις μας και τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο. Ίσως θα έπρεπε να μοιραζόμαστε συχνότερα με τον /την σύντροφό μας κάτι σημαντικό που τράβηξε την προσοχή μας. Ίσως θα έπρεπε να αναλογιστούμε πως κάτι που συμβαίνει στην άλλη άκρη της γης, όσο ενδιαφέρον κι αν είναι, δεν θα πρέπει να είναι για εμάς να είναι πιο σημαντικό από το να είμαστε ουσιαστικά παρόντες στο δωμάτιο που βρισκόμαστε, με τον άνθρωπο που είναι καθισμένος δίπλα μας!
Πόσο ψύχραιμοι θα ήσασταν εάν ερχόταν στο τραπέζι σας κάτι άλλο από αυτό που παραγγείλατε; Ίσως καθόλου, ίσως αρκετά, σίγουρα όμως δεν θα ήσασταν χαρούμενοι.
Στην Ιαπωνία λοιπόν, τα πράγματα λειτουργούν ανάποδα ή μάλλον… πιο σωστά από ποτέ.
Συγκεκριμένα στο «Εστιατόριο των Λανθασμένων Παραγγελιών» που βρίσκεται στο Κιότο εργάζονται άνθρωποι με άνοια η οποία αποτελεί το κύριο προσόν για τη δουλειά.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό του εστιατορίου είναι πως οι πιθανότητες να σας έρθει λανθασμένη παραγγελία είναι 37%, αλλά το 99% των πελατών είναι χαρούμενο με αυτή την εξέλιξη.
Η ευχάριστη έκπληξη από τα ακούσια λάθη έχει γίνει, με κάποιο τρόπο, το πραγματικό προϊόν του εστιατορίου, παρά η γιαπωνέζικη κουζίνα του. Δεν είναι λίγες οι στιγμές που ξαφνικά η ατμόσφαιρα γεμίζει με γέλια που προκαλεί το ευχάριστο σοκ που παθαίνουν οι πελάτες βλέποντας τα πιάτα μπροστά τους.
Οι πελάτες ανυπομονούν να δουν τι θα έρθει στο τραπέζι τους
Δεν είναι λίγες οι στιγμές που η ατμόσφαιρα γεμίζει με γέλια από το ευχάριστο σοκ βλέποντας τα πιάτα μπροστά τους
Εμπνευστής και ιδιοκτήτης της επιχείρησης ο τηλεοπτικός σκηνοθέτης Shiro Oguni. Σκοπός του να ευαισθητοποιήσει την κοινωνία γύρω από τη γήρανση και την άνοια.
Η ιδέα για το πρόγραμμά του του ήρθε όταν του σέρβιραν ένα ντάμπλινγκ αντί για μπιφτέκι, ενώ επισκεπτόταν ένα γηροκομείο.
Στην αρχή, επρόκειτο να στείλει πίσω το ντάμπλινγκ, αλλά στη συνέχεια συνειδητοποίησε ότι βρισκόταν σε έναν διαφορετικό κόσμο, με διαφορετικά επίπεδα λειτουργικότητας, συμπεριλαμβανομένων λαθών που δεν τον έβλαπταν πραγματικά.
Γιατί να μην αποδεχτεί αυτό που έλαβε ως έναν τρόπο σεβασμού των δυσκολιών που αντιμετώπιζαν οι άνθρωποι γύρω του, ως μια πράξη καλοσύνης και ταπεινότητας, σκέφτηκε τότε ο Oguni.l
Ο ίδιος μάλιστα έχει δημιουργήσει μια ιστοσελίδα μέσω της οποίας μοιράζεται τις γνώσεις του σχετικά με το πρωτοπόρο εγχείρημά του και ενθαρρύνει όποιον ενδιαφέρεται να δημιουργήσει κάτι αντίστοιχο να επικοινωνήσει μαζί του.
Μέσω του εστιατορίου οι άνθρωποι με άνοια παρουσιάζονται χαρούμενοι, επικοινωνιακοί και ευγενικοί
Το αξιοσημείωτο της υπόθεσης είναι πως οι άνθρωποι με άνοια παρουσιάζονται μέσω του εστιατορίου ως χαρούμενοι, εργατικοί, επικοινωνιακοί και ευγενικοί.
Το ηλικιωμένο προσωπικό με τις απλές, χαρούμενες στολές του, φαίνεται τόσο αφοσιωμένο και παραγωγικό όσο και άνθρωποι που έχουν το ένα τρίτο της ηλικίας τους.
Η χαρά προσωπικού και πελατών δεν κρύβεται
Αντί να αντιδρούν στην άνοια ως τρομακτική, καταθλιπτική και τρομερά απομονωτική, οι αντιδράσεις είναι σχεδόν ακριβώς το αντίθετο: οι πελάτες περιγράφουν την εμπειρία ως χαριτωμένη, χαρούμενη, αστεία, κοινωνική και άνετη.
Brain rot»: Τι σημαίνει η λέξη της χρονιάς από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης
Το «Brain Rot» ανακηρύχθηκε ως η λέξη της Οξφόρδης για το 2024, σε μία εποχή έντονης ανησυχίας για το συνεχές σκρολάρισμα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με ένα περιεχόμενο που κουράζει το μυαλό.
Η φράση που ορίζεται ως «η επιδείνωση της ψυχικής ή διανοητικής κατάστασης ενός ατόμου, ιδίως ως αποτέλεσμα της υπερκατανάλωσης υλικού (τώρα κυρίως διαδικτυακού περιεχομένου) που θεωρείται ασήμαντο ή μη προκλητικό», σημείωσε αύξηση 230% στη χρήση της μέσα σε ένα χρόνο.
Περισσότεροι από 37.000 άνθρωποι ψήφισαν ανάμεσα σε ένα κατάλογο έξι λέξεων που καταρτίστηκε από το Oxford University Press, το οποίο εκδίδει το Oxford English Dictionary, ένα από τα παλαιότερα λεξικά του πλανήτη που ανανεώνεται κάθε χρόνο με όρους που γίνονται μέρος της καθημερινότητας σε όλον τον κόσμο
Ο πρόεδρος της Oxford Languages, Casper Grathwol, υπογράμμισε ότι ο κατάλογος επιλογής για το 2024 αντικατοπτρίζει ένα «στιγμιότυπο των θεμάτων που μας κέντρισαν το ενδιαφέρον και τη φαντασία και μας έκαναν να μιλάμε για αυτά».
Σύμφωνα με το Oxford University Press, ο όρος «έγινε περισσότερο γνωστός το 2024 ως μία έννοια που χρησιμοποιείται για να αποτυπώσει τις ανησυχίες σχετικά με τον αντίκτυπο της κατανάλωσης υπερβολικών ποσοτήτων διαδικτυακού περιεχομένου χαμηλής ποιότητας ιδίως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης».
Ωστόσο, όπως αναφέρει ο Guardian η πρώτη καταγεγραμμένη χρήση του ήταν στο βιβλίο «Walden» του Henry David Thoreau, το 1854
«Το ‘Brain Rot’ μιλάει για έναν από τους αντιληπτούς κινδύνους της διαδικτυακής δραστηριότητας και για τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούμε τον ελεύθερο χρόνο μας. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι τόσοι πολλοί ψηφοφόροι αγκάλιασαν τον όρο, υποστηρίζοντάς τον ως επιλογή μας φέτος», δήλωσε ο Grathwohl.
«Βρίσκω επίσης συναρπαστικό το γεγονός ότι η λέξη έχει υιοθετηθεί τόσο από τη γενιά Z όσο και τη γενιά Alpha, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό είναι υπεύθυνες για τη χρήση και τη δημιουργία του ψηφιακού περιεχομένου στο οποίο αναφέρεται ο όρος», πρόσθεσε ο ίδιος.
Σημειώνεται ότι το 2023 το «Rizz» (ρομαντική έλξη, ή γοητεία) ήταν η λέξη της χρονιάς, το 2021 στο αποκορύφωμα της πανδημίας η λέξη «Vax» (εμβόλιο, εμβολιασμός), το 2019 η φράση «Climate Emergency» (κλιματική έκτακτη ανάγκη) ενώ το 2015 το emoji που έκλαιγε με γέλιο έγινε το μοναδικό σύμβολο που πήρε το βραβείο.
Μπορείτε να μας στείλετε το υλικό σας στο e-mail μας: info@filoi-tis-anelixis.gr
Σας ευχαριστούμε
Ψυχοθεραπευτικό Κέντρο ΑΝΕΛΙΞΗΣ του Ανθρώπου
Το Ψυχοθεραπευτικό Κέντρο Ανέλιξης του Ανθρώπου, λειτουργεί από το 1994, προσφέροντας υπηρεσίες Πρόληψης, Θεραπείας και Ψυχικής υγείας, σε οικογένειες, ζευγάρια, και άτομα.Οι κύριες δραστηριότητες του Ψυχοθεραπευτικού Κέντρου Ανέλιξης του Ανθρώπου είναι:
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Ατομική Ψυχοθεραπεία
Ομαδική Ψυχοθεραπεία
Θεραπεία Ζεύγους
Οικογενειακή Θεραπεία
Συμβουλευτική Αντιμετώπισης Τοξικοεξάρτησης.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Γενεόγραμμα
Σεμινάρια Γονέων
Σεμινάρια Ζευγαριών
Πρόληψη Εξαρτήσεων
Διευθύνεται από τους
Γεώργιο Μπαρδάνη – Ιωάννα Κουκού.
Διεύθυνση : Σκύρου 80, 11362, Αθήνα.
Τηλ. 210 8842234
e-mail : anelixi80@yahoo.gr
