Ταξιδέψαμε

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 19 Αυγούστου 2023

Δεν τολμούν οι αρχαιολόγοι να μπουν στον τάφο του τρομερού πρώτου Κινέζου αυτοκράτορα της δυναστείας Τσιν, Τσιν Σι Χουάνγκ (ή Γινγκ Ζενγκ), και φαίνεται να έχουν πολύ καλούς λόγους.

Πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά  μνημεία όλων των εποχών, που απέκτησε παγκόσμια προβολή από τα χιλιάδες ομοιώματα στρατιωτών και πολεμικών αλόγων σε φυσικό μέγεθος, που κατασκευάστηκαν για να φρουρούν τον νεκρό αυτοκράτορά τους, ο οποίος είχε κυβερνήσει από το 221 έως το 210 π.Χ.

Υπενθυμίζεται ότι το μαυσωλείο βρίσκεται στην επαρχία Σαανσί και ήρθε στο φως εντελώς τυχαία το 1974 όταν αγρότες καθώς έσκαβαν, βρήκαν θραύσματα ανθρώπινης φιγούρας φτιαγμένα από πηλό.

Ενώ μεγάλα τμήματα της νεκρόπολης που περιβάλλει το μαυσωλείο έχουν εξερευνηθεί, ο ίδιος ο τάφος του αυτοκράτορα δεν έχει ανοιχθεί ποτέ παρά την ίντριγκα που τον περιβάλλει.

Όπως αναφέρει ο ιστότοπος ΙFLSscience, ένας βασικός λόγος που δεν τολμούν να μπουν οι αρχαιολόγοι μέσα είναι ότι ανησυχούν για τη σωματική τους ακεραιότητα!

Το άνοιγμα του τάφου εγκυμονεί ενδεχομένως θανάσιμους κινδύνους. Σύμφωνα με τον αρχαίο Κινέζο ιστορικός Σίμα Τσιεν -περίπου 100 χρόνια μετά τον θάνατο του Τσιν Τσιν Σι Χουάνγκ – ο τάφος είναι συνδεδεμένος με παγίδες που είχαν σχεδιαστεί για να σκοτώνουν κάθε εισβολέα.

«Χτίστηκαν παλάτια και γραφικοί πύργοι για εκατό αξιωματούχους και ο τάφος ήταν γεμάτος με σπάνια αντικείμενα και υπέροχους θησαυρούς. Οι τεχνίτες διατάχθηκαν να κατασκευάσουν βαλλίστρες και βέλη προετοιμασμένα για να ρίξουν σε όποιον μπαίνει στον τάφο. Ο υδράργυρος χρησιμοποιήθηκε για την προσομοίωση των εκατό τεχνητών ποταμών που ρέουν μηχανικά, του Γιανγκτσέ και του Κίτρινου Ποταμού και της μεγάλης θάλασσας», αναφέρει.

Ωστόσο, ακόμα κι αν τα τόξα 2.000 ετών αποτύχουν, αυτή η αναφορά του ιστορικού υποδηλώνει ότι μια πλημμύρα τοξικού υγρού υδραργύρου θα μπορούσε να πέσει πάνω στους τυμβωρύχους ή αρχαιολόγους.

Αυτά μπορεί να ακούγεται λόγια του αέρα, αλλά επιστημονικές μελέτες εντόπισαν υψηλότατες συγκεντρώσεις υδραργύρου γύρω από τον τάφο, πάνω από τα επίπεδα της περιοχής.

«Ο πολύ πτητικός υδράργυρος μπορεί να διαφεύγει από ρωγμές, που αναπτύχθηκαν στη δομή με την πάροδο του χρόνου, και η έρευνά μας υποστηρίζει αρχαία χρονικά για τον τάφο, ο οποίος πιστεύεται ότι δεν ανοίχτηκε/λεηλατήθηκε ποτέ», καταλήγουν οι συγγραφείς μιας εργασίας του 2020.

Ένας επιπλέον λόγος που καθιστά εξαιρετικά διστακτικούς τους επιστήμονες είναι για να κάνουν το ίδιο μοιραίο λάθος που διέπραξε ο Γερμανός αρχαιολόγος Ερίκος Σλήμαν τη δεκαετία του 1870 όταν έκανε ανασκαφές στην Τροία.

Με τη βιασύνη και την αφέλειά του, το έργο του κατάφερε να καταστρέψει σχεδόν όλα τα ίχνη της ίδιας της πόλης που είχε ξεκινήσει να αποκαλύψει. Έτσι, οι αρχαιολόγοι είναι σίγουροι ότι δεν θέλουν να είναι ανυπόμονοι και να κάνουν ξανά τα ίδια λάθη, βλάπτοντας τον τάφο και χάνοντας ζωτικής σημασίας ιστορικές πληροφορίες.

Επί του παρόντος, μόνο επεμβατικές αρχαιολογικές τεχνικές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την είσοδο στον τάφο, διατρέχοντας υψηλό κίνδυνο πρόκλησης ανεπανόρθωτης ζημιάς.

Οι επιστήμονες έχουν διατυπώσει την ιδέα της χρήσης ορισμένων μη επεμβατικών τεχνικών για να κοιτάξουν μέσα στον τάφο. Μια ιδέα είναι να χρησιμοποιηθούν μιόνια, το υποατομικό προϊόν των κοσμικών ακτίνων που συγκρούονται με άτομα στην ατμόσφαιρα της Γης, τα οποία μπορούν να κοιτάζουν μέσα από δομές όπως μια προηγμένη ακτίνα Χ. Ωστόσο, φαίνεται ότι οι περισσότερες από αυτές τις προτάσεις άργησαν να ξεκινήσουν.

Προς το παρόν, ο τάφος του Κινέζουν αυτοκράτορα παραμένει σφραγισμένος και αθέατος, αλλά όχι ξεχασμένος. Όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή, ωστόσο, είναι πιθανό ότι οι επιστημονικές εξελίξεις θα μπορούσαν τελικά να εμβαθύνουν στα μυστικά που βρίσκονται εδώ ανενόχλητα για περίπου 2.200 χρόνια.

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 3 Απριλίου 2023
Δεν υπάρχει άνθρωπος επί γης που να μην θέλει να ξέρει τι επιφυλάσσει το μέλλον για τον ίδιο προσωπικά και τον κόσμο ολόκληρο.

Σχετικό δημοσίευμα της Daily Mail υπενθυμίζει ότι τη δεκαετία του 1990 πιστεύαμε ότι μέχρι σήμερα θα ζούσαμε κάτω από το νερό ή θα πετούσαμε με τα αυτοκίνητα μας.

Από τη στιγμή που και τα δύο έχουν κατακτηθεί μερικώς, τι εκτιμούν οι επιστήμονες ότι μας επιφυλάσσει το μέλλον μέχρι το 2050;

Η εκτίμηση του Γερμανού ψυχαναλυτή, Έριχ Φρομ, ότι «ο κίνδυνος στο παρελθόν ήταν μήπως οι άνθρωποι γίνουν δούλοι, ο κίνδυνος στο μέλλον θα είναι μήπως οι άνθρωποι γίνουν ρομπότ» μοιάζει πάντως να είναι πιο επίκαιρη από ποτέ.

Για του λόγου το ασφαλές, οι 8 εξελίξεις που θα μας απασχολήσουν για τα καλύτερα ή τα χειρότερα μέχρι το μέσο του αιώνα έχουν ως εξής:

Οι «Άρχοντες» της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ) και οι δουλοπάροικοι τους

Αυτή τη στιγμή, οι άνθρωποι επικεντρώνονται στον φόβο ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να προκαλέσει απώλειες θέσεων εργασίας, ωστόσο η πραγματικότητα μπορεί να αποδειχτεί πολύ χειρότερη.

Αυτό ισχυρίζεται ο Τζορτζ Στάκχοφ, επικεφαλής αξιωματούχος για την στρατηγική της παγκόσμιας διαφημιστικής εταιρείας DDB EMEA, που έχει δημιουργήσει ένα εργαλείο AI με το όνομα «The Uncreative Agency».

«Οι άνθρωποι τείνουν να υπερεκτιμούν τις επιπτώσεις της νέας τεχνολογίας βραχυπρόθεσμα και να υποτιμούν τις επιπτώσεις της μακροπρόθεσμα. Αυτό είναι γνωστό ως ο ‘’Νόμος του Αμάρα’’», λέει στη βρετανική εφημερίδα ο ίδιος.

«Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε στο αποκορύφωμα της τεχνητής νοημοσύνης και οι άνθρωποι πανικοβάλλονται για τις θέσεις εργασίας που θα καταστραφούν από το GPT-4 τα επόμενα χρόνια. Αυτό είναι υπερβολή.

Ωστόσο, μέχρι το 2050, η τεχνητή νοημοσύνη θα έχει αναδιαμορφώσει εκ βάθρων τον κόσμο», προειδοποιεί ο Στάκχοφ.

«Υπάρχει ένα σκοτεινό μέλλον που αφορά την τεχνητή νοημοσύνη, στο οποίο όσοι έχουν τον έλεγχο της θα έχουν συγκεντρώσει στα χέρια τους τεράστια δύναμη, την ώρα που το 99% του πληθυσμού θα έχει στερηθεί αυτού του δικαιώματος. Οι άρχοντες της AI θα ελέγχουν τα δεδομένα του κόσμου και θα έχουν μετατρέψει όλους εμάς τους υπόλοιπους σε δουλοπάροικους τους.

Η εναλλακτική είναι ένα λαμπρό σενάριο στο πλαίσιο του οποίου όλοι επωφελούνται από την τεχνητή νοημοσύνη μέσω της καλύτερης υγειονομικής περίθαλψης, των ταχύτερων μεταφορών και της λιγότερης ρύπανσης.

Οι μηχανές θα κάνουν το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς και ένας βασικός μισθός θα εισαχθεί για όλους μας, ελευθερώνοντάς μας να απολαμβάνουμε περισσότερο χρόνο και να συνειδητοποιούμε ποιοι είμαστε στην πραγματικότητα ως άνθρωποι. Αυτό θα επιφέρει δραστικές αλλαγές στην κοινωνία και στην προσέγγισή μας στην εκπαίδευση.

Η πραγματικότητα θα είναι τελικά κάπου στη μέση, ανάμεσα στο σκοτεινό και το λαμπρό μέλλον της τεχνητής νοημοσύνης», καταλήγει ο ίδιος.

Οι άνθρωποι θα εμφυτεύουν τσιπ στο σώμα τους

Μέχρι το 2050, οι άνθρωποι θα εμφυτεύουν τσιπ στο σώμα τους για να «ενισχύουν» τον εαυτό τους, λέει η Χέδερ Ντιλένεϊ, ιδρύτρια της Gallium Ventures, μιας τεχνολογικής εταιρείας δημοσίων σχέσεων και επικοινωνιών στο Λονδίνο.

Τα τσιπ θα παρακολουθούν τις συνθήκες που επικρατούν μέσα στο σώμα και θα επιτρέπουν στους ανθρώπους να παραμένουν σε επαφή με την υγεία τους.

Η Ντιλένεϊ έχει ήδη ένα πολύ βασικό τσιπ εμφυτευμένο στο χέρι της, το οποίο της επιτρέπει να ανοίγει τις πόρτες.

«Καθοδόν προς το 2050, περιμένω να δω ανάπτυξη σε διάφορους τομείς της τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένου του biohacking, μια προσέγγιση τύπου ‘’κάνε το μόνος σου’’ (DIY), δηλαδή την ανθρώπινη βελτίωση ή την αύξηση, στο πλαίσιο της οποίας οι άνθρωποι θα προσπαθούν να αλλάξουν πτυχές της βιολογίας τους για να καλυτερεύσουν την υγεία, τις επιδόσεις ή την ευημερία τους.

«Συμπεριλαμβάνομαι ήδη σε αυτήν την κοινότητα, έχοντας εμφυτευμένο ένα τσιπ στο χέρι μου, το οποίο μου δίνει τη δυνατότητα να ανοίγω πόρτες και να συνδέω ανθρώπους στην εταιρική μου ιστοσελίδα και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης».

Στο μέλλον, η Ντιλένεϊ πιστεύει ότι το biohacking θα είναι κοινός τόπος για όλους, επιτρέποντας στον καθένα μας να βελτιώνει με τη χρήση του την υγεία του.

«Μέσω της χρήσης του biohacking θα φτάσουμε στο σημείο στο οποίο οι χρήστες θα μπορούν να κατανοούν καλύτερα πως αντιδρά το σώμα τους σε προγράμματα υγείας και φυσικής κατάστασης, καθώς και πως τα φάρμακα επηρεάζουν τις αποδόσεις του, συμπεριλαμβανομένου του πότε το φάρμακο που λαμβάνεται ‘’χτυπά’’ την κυκλοφορία του αίματος και πότε τα τοιχώματα στο στομάχι», λέει χαρακτηριστικά.

Οι άνθρωποι θα μπορούν να «ζουν μετά θάνατον» χάρη στην τεχνητή νοημοσύνη

Στο μέλλον οι συγγενείς που πεθαίνουν μπορεί να μην είναι πραγματικά νεκροί, λέει ο Δρ Αζάζ Αλί, επικεφαλής του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων και Υπολογιστών στο Πανεπιστήμιο Ravensbourne.

Η ισχυρή τεχνητή νοημοσύνη θα «συλλαμβάνει» ανθρώπους χρησιμοποιώντας εργαλεία καταγραφής κίνησης και ηχογραφήσεων, μετατρέποντας τους ανθρώπους σε ένα «ψηφιακό δίδυμο» των εαυτών τους, που θα μπορεί να «ζήσει» μετά θάνατον.

«Συνδέοντας την τεχνητή νοημοσύνη με ψηφιακές τεχνολογίες και εργαλεία καταγραφής κίνησης, η συνείδηση μας, η γνώση και οι εμπειρίες μας θα μεταφερθούν στα ψηφιακά μας δίδυμα.

Χρησιμοποιώντας εργαλεία βασισμένα στο NLP που θα είναι πολύ πιο προηγμένα από το ChatGPT και το Bard, οι άνθρωποι θα μπορούν να αλληλεπιδρούν με τα ψηφιακά δίδυμα τους σε πραγματικό χρόνο και να επωφελούνται από τις γνώσεις και τις ιδέες τους.

Τα αγαπημένα πρόσωπα θα μπορούν να αλληλεπιδρούν με τους συγγενείς τους που έχουν ήδη πεθάνει, αλλά συνεχίζουν να υπάρχουν με τη μορφή του ψηφιακού δίδυμου».

Εξατομικευμένες τηλεοπτικές εκπομπές μέσω ΑΙ

Μέχρι το 2050, θα μπορούμε όλοι να παρακολουθούμε διαφορετικές τηλεοπτικές εκπομπές και ταινίες – εξατομικευμένες βάσει των προσωπικών μας επιθυμιών- που θα έχουν δημιουργηθεί μέσω της AI, λέει ο Ματ Λίτλερ, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της ARK Immersive, μιας τεχνολογικής startup με έδρα το Λίβερπουλ.

Οι νεκροί αστέρες του κινηματογράφου θα παραμένουν επίσης στις οθόνες μας χάρη στην τεχνολογία AI, πιστεύει ο ίδιος, οπότε οι άνθρωποι θα μπορούν να παρακολουθούν τους αστέρες της παιδικής τους ηλικίας μέχρι τα βαθιά γεράματα.

«Η τηλεόραση και ο κινηματογράφος θα αρχίσουν να χρησιμοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη – σκεφτείτε στα πρότυπα του ChatGPT – κοιτάζοντας τα πράγματα που μας αρέσουν και με τα οποία ασχολούμαστε, τους χρόνους παραμονής μας και το ιστορικό των αναζητήσεων μας, ώστε σύντομα να αρχίσουν να προβάλλουν ειδικές εκπομπές και συγκεκριμένο περιεχόμενο που θα προορίζονται αποκλειστικά για εμάς.

Αυτό θα δημιουργηθεί για τον τελικό χρήστη με την AI. Ολόκληρες τηλεοπτικές εκπομπές, χαρακτήρες και ιστορίες, που θα δημιουργηθούν με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης, ηθοποιοί που μας αρέσουν να παίζουν ρόλους που μας εντυπωσιάζουν, με κατάληξη που μας ικανοποιεί. Δεν θα είναι μικρής κλίμακας, δεν θα υπάρχουν περιορισμοί στον προϋπολογισμού, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να κάνει μεγάλα όνειρα δημιουργώντας ‘’παραγωγές’’ τόσο τεράστιες και τόσο επικές, όσο της Marvel», σημειώνει ο Λίτλερ.

Οι άνθρωποι θα ανεβάζουν τον εγκέφαλο τους στους υπολογιστές και θα συνεχίσουν να ζουν

Ο μελλοντολόγος και πρώην σχεδιαστής της Google, Ρέι Κουρζγουέιλ, ο οποίος ισχυρίζεται ότι έχει ποσοστό επιτυχίας 86% επιτυχία στις προβλέψεις του, πιστεύει ότι ο άνθρωπος θα συγχωνευτεί με τις μηχανές μέχρι το 2025.

Σε μια εκδήλωση που περιγράφει ως «Μοναδικότητα», προβλέπει ότι ένα ρομπότ θα περάσει το Τεστ Turing το 2029 και ότι μέχρι το 2045 οι άνθρωποι θα συνδέουν τον εγκέφαλό τους με τις μηχανές.

«Το 2029 είναι η ημερομηνία που έχω προβλέψει ότι η ΑΙ θα περάσει ένα έγκυρο Τεστ Turing και έτσι θα έχει πετύχει τα ανθρώπινα επίπεδα νοημοσύνης.

Το  2045 θα είναι η χρονιά για τη ‘’Μοναδικότητα’’, τότε δηλαδή που θα πολλαπλασιάσουμε την αποτελεσματική νοημοσύνη μας μέσω της συγχώνευσης της με τη νοημοσύνη που δημιουργήσαμε», εξηγεί χαρακτηριστικά.

Όλοι θα φοράμε γυαλιά AI που θα μιλάνε

Γυαλιά που μοιάζουν με ένα κανονικό ζευγάρι και θα μπορούν να απαντήσουν σε οποιαδήποτε ερώτηση θα είναι ο νέος κανόνας στη ζωή μας μέσα στην επόμενη δεκαετία, λέει ο Αλεξάντερ Νικ, διευθυντής των Μελλοντικών Εργαστηρίων στην εταιρεία EdTech, GoStudent.

Αυτά θα παρέχουν συμβουλές στην οθόνη τους, όπως ειδοποιήσεις για email και άλλες οδηγίες, αλλά θα εξελιχθούν ακόμα περισσότερο πολύ γρήγορα.

«Ο τρόπος με τον οποίο επικοινωνούμε με τους υπολογιστές θα εξελιχθεί. Σκεφτείτε ότι αρχικά οι χρήστες έπρεπε να χρησιμοποιούν κάρτες για να ολοκληρώσουν την περιήγηση τους. Μετά το πληκτρολόγιο, τα ποντίκια και τέλος η φωνητική είσοδος.

Το επόμενο στάδιο θα είναι η όραση, δηλαδή, το να επιτραπεί στους υπολογιστές να βλέπουν, πότε και θα μπορούν οι άνθρωποι να κάνουν ερωτήσεις που σχετίζονται με μια εικόνα και να επισημαίνουν κάτι για το οποίο χρειάζονται βοήθεια. Για παράδειγμα, θα μπορούμε να τραβήξουμε μια φωτογραφία και να ρωτήσουμε «τι έχει σπάσει και πώς μπορώ να το φτιάξω;», «πόσα από αυτά τα λαχανικά πρέπει να φάω για να πάρω αρκετά θρεπτικά συστατικά και βιταμίνες;», «Είναι ώριμος αυτός ο ανανάς;» , ‘Τι είναι αυτό;’, ‘Εξαιρείται η συγκεκριμένη δαπάνη από τους φόρους ή όχι;».

Θα έχουμε βρει έξυπνους εξωγήινους

Ο κυνηγός εξωγήινων, αστρονόμος Σεθ Σόστακ του προγράμματος SETI (Search for Extraterrestrial Intelligence) έβαλε στοίχημα με τους συναδέλφους του ένα φλιτζάνι καφέ ότι θα βρούμε εξωγήινους μέσα στα επόμενα είκοσι χρόνια σε ένα Ted Talk του 2012.

Αυτό σημαίνει ότι θα μπορούμε να είμαστε σε επαφή με έναν ET έως το 2036.

Έκτοτε ο Σόστακ έχει διπλασιάσει την πρόβλεψή του, λέγοντας ότι νεότερες μετρήσεις υποδηλώνουν ότι μπορεί να υπάρχουν δισεκατομμύρια κόσμοι ανάλογοι της Γης.

Αυτό σημαίνει ότι αν η Γη είναι το μόνο μέρος με ζωή, είναι σαν τον νικητή του Τζόκερ, οι πιθανότητες του οποίου είναι ένα δισεκατομμύριο προς ένα, λέει ο ίδιος.

«Αυτό μπορεί να είναι το ισχυρότερο επιχείρημα υπέρ της ζωής στο διάστημα. Γιατί, αν δεν υπάρχει, τότε αυτό που συμβαίνει εδώ στη Γη είναι εξαιρετικό. Και παρότι αυτό δεν αποκλείεται από τα δεδομένα, μοιάζει λίγο εγωκεντρικό», σχολιάζει.

Μεγάλες περιοχές της Γης μπορεί να είναι μη κατοικήσιμες

Η αυξανόμενη υγρασία και η ζέστη θα οδηγήσουν σε κύματα καύσωνα που θα καταστήσουν σχεδόν αδύνατο για τους ανθρώπους να επιβιώσουν σε εξωτερικούς χώρους σε περιοχές όπως η Νότια Ασία, ο Περσικός Κόλπος και η Ερυθρά Θάλασσα, σύμφωνα με τη NASA.

Μέχρι το 2070, αυτό θα ισχύει και για περιοχές της Βραζιλίας και της Κίνας.

Οι θερμοκρασίες «wet bulb» αναφέρονται σε συνθήκες εκείνες στις οποίες η θερμοκρασία ΚΑΙ η υγρασία είναι υψηλές, καθιστώντας δύσκολη την επιβίωση σε εξωτερικούς χώρους.

Οι άνθρωποι μπορούν να επιβιώσουν σε θερμοκρασίες έως και 50 βαθμούς Κελσίου όταν η υγρασία είναι χαμηλή, αλλά σε υψηλή υγρασία οι άνθρωποι δεν μπορούν να επιβιώσουν, επειδή δεν μπορούν να δροσιστούν με τον ιδρώτα.

Ακόμη και οι πιο δυνατοί και γυμνασμένοι άνθρωποι πεθαίνουν μέσα σε λίγες ώρες.

Από in.gr

Επιλογές

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 31 Μαρτίου 2023
Στις σύγχρονες ΗΠΑ, κάθε πρωί χιλιάδες απόγονοι των Iνδιάνων που βλέπαμε στα γουέστερν σηκώνονται από το κρεβάτι τους και ξυρίζονται μπροστά στον καθρέφτη του μπάνιου.Οι πρόγονοί τους πίστευαν ότι ο καθρέφτης ήταν κάτι μαγικό…
Έχουν περάσει περίπου 50 μέρες από την αποστολή του προηγούμενου τεύχους μας, στο editorial του οποίου σάς είχαμε υποσχεθεί ότι θα επανέλθουμε στο θέμα του ChatGPT, ενός μοντέλου επεξεργασίας φυσικής γλώσσας με τη δυνατότητα να παράγει κείμενα, όταν δέχεται ερωτήματα από έναν χρήστη. Έκτοτε, αφενός πέσατε πάνω σε δεκάδες άρθρα για την τεχνητή νοημοσύνη και το ChatGPT, αφετέρου διατέθηκε στο κοινό η έκδοση 4 του εντυπωσιακού chatbot της OpenAI, το μοντέλο της οποίας δημιουργήθηκε με βάση 100 τρισεκατομμύρια παραμέτρους. Εάν ρίξατε μια ματιά στα άρθρα, είναι σίγουρο ότι διαβάσατε ποικίλες απόψεις για την επίδραση του ChatGPT στην καθημερινότητά μας, οι οποίες συγκλίνουν στην πρόβλεψη ότι η χρήση του ChatGPT θα φέρει την επανάσταση σε κάθε πτυχή της ζωής μας. Στη μία άκρη του φάσματος αυτών των απόψεων βρίσκονται όσοι πιστεύουν πως το ChatGPT θα βοηθήσει δεκάδες επαγγελματίες να κάνουν τη δουλειά τους πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά, ενώ στην άλλη όσοι πιστεύουν πωςτο ChatGPT και τα αντίστοιχα chatbots που αναπτύσσονται από δεκάδες εταιρείες θα καταστήσουν περιττούς εκατομμύρια κειμενογράφους, γραφίστες, λογιστές, προγραμματιστές, μηχανικούς λογισμικού, ακτινοδιαγνώστες, αναλυτές δεδομένων, διαφημιστές, εκπαιδευτικούς, οικονομικούς αναλυτές, χρηματιστές, ψυχολόγους, δικηγόρους, δικαστές και υπαλλήλους σε υπηρεσίες εξυπηρέτησης πελατών. A, ναι, υπάρχουν και κάποιοι που θεωρούν ότι έχουμε μπροστά μας ένα ξεκάθαρο προμήνυμα της «εξέγερσης των μηχανών». (Μπορείτε να ηρεμήσετε – το GPT σημαίνει Generative Pretrained Transformer και όχι General Population Terminator.)
Σε ό,τι αφορά τη μετάφραση, έχουν ήδη γίνει οι πρώτες απόπειρες σύγκρισης της ποιότητας της μηχανικής μετάφρασης του ChatGPT με αυτή μηχανών όπως το Google Translate και το DeepL, και με βάση ορισμένα μοντέλα αξιολόγησης, η απόδοση του ChatGPT είναι εφάμιλλης ποιότητας. Τι σημαίνει αυτό για το επάγγελμα του μεταφραστή; Πιθανότατα τίποτα. Στην παρούσα φάση, το ChatGPT είναι (μεταξύ άλλων) απλώς άλλη μία μηχανή αυτόματης μετάφρασης, και μάλιστα με πολύ χαμηλό επίπεδο ποιότητας προς τα ελληνικά. Είναι γνωστό εδώ και πολλά χρόνια ότι η παγκόσμια αγορά της μετάφρασης λειτουργεί με ένα μοντέλο δύο ταχυτήτων: ένα μέρος της ενδιαφέρεται κυρίως για τη γρήγορη παραγωγή κειμένου με μικρό κόστος, ενώ ένα άλλο ενδιαφέρεται για την κειμενική ποιότητα, έστω κι αν αυτή κοστίζει χρόνο και χρήμα. Το ChatGPT και τα αντίστοιχα μοντέλα AI αναμένεται να χρησιμοποιηθούν κατά κόρον από τις εταιρείες που ανήκουν στο πρώτο στρατόπεδο, όπως άλλωστε και δεκάδες άλλα σχετικά γλωσσικά εργαλεία που αξιοποιούν τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης για την επεξεργασία της φυσικής γλώσσας. Πρόσφατα, μάλιστα, ο ενημερωτικός ιστότοπος Slator παρουσίασε 50 εταιρείες που ιδρύθηκαν τους τελευταίους 50 μήνες και αναπτύσσουν σχετικά εργαλεία (δείτε τη σχετική λίστα).
Μια –αρνητική για το επάγγελμά μας– συνέπεια, όμως, ενδέχεται να προκύψει από τη χρήση τέτοιων μοντέλων από μηχανές αναζήτησης. Η Microsoft, π.χ., μόλις διέθεσε στο κοινό μια νέα έκδοση της μηχανής αναζήτησης Bing (δείτε τη εδώ), η οποία χρησιμοποιεί το ChatGPT 4, ενώ ο περιηγητής ιστοσελίδων Opera προσφέρει τη δυνατότητα περίληψης των αποτελεσμάτων αναζήτησης με τη χρήση ΑΙ. Σε αντίθεση με μια μηχανή αναζήτησης, όταν θέτουμε ένα ερώτημα, το ChatGPT δεν μας κατευθύνει σε υπάρχοντα κείμενα που ενδέχεται να περιέχουν τις πληροφορίες που αναζητούμε, αλλά τα χρησιμοποιεί για να παραγάγει ένα δικό του κείμενο μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα. Εάν οι μηχανές αναζήτησης στραφούν σταδιακά σε αυτήν τη λογική, αυτό δεν θα είναι πρόβλημα για το γενικό κοινό, που κάνει αναζητήσεις όπως «πόσο γρήγορα τρέχει ένα τσιτάχ;» ή «πόσες φορές έχει παντρευτεί η Κιμ Καρντάσιαν;». Για τους μεταφραστές ωστόσο θα είναι, καθώς για τις ανάγκες της δουλειάς μας κάνουμε πολύ πιο εξειδικευμένες αναζητήσεις, και οι πληροφορίες που αναζητούμε είναι σπάνιες, ενώ συχνά εφαρμόζουμε κριτήρια ποιοτικής και ποσοτικής σύγκρισης για να επιλέξουμε την κατάλληλη μετάφραση ενός όρου μεταξύ πολλών πιθανών αποδόσεων.

Κατά τα λοιπά, οι πρώτες αναφορές για τις δυνατότητες του ChatGPT και οι πρώτες εκτιμήσεις για την επίδρασή του είναι ξεκάθαρα υπερβολικές, όπως άλλωστε συμβαίνει με πολλές νέες τεχνολογίες (θα θυμάστε τον ντόρο που είχε προκληθεί με τις πρώτες τηλεοράσεις 3D πριν από μερικά χρόνια – ποιος έχει τέτοια τηλεόραση σήμερα;). Εμείς κάναμε διάφορες δοκιμές, για να βγάλουμε τα συμπεράσματά μας:

1. Ζητήσαμε μια ωραία ατάκα για να ξεκινήσεις το φλερτ με ένα άτομο που σε ενδιαφέρει ερωτικά, και η απάντηση που πήραμε ήταν: «Συγνώμη, μήπως έχεις έναν χάρτη; Γιατί κάθε που φορά που σε κοιτάω στα μάτια, χάνομαι». Αν οι μηχανές ΑΙ έπρεπε να βρουν ερωτικό σύντροφο, θα έμεναν στο ράφι με τέτοιες ατάκες.

2. Ζητήσαμε να μας γράψει ένα σύντομο διήγημα τρόμου, στο οποίο ένας άντρας και μια γυναίκα μπαίνουν σε ένα εγκαταλειμμένο σπίτι και έρχονται αντιμέτωποι με ένα τέρας. Το ChatGPT έγραψε ένα διήγημα 300 λέξεων με εντυπωσιακή ταχύτητα αλλά και με αφόρητη στερεοτυπία. Του ζητήσαμε να ξαναγράψει αυτό το διήγημα, κι αυτήν τη φορά οι πρωταγωνιστές να σκοτώνουν το τέρας με ένα πλαστικό λαγουδάκι. Στο διήγημα που λάβαμε, ο άντρας πετάει το πλαστικό λαγουδάκι στο τέρας, και το τέρας πεθαίνει. Εδώ το ChatGPT έκανε ακριβώς ό,τι του είπαμε, αλλά όχι με πειστικό τρόπο.
Με δεδομένο ότι το ChatGPT, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς των δημιουργών του, έχει τη δυνατότητα να αναλύσει «σχεδόν κάθε βιβλίο που έχει εκδοθεί πριν από το 2021», του ζητήσαμε να μας δώσει τα βασικά υφολογικά στοιχεία των έργων του Howard Philips Lovecraft. H απάντησή του ήταν αρκετά καλή: σύνθετο λεξιλόγιο, ζωντανές περιγραφές με μακροπερίοδο λόγο, αναξιόπιστοι αφηγητές, γοτθικά στοιχεία. Βέβαια, στα υφολογικά χαρακτηριστικά συμπεριέλαβε και τον «κοσμικό τρόμο», ένα στοιχείο που αφορά τη θεματική και όχι το ύφος. Στη συνέχεια, του ζητήσαμε να ξαναγράψει το παραπάνω διήγημα σαν να το είχε γράψει ο H.P. Lovecraft. Μας έδωσε μια ελάχιστα παραλλαγμένη εκδοχή του διηγήματος, που σίγουρα δεν θύμιζε τον συγγραφέα που είχαμε επιλέξει. Όταν του ζητήσαμε να ξαναγράψει το διήγημα, αυτήν τη φορά μιμούμενο το ύφος του Lewis Carroll, πήραμε πάλι μια ελάχιστα παραλλαγμένη εκδοχή του διηγήματος, η οποία δεν είχε καμία σχέση με τη γραφή του Lewis Carroll.

3. Ζητήσαμε να μας δώσει μια συνταγή για το κλασικό ινδικό πιάτο νταλ μακάνι, και μας την έδωσε μέσα σε δευτερόλεπτα. Όταν του ζητήσαμε να μας μεταφράσει τη συνταγή στα ελληνικά, παρατηρήσαμε τα εξής λάθη (μεταξύ πολλών άλλων):

    * 1 cup Black lentils > 1 φλιτζάνι μαύροι φακοί

* 2 tomatoes, pureed > 2 ντομάτες, απομακρυνμένες [sic] από το σπίτι και καθαρισμένες
* Salt to taste > Αλάτι στη γεύση
* Add a pinch of salt and pressure cook for 5-6 whistles on high heat > Προσθέστε μια πρέσα αλατιού και μαγειρέψτε στην ταχύτητα για 5-6 σφυρίλατα σε υψηλή ζέστη

Στη συνέχεια, του υποδείξαμε τις παραπάνω φράσεις ως μεταφραστικά λάθη και του ζητήσαμε να τις ξαναμεταφράσει. Και να τι μας έδωσε:
    * 1 cup Black lentils > 1 φλιτζάνι μαύρου φακούλη

* 2 tomatoes, pureed > 2 ντομάτες, πελτοποιημένες
* Salt to taste > Αλάτι στο γούστο
* Add a pinch of salt and pressure cook for 5-6 whistles on high heat > Προσθέτουμε μια πρέζα αλατιού και τα μαγειρεύουμε στην ταχύτητα για 5-6 σφυρίδες σε υψηλή φωτιά

4. Ζητήσαμε να μας δώσει έναν οδηγό βήμα-προς-βήμα για τη δημιουργία ενός πρότζεκτ με πολλά αρχεία στο Trados Studio. Στον οδηγό που λάβαμε αγνοήθηκαν πλήρως όλοι οι μεταφραστικοί πόροι (μεταφραστικές μνήμες, ορολογικές βάσεις, λεξικά autosuggest), καθώς και αρκετές απαραίτητες ρυθμίσεις.

5. Ζητήσαμε να μας δώσει ένα κουίζ για την παθητική φωνή, με ερωτήσεις συμπλήρωσης κενών (fill in the blanks), για μαθητές της τάξης C. Μας το έδωσε αμέσως. Αν διδάσκετε αγγλικά, μη σκεφτείτε ότι λύσατε ένα πρόβλημά σας. Όταν δώσαμε το κουίζ στο ChatGPT και του ζητήσαμε να απαντήσει στις ερωτήσεις, τις απάντησε όλες σωστά. Άρα, κάλλιστα θα μπορούσαν να το χρησιμοποιήσουν και οι μαθητές, για να το απαντήσουν χωρίς κόπο. Ελαφρώς δώρον άδωρον η βοήθειά του, επομένως.

Πώς πρέπει, λοιπόν, να σκεφτόμαστε για το ChatGPT σε αυτήν τη φάση; Η σύντομη απάντηση είναι η εξής: πάρα πολύ ψύχραιμα και πάρα πολύ επιφυλακτικά σε σχέση με την εκτιμώμενη επίδρασή του. Σε κάποια πεδία θα αλλάξει ορισμένους επαγγελματικούς ρόλους, με τον ίδιο τρόπο που, π.χ., η μηχανική μετάφραση δημιούργησε την ειδικότητα του post-editor. Αλλά από εκεί ως την κατακλυσμιαία αλλαγή στην καθημερινή ζωή μας, η απόσταση είναι τεράστια. Η έντονη συζήτηση που γίνεται αυτόν τον καιρό υποκινείται σε μεγάλο βαθμό από τα συμφέροντα όσων θέλουν να πουλήσουν τεχνολογικές ιδέες που ενσωματώνουν το ChatGPT και όχι από τη «βέβαιη» επίδραση που θα έχει στη ζωή μας. Ούτε η τεχνολογία των chatbots είναι νέα (το πρώτο πειραματικό chatbot ονόματι ELIZA δημιουργήθηκε το 1966!), ούτε η τεχνητή νοημοσύνη έχει πείσει τους πάντες για την παντοδυναμία της τα επόμενα χρόνια (πολλά οικονομικά έντυπα άρχισαν να κάνουν λόγο για τη «φούσκα της τεχνητής νοημοσύνης» από το 2017!). Ο σπουδαίος γλωσσολόγος Noam Chomsky υποστηρίζει ότι η «νοημοσύνη» του ChatGPT είναι σε μεγάλο βαθμό επίπλαστη και το ίδιο το εργαλείο είναι μια «υψηλής τεχνολογίας μηχανή λογοκλοπής», ενώ ο Matthew Salganik, καθηγητής κοινωνιολογίας στο πανεπιστήμιο Πρίνστον, αφού έκανε διάφορα πειράματα στα οποία προσπάθησε να δει εάν το ChatGPT θα τον βοηθούσε να αξιολογήσει εργασίες συναδέλφων του, επισημαίνει ότι «άλλο cool κι άλλο tool». Τα κείμενα που παράγει προς το παρόν το δημοφιλές chatbot είναι ουδέτερα, συντηρητικά και άχρωμα, χωρίς προσωπικότητα ή δημιουργική πρωτοτυπία και συχνά περιέχουν ανακρίβειες, ενώ πολλά εργαλεία ΑΙ για την παραγωγή περιεχομένου (generative AI) παρουσιάζονται ως μάγοι ή ταχυδακτυλουργοί, με τρόπο που ενισχύει τον ντόρο που τα αφορά και κλέβει τη δόξα από άλλες εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης που πραγματικά μας βοηθούν να πετύχουμε θαυμαστά πράγματα (όπως π.χ. στον τομέα της ιατρικής).

Όσο για τη μετάφραση, τη διδασκαλία ξένων γλωσσών και τα άλλα γλωσσικά επαγγέλματα, αν πρόκειται ποτέ να έρθει μια επανάσταση, αυτή φαίνεται να αργεί. Κάποια στιγμή, όμως, ίσως κληθούμε να επιλέξουμε ανάμεσα σε ένα μοντέλο εργασίας που προωθεί την άνεσή μας και παράγει στερεότυπο περιεχόμενο και σε ένα άλλο που απαιτεί κόπο και επένδυση χρόνου, αλλά δίνει διέξοδο στη δημιουργικότητά μας και ακονίζει πολλές δεξιότητες. Δεν μπορούμε να σταματήσουμε την τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης – ούτε θα ήταν λογικό. Μπορούμε, όμως, να στραφούμε προς πελάτες και εργοδότες που εκτιμούν την ποιότητα, την πρωτοτυπία, την προσοχή στη λεπτομέρεια, την έμπνευση και τη δημιουργικότητα. Ως τότε, εμείς θα συνεχίσουμε να βλέπουμε εργαλεία όπως το ChatGPT σαν χάντρες και καθρεφτάκια…
Aπό meta|φραση newsletter – τεύχος 195 – Μάρτιος 2023
Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 18 Μαρτίου 2023
Κένυα, νέα ανακάλυψη 3.000.000 ετών, αλλάζει ο,τι γνωρίζαμε για τον άνθρωπο.
Υπήρξαν είδη, τα οποία δεν είναι καν πρόγονοι του σύγχρονου ανθρώπου;

Για χρόνια, οι ερευνητές πίστευαν ότι οι πρόγονοι του ανθρώπου στην Αιθιοπία ήταν τα πρώτα όντα που χρησιμοποίησαν ακατέργαστα πέτρινα εργαλεία, περίπου 2,6 εκατομμύρια χρόνια πριν. Αλλά μια πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη  εισάγει νέα ευρήματα που υποδηλώνουν ότι η κατασκευή εργαλείων συνέβη πριν από 300.000 χρόνια, σε μια εντελώς διαφορετική τοποθεσία και από ένα είδος που δεν είναι καν πρόγονος του σύγχρονου ανθρώπου.

Η λεγόμενη κατασκευή εργαλείων Oldowan συχνά απεικονίζεται ως ορόσημο στην ιστορία, επιτρέποντας την αποτελεσματική επεξεργασία των τροφίμων. Η έλευση αυτών των προηγμένων (τότε) εργαλείων θεωρείται ευρέως ως ορόσημο στην ανάπτυξη του πολιτισμού και παρέμεινε κρίσιμος λίθος στις έρευνες των επιστημόνων σχετικά με το χρονοδιάγραμμα της εμφάνισης της ανθρώπινης νοημοσύνης.

Η εργασία στο Science – η οποία συντάχθηκε από ερευνητές από διάφορα ιδρύματα – περιγράφει μια τοποθεσία στη Nyayanga της Κένυας που χρονολογείται από 3.032 έως 2.581 εκατομμύρια χρόνια πριν. Οι αρχαιολόγοι ανασκάπτουν την τοποθεσία από το 2015 και ανακάλυψαν 330 τεχνουργήματα (συμπεριλαμβανομένων εργαλείων), 1776 οστά και δύο γομφίους ανθρωποειδών — αλλά δεν ανήκουν σε κανέναν άμεσο ανθρώπινο προγόνο.

«Με αυτά τα εργαλεία μπορείτε να συνθλίψετε καλύτερα από τον γομφίο ενός ελέφαντα και να κόψετε καλύτερα από τον κυνόδοντα λιονταριού», δήλωσε σε δελτίο τύπου ο Ρικ Ποτς, ανώτερος συγγραφέας της μελέτης και του Εθνικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας, Έδρας Human Origins, Peter Buck. «Η τεχνολογία Olddowan ήταν σαν να εξελίσσονταν ξαφνικά ένα ολοκαίνουργιο σύνολο δοντιών έξω από το σώμα σας και άνοιξε μια νέα ποικιλία τροφών στην αφρικανική σαβάνα στους προγόνους μας».

Οι ερευνητές μπόρεσαν να χρονολογήσουν τα εργαλεία πριν από περίπου 2,9 εκατομμύρια χρόνια, πολύ νωρίτερα από προηγούμενες καταγραφές χρήσης λίθινων εργαλείων.

«Αυτό είναι ένα από τα παλαιότερα, αν όχι το αρχαιότερο παράδειγμα τεχνολογίας Oldowan», έγραψε σε δελτίο τύπου ο Thomas Plummer, καθηγητής ανθρωπολογίας στο Queen’s College και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης. «Αυτό δείχνει ότι η εργαλειοθήκη διανεμήθηκε πιο ευρέως σε παλαιότερη ημερομηνία από ό,τι κατάλαβαν οι άνθρωποι».

Αν και είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι τα εργαλεία κατασκευάστηκαν τόσο καιρό πριν από την αρχή, ήταν επίσης πλήρως λειτουργικά. Παράλληλα με τα εργαλεία, οι ερευνητές ανακάλυψαν τα οστά δύο ιπποπόταμων, αποδεικνύοντας ότι το είδος αυτό, ήταν σε θέση να χρησιμοποιήσει τα εργαλεία για να επεξεργαστεί και να φάει μεγάλα ζώα.

Το πιο απίστευτο, το έγγραφο εξιστορεί επίσης την ανακάλυψη των γομφίων Paranthropus από την ομάδα. Το γένος Paranthropus δεν είναι πρόγονος του σύγχρονου Homo sapiens, αλλά μάλλον ένα είδος εξελικτικού ξαδέλφου. Οι γομφίοι είναι τα παλαιότερα απολιθωμένα λείψανα Paranthropus που έχουν βρεθεί ποτέ.

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 26 Φεβρουαρίου 2023

Σε μια από τις πιο ωραιότερες σκηνές της ταινίας «Τα Φτερά του Ερωτα» του Βιμ Βέντερς, οι άγγελοι Damiel και Cassiel περιφέρονται στη Staatsbibliothek του Βερολίνου. Η βιβλιοθήκη είναι γεμάτη κόσμο. Οι άγγελοι σκύβουν στοργικά πάνω από τους ώμους των ανθρώπων που διαβάζουν ή μελετούν∙ μπορούν να ακούσουν τις σκέψεις τους. Οι ψίθυροι συνοδεύονται από την ανυψωτική χορωδιακή μουσική του Γερμανού συνθέτη Jürgen Knieper. Ο σκηνοθέτης δίνει μια ιερή διάσταση σε αυτό τον χώρο της γνώσης, της σκέψης και της σιωπής. Στο δοκίμιο “The Library in Film” η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης Laura Marcus γράφει: «Η έλξη που ασκεί η βιβλιοθήκη στους αγγέλους την καθιστά ένα θαυματουργό μέρος».

Αυτές είναι οι ωραιότερες βιβλιοθήκες στον κόσμο – Εκατομμύρια βιβλία σε ράφια χιλιομέτρων

Η βιβλιοθήκη Staatsbibliothek στο Βερολίνο

Σαν θαύματα αντιμετωπίζει τις βιβλιοθήκες και η ταξιδιωτική συγγραφέας Marianne Julia Strauss στο βιβλίο της Temples of Books. Aπό ιστορικές βιβλιοθήκες σε μεσαιωνικά μοναστήρια και αναγνωστήρια που μοιάζουν με μπαρόκ παλάτια μέχρι σύγχρονα micro-libraries από ανακυκλωμένο πλαστικό, το βιβλίο εξετάζει την αρχιτεκτονική και τον σχεδιασμό, τον ρόλο αλλά και την εξέλιξη της βιβλιοθήκης σε κόμβο πολιτισμού που φιλοξενεί κονσέρτα, εκθέσεις, σεμινάρια, παρουσιάσεις βιβλίων και πολλά άλλα.

Αυτές είναι οι ωραιότερες βιβλιοθήκες στον κόσμο – Εκατομμύρια βιβλία σε ράφια χιλιομέτρων

Η βιβλιοθήκη Fyyri στη Φινλανδία

Αυτές είναι οι ωραιότερες βιβλιοθήκες στον κόσμο – Εκατομμύρια βιβλία σε ράφια χιλιομέτρων

Η Biblioteca Vasconcelos στην Πόλη του Μεξικού

Ενα μακρύ ταξίδι στις βιβλιοθήκες όλου του κόσμου: από την Fyyri στη Φινλανδία με τη λαμπερή επένδυση χαλκού, μέχρι τη γιγάντια Biblioteca Vasconcelos στην Πόλη του Μεξικού, που με 600.000 βιβλία και ράφια μήκους 40.000 μέτρων χαρακτηρίστηκε από τον μεξικάνικο Τύπο ως “Μegabiblioteca”, και από την εμβληματική βιβλιοθήκη του Trinity College στο Δουβλίνο όπου εκτίθεται το διάσημο «Βιβλίο του Κελς», έργο Κελτών μοναχών του 9ου αιώνα μέχρι τη «Βιβλιοθήκη χωρίς Λογοκρισία», την Τhe Uncensored Library του videogame Minecraft που δημιουργήθηκε από τους Δημοσιογράφους Χωρίς Σύνορα.

Αυτές είναι οι ωραιότερες βιβλιοθήκες στον κόσμο – Εκατομμύρια βιβλία σε ράφια χιλιομέτρων

Η βιβλιοθήκη του Trinity College στο Δουβλίνο

«Οι βιβλιοθήκες είναι πολύ περισσότερα από συλλογές βιβλίων. Είναι αρχεία γνώσης, χώροι μελέτης, πηγές έμπνευσης και σύνδεσης» γράφει στον πρόλογο η Γερμανίδα συγγραφέας. «Είναι τα πιο καθολικά και δημοκρατικά μέρη του κόσμου, καθώς και εξαιρετικά αρχιτεκτονήματα που αντιπροσωπεύουν τις κοινωνίες που τα έχτισαν» συνεχίζει.

Αυτές είναι οι ωραιότερες βιβλιοθήκες στον κόσμο – Εκατομμύρια βιβλία σε ράφια χιλιομέτρων

Η βιβλιοθήκη της Μονής Strahov στην Πράγα

Ανάμεσα στις βιβλιοθήκες που παρουσιάζονται είναι εκείνη της Μονής του Strahov στην Πράγα, που ιδρύθηκε τον 12ο αιώνα. H λαμπρή Θεολογική Αίθουσα με τον περίτεχνο μπαρόκ διάκοσμο και τις οροφές με τις τοιχογραφίες ολοκληρώθηκε το 1679, στεγάζει μια τρομερή συλλογή από θεολογικά συγγράμματα, χειρόγραφα και χάρτες και συνδέεται με την εντυπωσιακή Φιλοσοφική Αίθουσα μέσω του Cabinets de Curiosités, ενός δωματίου «θαυμάτων» όπου φυλάσσονται -μεταξύ άλλων- ευρήματα από οστά από το εξαφανισμένο πτηνό ντόντο.

Αυτές είναι οι ωραιότερες βιβλιοθήκες στον κόσμο – Εκατομμύρια βιβλία σε ράφια χιλιομέτρων

Η βιβλιοθήκη DePetrus στην ολλανδική πόλη Vught

Στην ολλανδική πόλη Vught, ένας ερειπωμένος ναός του 19ου αιώνα μεταμορφώθηκε από το αρχιτεκτονικό γραφείο Molenaar & Bol & vanDillen Architecten σε ένα πολυλειτουργικό κοινοτικό κέντρο που περιλαμβάνει μουσείο, καταστήματα, εστιατόριο και την περίφημη βιβλιοθήκη DePetrus. Οι αρχιτέκτονες διατήρησαν την κάτοψη και τα παράθυρα με τα βιτρό, σχεδίασαν έναν χώρο μελέτης στον πάνω όροφο που έχει θέα στον ναό, ενώ τα βιβλία τοποθετήθηκαν σε ράφια με ράγες που μετακινούνται εύκολα ώστε ο χώρος να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για εκδηλώσεις.

Αυτές είναι οι ωραιότερες βιβλιοθήκες στον κόσμο – Εκατομμύρια βιβλία σε ράφια χιλιομέτρων

Η βιβλιοθήκη του Αβαείου Μaria Laach στη Γερμανία

Tην προσοχή της Strauss τράβηξε και η βιβλιοθήκη του Αβαείου Μaria Laach στη Γερμανία. Xτίστηκε το 1863 και οι δαιδαλώδεις σκάλες της που οδηγούν στα θεόρατα ράφια με τα βιβλία θυμίζουν τα «ανέφικτα» σχέδια και τις οφθαλμαπάτες του Μ.C. Escher.

Αυτές είναι οι ωραιότερες βιβλιοθήκες στον κόσμο – Εκατομμύρια βιβλία σε ράφια χιλιομέτρων

Η βιβλιοθήκη του Lincoln College στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης

Στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, η βιβλιοθήκη του Lincoln College περηφανεύεται ότι έχει ένα από τα ομορφότερα αναγνωστήρια στον κόσμο. Η βιβλιοθήκη στεγάζεται σε μία εκκλησία των αρχών του 18ου αιώνα, κι όπως παρατηρεί η Strauss στο βιβλίο της, «ο χώρος βρίσκεται ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον, ανάμεσα σε καμπάνες και ενισχυτές σήματος Wi-Fi». Στο reading room με την περίτεχνη οροφή, το μεγάλο κοινό τραπέζι, τα ψηλά παράθυρα που λούζουν με φως τον χώρο και τους εντυπωσιακούς πολυέλαιους, οι φοιτητές μελετούν όταν όλοι οι άλλοι κοιμούνται, αφού η βιβλιοθήκη μένει ανοιχτή έως τις 2 τα ξημερώματα.

Αυτές είναι οι ωραιότερες βιβλιοθήκες στον κόσμο – Εκατομμύρια βιβλία σε ράφια χιλιομέτρων

Η βιβλιοθήκη George Peabody στη Βαλτιμόρη

Τα καλλιστεία κερδίζει η βιβλιοθήκη George Peabody στη Βαλτιμόρη, που ιδρύθηκε το 1878. Το φως του ήλιου ρέει από τον τεράστιο φεγγίτη φωτίζοντας τους έξι ορόφους της βιβλιοθήκης με τις γλυπτές κολόνες, τις καμάρες και τα μπαλκόνια από χυτοσίδηρο. Ο οικονομολόγος και φιλάνθρωπος George Peabody δώρισε τη βιβλιοθήκη στους πολίτες της Βαλτιμόρης σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για «την καλοσύνη και τη φιλοξενία τους». Εξίσου φιλόξενη είναι και η βιβλιοθήκη, με τη λειτουργία της να μην περιορίζεται στη μάθηση και την έρευνα. Ο χώρος ενοικιάζεται σε λογικές τιμές για γάμους, δεξιώσεις και πάρτι∙ τα χρήματα εξασφαλίζουν το μέλλον της βιβλιοθήκης και οι κάτοικοι της πόλης απολαμβάνουν το μεγαλείο της.

Αυτές είναι οι ωραιότερες βιβλιοθήκες στον κόσμο – Εκατομμύρια βιβλία σε ράφια χιλιομέτρων

Η νέα βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας Βibliotheca Αlexandrina

Από το βιβλίο δεν θα μπορούσε να λείπει η Νέα Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας η Βibliotheca Αlexandrina, μια προσπάθεια αναβίωσης της περίφημης αρχαίας βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου. Το κτίριο με την πρόσοψη από γρανίτη του Ασουάν που συγκλίνει προς τη θάλασσα, σχεδιάστηκε από το Νορβηγικό γραφείο αρχιτεκτονικού σχεδιασμού Snohetta και η κυκλική μορφή του συμβολίζει την κυκλική και ρευστή φύση της γνώσης. Η εντυπωσιακή επικλινής στέγη χαρίζει στο εσωτερικό της βιβλιοθήκης άπλετο φως και θέα. Ενα ορόσημο πολιτισμού, σύμφωνα με τους αρχιτέκτονες, οι οποίοι είχαν στο μυαλό τους τον Φάρο της Αλεξάνδρειας όταν τη σχεδίαζαν.

Αυτές είναι οι ωραιότερες βιβλιοθήκες στον κόσμο – Εκατομμύρια βιβλία σε ράφια χιλιομέτρων

Τemples of Books. Magnificent Libraries Around the World, Μarianne Julia Strauss, εκδόσεις Gestalten.
Φωτογραφίες: Wikipedia

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 11 Φεβρουαρίου 2023

Σε μια θλιβερή αλυσίδα σφαγών που επαναλαμβάνονται, με δράστες και θύματα δεκάδες μαθητές, το ερώτημα είναι γιατί; Είναι οι Αμερικανοί έφηβοι πιο βίαιοι από τους Ευρωπαίους, πώς εξηγείται αυτό το φαινόμενο των φονικών στα σχολεία των ΗΠΑ, και τι μπορεί να γίνει για να μπει επιτέλους ένας φραγμός;

Οι ειδικοί έχουν δώσει την απάντηση, από τον Φεβρουάριο, όταν οι ΗΠΑ θρήνησαν τα θύματα της προηγούμενης σφαγής, στο σχολείο του Πάρκλαντ, στη Φλόριντα: Πιο εύκολη πρόσβαση σε όπλα, και λιγότερη ψυχολογική στήριξη στα σχολεία έχουν τα παιδιά και οι έφηβοι στις ΗΠΑ απ΄ό,τι στην Ευρώπη. Και αυτοί φαίνεται πως είναι οι λόγοι για τους οποίους τα φονικά σε σχολεία έχουν γίνει μια «πολύ αμερικανική επιδημία».

Το Πάρκλαντ ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι για εκατομμύρια Αμερικανούς, μικρούς και μεγάλους, που κινητοποιήθηκαν στο κίνημα #NeverAgain (Ποτέ Ξανά) και στην «Πορεία για τις Ζωές μας». Τώρα, μετά το Σάντα Φε, αυτό το κίνημα παίρνει νέα δυναμική, καθώς οι σφαγές με πυροβόλα όπλα στα σχολεία των ΗΠΑ αυξάνονται ραγδαία, και έχουν ήδη σκοτώσει περισσότερους ανθρώπους τα τελευταία 18 χρόνια από ό,τι σε ολόκληρο τον 20ό αιώνα. Ακόμα χειρότερα, το συντριπτικό ποσοστό των δραστών είναι έφηβοι.

Οι αριθμοί είναι αποκαλυπτικοί: μέχρι στιγμής εφέτος έχουν γίνει τουλάχιστον οκτώ ένοπλες επιθέσεις σε σχολεία στις ΗΠΑ, περισσότερες από όσες είχαν κάποιες χώρες της Ευρώπης σε όλη την ιστορία τους.

Σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις, από το 2013 έχουν σημειωθεί τουλάχιστον 291 ένοπλες επιθέσεις σε αμερικανικά σχολεία – κατά προσέγγιση μία την εβδομάδα.

Επιδημία που στοιχειώνει την Αμερική

Πρόκειται για επιδημία, μια μάστιγα με πυροβολισμούς από σχολείο σε σχολείο, με δράστες και θύματα πολλά παιδιά, που στοιχειώνει την Αμερική, όχι από σύμπτωση ούτε από κακή τύχη.

Οι πολέμιοι της οπλοκατοχής στις ΗΠΑ επιμένουν ότι χρειάζονται εκτεταμένοι έλεγχοι ιστορικού για την αγορά όπλων, απαγόρευση των επιθετικών όπλων και διευρυμένη υποστήριξη για την αντιμετώπιση ζητημάτων ψυχικής υγείας, δείχνοντας το παράδειγμα της Ευρώπης.

Η Γερμανία έζησε μια σειρά από καταστροφικές επιθέσεις με όπλα σε σχολεία μεταξύ 2002 και 2009. Την περίοδο 1996 – 2008, μακελειά συνέβησαν επίσης σε σχολεία στη Φινλανδία και τη Σκωτία, μεταξύ άλλων.

Αλλά την τελευταία δεκαετία δεν έχει υπάρξει μεγάλη επίθεση με πυροβόλα όπλα σε σχολεία ή πανεπιστημιουπόλεις της Ευρώπης.

Τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη υπάρχει ευρεία συναίνεση ότι είναι αδύνατο να αποφευχθούν κάποιες ένοπλες επιθέσεις σε σχολεία, αλλά υπάρχουν μερικά πράγματα που μπορούν να κάνουν οι χώρες για να μειώσουν εντυπωσιακά τέτοια μακελειά, και η Ευρώπη έχει λάβει τα μέτρα της.

Φταίνε τα περισσότερα όπλα

Μαζικοί πυροβολισμοί – όχι απαραίτητα σε σχολεία – είναι πιο συχνοί στις χώρες όπου κυκλοφορούν περισσότερα όπλα. Στη διάσημη μελέτη του με στοιχεία από 171 χώρες («Public Mass Shooters and Firearms: A Cross-National Study of 171 Countries»), ο καθηγητής εγκληματολογίας του πανεπιστημίου της Αλαμπάμα Ανταμ Λάνκφορντ βρήκε σύνδεση μεταξύ του αριθμού των πυροβόλων όπλων και των μαζικών πυροβολισμών που σκότωσαν τέσσερα ή περισσότερα άτομα το διάστημα 1966-2012.

Η μελέτη έδειξε ότι λιγότερα όπλα πιθανόν να οδηγούν σε μείωση των μαζικών πυροβολισμών. Αυτό ακριβώς συνέβη στην Αυστραλία, αφότου η χώρα θέσπισε αυστηρότερη νομοθεσία για τα πυροβόλα όπλα μετά από ένα μακελειό το 1996. Εξηγεί επίσης γιατί χώρες όπου η ιδιοκτησία όπλων είναι σπάνια, όπως η Γαλλία ή η Βρετανία, έχουν σωθεί σε μεγάλο βαθμό από τέτοια φονικά περιστατικά.

Βασικότερος παράγοντας η πρόσβαση

Αλλά ίσως σημαντικότερος παράγοντας από τον αριθμό είναι η ευκολία της πρόσβασης στα όπλα.Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Ελβετία. Η ήσυχη χώρα των Αλπεων έχει μία από τις υψηλότερες αναλογίες πυροβόλων όπλων ανά άτομο στον κόσμο, με εκτιμώμενα 45,7 όπλα ανά 100 κατοίκους. Μόνο δύο χώρες έχουν υψηλότερη αναλογία: η άναρχη Υεμένη, με 54,8 όπλα ανά 100 κατοίκους και βέβαια οι Ηνωμένες Πολιτείες με 88,8. Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι το ποσοστό νοικοκυριών με όπλα μπορεί να είναι σχεδόν το ίδιο στην Ελβετία και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τέτοια στατιστικά στοιχεία έχουν μεγάλα περιθώρια σφάλματος, αλλά εξακολουθούν να θέτουν ένα εύλογο ερώτημα: γιατί δεν υπήρξε ποτέ μακελειό σε ελβετικό σχολείο, παρά τον ενθουσιασμό των Ελβετών για τα όπλα;

Με περίπου οκτώ εκατομμύρια πολίτες, η Ελβετία είναι φυσικά πολύ μικρότερη από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αλλά είναι πιο πολυπληθής από τη Φινλανδία, μια ευρωπαϊκή χώρα που έχει λιγότερα όπλα, αλλά περισσότερες σφαγές με όπλα σε σχολεία.

Πολλά από τα όπλα της Ελβετίας διανέμονται στους πολίτες- στρατιώτες, όπως είναι γνωστοί. Η στρατιωτική θητεία είναι υποχρεωτική για τους Ελβετούς άνδρες, οι οποίοι μπορούν να κρατούν ημιαυτόματα τουφέκια στο σπίτι, διότι πρέπει να παρουσιάζονται για μια σύντομη στρατιωτική εκπαίδευση κάθε χρόνο. Αλλά όσοι επιθυμούν να αγοράσουν όπλα υποβάλλονται διά νόμου σε αυστηρό έλεγχο ιστορικού που διαρκεί εβδομάδες.

Οι ελβετικές αρχές τηρούν κατάλογο ατόμων για τα οποία υπάρχουν υποψίες ότι μπορεί να διαπράξουν επιθέσεις με πυροβόλα όπλα. Οι αρχές τους προσεγγίζουν μαζί με ψυχολόγους, και αν κριθούν επικίνδυνοι αναγκάζονται να παραδώσουν τα όπλα τους αμέσως ή αποκλείονται από την αγορά νέων.

Ορισμένοι κοινωνιολόγοι λένε ότι το είδος της στρατιωτικής θητείας της Ελβετίας λειτουργεί επίσης σαν ένα είδος εκτεταμένου ελέγχου ιστορικού, και ότι το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας διδάσκει τα παιδιά από νωρίς να αναζητούν συμβιβασμούς αντί να διακινδυνεύουν ανοιχτές συγκρούσεις. Ετσι, αν και σχεδόν κάθε σπίτι στην Ελβετία μπορεί να έχει κάποιο όπλο, η πρόσβαση εξακολουθεί να ρυθμίζεται έμμεσα, και η χρήση ακολουθεί συνήθως αυστηρές προδιαγραφές.

Υπάρχει και μια άλλη σημαντική διαφορά με τις ΗΠΑ: εκτεταμένη, υποχρεωτική ασφάλιση υγείας, η οποία επιτρέπει στα σχολεία να έχουν άμεση πρόσβαση σε ψυχολόγους και ομάδες παρέμβασης.

Η ανάγκη για ψυχολογική στήριξη

Παρόμοια μέτρα εφαρμόζονται πλέον και στη Γερμανία, την χώρα με τις περισσότερες μαζικές δολοφονίες σε σχολεία στη σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία. Μετά από σειρά ένοπλων επιθέσεων, υιοθετήθηκαν κατευθυντήριες γραμμές για τον προληπτικό εντοπισμό πιθανών δραστών. παιδιών που ενδέχεται να υποφέρουν από ψυχικές διαταραχές, έχουν επιθετική συμπεριφορά κλπ

Η Γερμανία αύξησε εντυπωσιακά την χρηματοδότηση για μόνιμους ψυχολόγους στα σχολεία. Δάσκαλοι σε κάθε σχολείο εκπαιδεύονται επίσης για να ενεργούν ως «προσωπικό εμπιστοσύνης», πρώτο σημείο επαφής είτε για μαθητές που θέλουν να ζητήσουν ψυχολογική στήριξη οι ίδιοι, είτε για όσους ανησυχούν για τη συμπεριφορά άλλων. Οι ψυχολόγοι καλούνται στη συνέχεια να εξετάσουν κάθε περίπτωση περαιτέρω.

<span;>Ψυχολογικές εξετάσεις είναι επίσης συνήθης πρακτική για Γερμανούς ηλικίας κάτω των 25 ετών που θέλουν να αγοράσουν πυροβόλα όπλα. Οι ηλικιακοί περιορισμοί έγιναν αυστηρότεροι, και ένα εθνικό μητρώο όπλων δημιουργήθηκε το 2013.

Ποτέ ξανά! Το κίνημα της γενιάς του Κόλουμπαϊν

Αντιθέτως στις ΗΠΑ η κατάσταση έχει γίνει δραματικά χειρότερη τον 21ο αιώνα. Από το 1999, περισσότερα από 150.000 παιδιά έχουν βιώσει περιστατικά ένοπλης βίας στο σχολείο τους. Και αυτοί οι αριθμοί είναι συντηρητικοί. Δεν περιλαμβάνουν αυτοκτονίες ή ατυχήματα με όπλα στο σχολείο, ή πυροβολισμούς μετά το τέλος των μαθημάτων.

Με άλλα λόγια, οι σημερινοί μαθητές της Αμερικής έχουν μεγαλώσει σε μια εποχή που φρικτές, μαζικές δολοφονίες σε σχολεία έχουν γίνει κάτι σχεδόν συνηθισμένο. Το σωρευτικό αποτέλεσμα δεκαετιών σχολικής ένοπλης βίας ίσως εξηγεί το πρόσφατο ξέσπασμα διαμαρτυρίας της νεολαίας, που απαιτεί πιο αυστηρούς κανόνες για την οπλοκατοχή.

<span;>Οι New York Times μίλησαν για την ενηλικίωση της γενιάς του Κόλουμπαϊν, των παιδιών που γεννήθηκαν το 1999, χρονιά της πολύνεκρης επίθεσης σε εκείνο το διαβόητο λύκειο του Κολοράντο. Μετά από σχεδόν 20 χρόνια, στις 14 Φεβρουαρίου 2018, το τελευταίο μακελειό με 17 νεκρούς στο Λύκειο του Πάρκλαντ πυροδότησε ένα μαθητικό κίνημα, που ξεπέρασε τα όρια της Φλόριντα χάρη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το σύνθημα #NeverAgain (Ποτέ ξανά) στο Twitter.

Η εκστρατεία πήρε διαστάσεις πραγματικού πολιτικού κινήματος της νεολαίας που θύμισε σε κάποιους την αντίσταση στον πόλεμο του Βιετνάμ. Εξοργισμένοι από τις αλλεπάλληλες επιθέσεις με όπλα στα σχολεία, εκατοντάδες χιλιάδες Αμερικανοί, μαθητές, φοιτητές αλλά και άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας, κατέβηκαν στους δρόμους πολλών πόλεων, στην ιστορική κινητοποίηση της «Πορείας για τις Ζωές μας» ενάντια στα πυροβόλα όπλα.
<span;>Στην Ουάσινγκτον, μια ανθρωποθάλασσα κατέκλυσε τις λεωφόρους μεταξύ του Λευκού Οίκου και του Καπιτωλίου, όπου μισό εκατομμύριο έφηβοι και ενήλικοι διαδήλωσαν με βασικό σύνθημα «Ποτέ ξανά» και «Αρκετά!»

Από ΤΟ ΒΗΜΑ

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 11 Φεβρουαρίου 2023

 

Για τους ανθρώπους που σκέφτονται να αλλάξουν τόπο διαμονής, η κατάταξη των χωρών ανάλογα με το βιοτικό τους επίπεδο, μπορεί να είναι αρκετά χρήσιμη. Όταν, όμως, υπάρχουν και παιδιά στην εξίσωση, τότε υπάρχουν πάρα πολύ παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψιν – όπως η ιατρική περίθαλψη, η οικονομική σταθερότητα, το εκπαιδευτικό σύστημα ή το μέσο εισόδημα. Φυσικά, θα πρέπει να ελεγχθούν οι πολιτικές γύρω από την οικογένεια, η ύπαρξη χώρων για παιδιά  (πάρκα και παιδικές χαρές), οι ευκαιρίες επαφής με τη φύση και το πόσο ευτυχισμένα είναι τα παιδιά στη συγκεκριμένη περιοχή.

Με βάση αυτούς τους παράγοντες η Unicef δημιούργησε τις «κάρτες αναφοράς» της για την ευημερία των παιδιών. Στη λίστα περιλαμβάνονται χώρες τόσο της Ευρώπης όσο και της Ασίας. Στην κορυφή βρίσκεται η Ιαπωνία, με την Εσθονία να ακολουθεί. Διαβάστε παρακάτω τις 5 κορυφαίες χώρες για να μεγαλώνει ένα παιδί.

Ιαπωνία

Στην ανάλυση της Unicef για το 2020 σχετικά με την ευημερία των παιδιών, η Ιαπωνία κατέχει την πρώτη θέση όσον αφορά τη σωματική υγεία, η οποία εξετάζει την παιδική θνησιμότητα και την παχυσαρκία.

Στην πιο πρόσφατη αναφορά της Unicef το 2022, η οποία εξέταζε συγκεκριμένα το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνουν τα παιδιά, κατατάσσεται δεύτερη για τον «κόσμο γύρω από το παιδί», μια κατηγορία που περιλαμβάνει πτυχές όπως το αστικό πράσινο και η ασφάλεια της κυκλοφορίας. Η Ιαπωνία έχει επίσης το χαμηλότερο ποσοστό παιδικής παχυσαρκίας, χαμηλή παιδική θνησιμότητα και εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ή υδάτινης ρύπανσης.

Είναι μία από τις ασφαλέστερες χώρες για οικογένειες όσον αφορά τα τροχαία ατυχήματα, ενώ το συνολικό ποσοστό δολοφονιών της Ιαπωνίας είναι το χαμηλότερο από όλες τις χώρες που εξέτασε η Unicef: με 0,2 ανά 100.000, είναι πολύ πιο μπροστά από το ποσοστό των ΗΠΑ (5,3), του Καναδά (1,8) ή ακόμη και της Αυστραλίας (0,8). «Ακόμα και στο κέντρο του Πεκίνο, τα παιδιά μπορούν να περπατήσουν μόνα προς το σχολείο. Είναι απόλυτα ασφαλής», αναφέρεται στη μελέτη. Πέρα από την ασφάλεια, η Ιαπωνία διαθέτει ένα από τα καλύτερα εκπαιδευτικά συστήματα παγκοσμίως.

Εσθονία

Αν και η Εσθονία δεν βρίσκεται στην κορυφή της συνολικής κατάταξης της Unicef, κατατάσσεται υψηλά σε πολλούς βασικούς τομείς. Τα παιδιά εκτίθενται σε λιγότερη ατμοσφαιρική ρύπανση, λιγότερη ηχορύπανση και λιγότερα φυτοφάρμακα από τα παιδιά σχεδόν σε οποιαδήποτε άλλη πλούσια χώρα. Έχει περισσότερο αστικό χώρο πρασίνου από πολλές άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, του Καναδά, της Αυστραλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, και τα παιδιά είναι ιδιαίτερα πιθανό να απολαμβάνουν εγκαταστάσεις αναψυχής στη γειτονιά, όπως παιδικές χαρές.

Η Εσθονία έχει επίσης το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό μωρών που γεννιούνται λιποβαρή από οποιαδήποτε άλλη πλούσια χώρα, κάτι που γενικά θεωρείται καλός δείκτης ποιότητας της προγεννητικής φροντίδας. Μια από τις πιο ελκυστικές πτυχές της Εσθονίας μπορεί να είναι το εκπαιδευτικό της σύστημα: τα παιδιά στην Εσθονία έχουν καλύτερες δεξιότητες στα μαθηματικά, τις φυσικές επιστήμες και τον αλφαβητισμό από τα παιδιά σε οποιαδήποτε άλλη χώρα εκτός της Ασίας.

Δίνεται επίσης έμφαση στις ψηφιακές δεξιότητες. «Υπάρχουν ήδη ρομποτική, έξυπνα τάμπλετ και ούτω καθεξής στα νηπιαγωγεία, όλα αυτά που χρησιμοποιούνται ως μέρος της μάθησης με βάση το παιχνίδι», δήλωσε η Anne-Mai Meesak, υπεύθυνη έργου στο συμβούλιο εκπαίδευσης και νεολαίας της Εσθονίας που μελετά τα συστήματα πρώιμης εκπαίδευσης της χώρας.

Σύμφωνα με μια πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ, ο μέσος Εσθονός πεντάχρονος ξεπερνά τα παιδιά στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Αγγλία σε διάφορες κοινωνικο-συναισθηματικές δεξιότητες, όπως η συνεργασία με άλλα παιδιά και η αναγνώριση συναισθημάτων.

Έπειτα, υπάρχει η οικογενειακή άδεια: Η Εσθονία έχει μια από τις πιο γενναιόδωρες πολιτικές στον κόσμο, με 100 ημέρες άδεια μητρότητας, 30 ημέρες άδεια πατρότητας και 475 ημέρες γονική άδεια μετ’ αποδοχών, η οποία μπορεί να χωριστεί – ή να χρησιμοποιηθεί με μερική απασχόληση – έως το παιδί είναι τριών ετών. Για έως και 60 από αυτές τις ημέρες, και οι δύο γονείς μπορούν να μείνουν στο σπίτι και να πληρωθούν.

Κάθε γονέας λαμβάνει επίσης 10 εργάσιμες ημέρες γονικής άδειας μετ’ αποδοχών ετησίως για κάθε παιδί κάτω των 14 ετών. (Τόσο οι μόνιμοι όσο και οι προσωρινοί κάτοικοι Εσθονίας, συμπεριλαμβανομένων των αλλοδαπών, δικαιούνται αυτήν την άδεια.)

Ισπανία

Η Ισπανία  κατέλαβε την πρώτη θέση στην κατάταξη της Unicef για το περιβάλλον γύρω από τα παιδιά, με ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα νοσηρότητας μεταξύ των παιδιών λόγω της ρύπανσης του αέρα ή των υδάτων.

Επιπλέον, παρά τις φτωχότερες συνολικές προσφορές όσον αφορά τις κοινωνικές, εκπαιδευτικές και υγειονομικές υπηρεσίες, τα παιδιά στην Ισπανία έχουν ιδιαίτερα υψηλή ευημερία, σύμφωνα με τη Unicef: η χώρα κατέχει την τρίτη θέση για την ψυχική ευημερία των παιδιών και την τέταρτη για τις βασικές ακαδημαϊκές και κοινωνικές δεξιότητες.

Ειδικότερα, είναι στο ίδιο επίπεδο με την Ολλανδία όσον αφορά το πόσα παιδιά λένε ότι κάνουν εύκολα φίλους (81%), ενώ το ποσοστό αυτοκτονιών των εφήβων είναι ένα από τα χαμηλότερα μεταξύ των πλούσιων χωρών, αντιπροσωπεύοντας λιγότερο από το ένα τρίτο αυτού σε τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά, την Αυστραλία ή τη Νέα Ζηλανδία.

Αναφορικά με τη γονική άδεια, τόσο οι μητέρες όσο και οι πατέρες δικαιούνται 16 εβδομάδες άδεια μετ’ αποδοχών στο 100% του μισθού τους (οι ελεύθεροι επαγγελματίες είναι επίσης επιλέξιμοι), μετά την οποία η μητέρα μπορεί να λάβει άδεια άνευ αποδοχών για έως και τρία χρόνια ή να μειώσει τις ώρες της.

Αυτές οι επιλογές είναι διαθέσιμες σε κάθε νόμιμο κάτοικο Ισπανίας που έχει συνεισφέρει στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης για τουλάχιστον 180 ημέρες τα προηγούμενα επτά χρόνια.

Φινλανδία

Κατέχει την πέμπτη θέση συνολικά στην πιο πρόσφατη κατάταξη της Unicef και σημειώνει ιδιαίτερα υψηλή βαθμολογία σε δύο από τις τρεις κατηγορίες: την πρώτη θέση στον «κόσμο του παιδιού» (που εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο το περιβάλλον επηρεάζει άμεσα τα παιδιά, όπως η ποιότητα του αέρα) και τη δεύτερη θέση στον «κόσμο γύρω από το παιδί» (που εξετάζει τα στοιχεία του περιβάλλοντος με τα οποία αλληλεπιδρά ένα παιδί, όπως τα σχολεία, οι κίνδυνοι από την κυκλοφορία και οι χώροι πρασίνου).

Είναι μία από τις χώρες με τις καλύτερες επιδόσεις παγκοσμίως όσον αφορά τις δεξιότητες των παιδιών στα γράμματα και τα μαθηματικά. Το ποσοστό θνησιμότητας των παιδιών ηλικίας 5-14 ετών είναι ένα από τα χαμηλότερα στον κόσμο.

Παράλληλα, η χώρα προσφέρει γενναιόδωρη γονική άδεια, συμπεριλαμβανομένων οκτώ εβδομάδων άδειας μητρότητας με αποδοχές, επιπλέον 14 μηνών γονικής άδειας με αποδοχές που μοιράζεται μεταξύ των γονέων. Επίσης, υπάρχει πρόσθετη άδεια φροντίδας παιδιών που μπορεί να εφαρμοστεί μέχρι το παιδί να γίνει τριών ετών.

Ολλανδία – Κάτω Χώρες

Στην κορυφή της συνολικής λίστας της Unicef για την ευημερία των παιδιών βρίσκεται η Ολλανδία η οποία τα πάει ιδιαίτερα καλά όσον αφορά την ψυχική υγεία των παιδιών (είναι sτην πρώτη θέση) και τις δεξιότητες (όπου κατατάσσεται τρίτη). Εννέα στους δέκα 15χρονους λένε ότι είναι ικανοποιημένοι από τη ζωή, το υψηλότερο ποσοστό από όλες τις χώρες που εξέτασε η Unicef, και οκτώ στους δέκα λένε ότι κάνουν εύκολα φίλους. Στην Αμερική υπάρχει η πεποίθηση του να είσαι εξαιρετικός σε όλα. Στην Ολλανδία λένε πως «πρέπει απλά να είσαι φυσιολογικός – αυτό είναι από μόνο του αρκετά τρελό».

Δίνεται, επίσης, μεγάλη έμφαση στην κοινωνικοποίηση, με ομάδες, συλλόγους και κοινές, κοινοτικές δραστηριότητες. Εάν οι ολλανδικές οικογένειες και τα παιδιά είναι ευτυχισμένα, αυτό οφείλεται επίσης σε άλλους βασικούς παράγοντες. Το σύστημα πρόνοιας στηρίζει πολύ τις οικογένειες, με την γονική άδεια να περιλαμβάνει τουλάχιστον, τουλάχιστον 16 εβδομάδες υποχρεωτικής, πλήρως αμειβόμενης άδειας μητρότητας και έως και έξι εβδομάδων άδεια πατρότητας μετ’ αποδοχών, συν γονική άδεια άνευ αποδοχών που μπορεί να χρησιμοποιηθεί μέχρι το παιδί να γίνει οκτώ ετών και είναι διαθέσιμη σε οποιονδήποτε ζει και εργάζεται νόμιμα στο Ολλανδία.

Από lifo-Unicef

 

 

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 29 Ιανουαρίου 2023

Οι μονάδες των Ζοντερκομάντο αποτελούν ένα από τα μεγαλύτερα σύμβολα της ναζιστικής φρίκης. Εβραίοι αιχμάλωτοι στα ναζιστικά στρατόπεδα του θανάτου εξαναγκάζονταν από τους Γερμανούς να γίνουν ουσιαστικά οι «νεκροθάφτες» όσων δολοφονούνταν στους θαλάμους αερίων. Ήταν αυτοί που αναλάμβαναν να κάψουν στους φούρνους τις σορούς των Εβραίων που έφταναν στο στρατόπεδο και να θρυμματίσουν στη συνέχεια τα κόκαλά τους που δεν είχαν καεί, ώστε να μην μείνει πίσω κανένα σημάδια ότι από εκεί είχαν περάσει άνθρωποι. Οι ομάδες αυτές «ανανεώνονταν» κάθε λίγους μήνες με την επόμενη ομάδα Ζοντερκομάντο να καίει στους φούρνους την προηγούμενη ώστε να μην επιβιώσει κανείς για να μαρτυρήσει τα όσα συνέβαιναν στους θαλάμους αερίων.

Ο Έλληνας Σεφαραδίτης Εβραίος Μαρσέλ Νατζαρή ήταν ένας από τους Ζοντερκομάντο που δούλευαν στο Κρεματόριο 3 του Άουσβιτς λίγους μήνες πριν οι Ναζί  χάσουν τον πόλεμο. Δύο μήνες πριν από την εκκένωση του στρατοπέδου, τον Νοέμβριο του 1944, ο Νατζαρή καταλαβαίνει ότι το τέλος πλησιάζει. Έτσι, γράφει μια χειρόγραφη επιστολή με παραλήπτες τους φίλους και τους οικείους του. Την τοποθετεί μέσα σε ένα παγούρι και το παγούρι μέσα σε μια δερμάτινη τσάντα. Θάβει την τσάντα στο έδαφος σε βάθος μισού μέτρου στον περίβολο του κρεματορίου 3, με την ελπίδα ότι κάποιος θα το βρει και θα το ταχυδρομήσει στους δικούς του. Ο Νατζαρή είχε καταφέρει να κόψει σελίδες από ένα σημειωματάριο και εκεί- για να μην τρελαθεί, όπως έλεγε- προσπάθησε να βάλει στο χαρτί όλη την φρίκη που έβλεπε μπροστά του.

Τον Ιανουάριο του 1945, οι Ναζί βλέποντας το τέλος να έρχεται, εκκένωσαν το Άουσβιτς οδηγώντας σε μια πορεία θανάτου τους τελευταίους κρατούμενους. Στους Ζοντερκομάντο δεν επετράπη να φύγουν από το στρατόπεδο καθώς έπρεπε να εξοντωθούν, για να μην αποκαλύψουν όσα συνέβαιναν εκεί. Ο Νατζαρή όμως μαζί με κάποιους άλλους της ομάδας κατάφεραν να μπερδευτούν στο πλήθος και να δραπετεύσουν. Οδηγήθηκαν αρχικά στο Ματχάουζεν και στη συνέχεια στο Μελκ και το Γκουσέν από όπου τελικά απελευθερώθηκαν από την 11η Μεραρχία του αμερικανικού στρατού στις 5 Μαΐου 1945.

Ο ίδιος κατάφερε έτσι να σωθεί παρ’ όλες τις πληγές-σωματικές και ψυχικές- που του άφησε το Άουσβιτς. Πίσω του όμως στο στρατόπεδο του θανάτου άφησε εκείνο το μικρό δερμάτινο φλασκί θαμμένο στο χώμα του Κρεματορίου, όπου ο ίδιος είχε κάψει χιλιάδες ομόθρησκούς του κι όχι μόνο κατ’ εντολή των Ναζί. Θα χρειάζονταν 35 χρόνια για να ανακαλυφθεί το ιστορικό αυτό χειρόγραφο. Το 1980 το έγγραφο ανακαλύφθηκε τυχαία από έναν φοιτητή που έκανε ανασκαφές κοντά στο πρώην στρατόπεδο συγκέντρωσης. Ωστόσο ήταν σε τόσο κακή κατάσταση με την υγρασία να έχει αλλοιώσει το μελάνι που μόνο το 10-15% αυτού μπορούσε να διαβαστεί. Ύστερα από προσπάθεια αρκετών χρόνων αποκατάστασης ο κόσμος μπορούσε πια να διαβάσει για τη φρίκη από τα χέρια ενός ανθρώπου που την ζούσε εκείνη τη στιγμή και έγραφε «Τα δράματα που έχουν δει τα μάτια μου είναι απερίγραπτα».

Το χειρόγραφο

Η αφήγηση του Νατζαρή στις 12 σελίδες του χειρογράφου του είναι γραμμένη στα ελληνικά και ξεκινά θέλοντας να ενημερώσει τους φίλους του για όσα έχει ζήσει. Μάλιστα στην αρχή του χειρογράφου του συμπεριέλαβε μια εισαγωγή στα γερμανικά, τα πολωνικά και τα γαλλικά με την έκκληση σε όποιον βρει το κείμενο να το πάει στην ελληνική πρεσβεία και να ζητήσει να δοθεί στον Δημήτριο Στεφανίδη.

Ο Νατζαρή περιγράφει με κάθε ανατριχιαστική λεπτομέρεια τη χωροταξία του Κρεματορίου: τα δυο μεγάλα υπόγεια δωμάτια κάτω από έναν «κήπο», στο ένα εκ των οποίων ξεντύνονταν οι κρατούμενοι και το άλλο όπου έμπαιναν για να οδηγηθούν στο θάνατο.

«Την 11η Απριλίου φτάσαμε στο Άουσβιτς και στο στρατόπεδο του Μπιρκενάου. Μείναμε ένα μήνα στην καραντίνα και από εκεί μας απόσπασαν γερούς δυνατούς, σε ένα κρεματόριο. Είναι ένα μεγάλο κτίριο με ένα πλατύ φουγάρο με 15 φούρνους. Από κάτω από ένα κήπο είναι δύο μεγάλοι υπόγειοι θάλαμοι, απέραντοι. Ο ένας χρησιμεύει για να ξεντυνόμαστε και ο άλλος είναι ο θάλαμος του θανάτου, όπου ο κόσμος μπαίνει γυμνός και αφού συμπληρώνονται περίπου 3.000 άτομα κλείνει και τους γκαζεύουν. Μετά από 6 – 7 λεπτά μαρτυρίου παραδίδουν το πνεύμα. Η δουλειά μας είναι πρώτον να τους υποδεχόμαστε. Οι περισσότεροι δεν ήξεραν το λόγο. Τους έλεγαν ότι επρόκειτο να κάνουν λουτρό. Πήγαιναν ανήξεροι προς το θάνατο. Τούς έλεγα ότι δεν καταλαβαίνω τη γλώσσα που μιλάνε», αναφέρει ο Νατζαρή.

Ανατριχιαστική είναι και η περιγραφή όσων ακολουθούσαν στο «λουτρό».

«Μέσα εκεί είχαν βάλει οι Γερμανοί σωλήνες για να νομίσουν ότι ετοιμάζονται για το λουτρό. Με το μαστίγιο στο χέρι, οι Γερμανοί τους ανάγκαζαν να στριμωχτούν για να χωρούν όσο το δυνατόν περισσότεροι. Τα κουτιά του γκαζιού τα έφερναν δύο Ες Ες με το αυτοκίνητο του γερμανικού Ερυθρού Σταυρού. Είναι γκαζαριστές, οι οποίοι από κάποια ανοίγματα τους έριχναν το γκάζι. Μετά από μισή ώρα άνοιγαν τις πόρτες και μεταφέραμε τα πτώματα των αθώων αυτών γυναικόπαιδων και από εκεί τους βάζαμε στους φούρνους όπου τους έκαιγαν χωρίς βοήθεια καυσίμου ύλης λόγω του λίπους που έχουμε. Τη στάχτη οι Γερμανοί μας ανάγκαζαν να την κοπανήσουμε, να την περάσουμε από ένα χοντρό κόσκινο και μετά την έπαιρνε αυτοκίνητο και την έριχνε στο ποτάμι και έτσι εξαφανίζεται κάθε ίχνος», περιγράφει σε ένα απόσπασμα τονίζοντας ότι μετά από αυτό «ένα ανθρώπινο σώμα καταλήγει να είναι 640 γραμμάρια στάχτης».

«Σχεδόν κάθε φορά που σκοτώνουν, αναρωτιέμαι αν υπάρχει Θεός και όμως πάντα πίστευα σε Αυτόν και ακόμα πιστεύω ότι αν αυτό είναι που θέλει ο Θεός ας γίνει το θέλημά του», αναφέρει σε ένα σημείο.

Σε ένα άλλο σημείο αναφέρει: «Σήμερα έφεραν έναν τρένο από το στρατόπεδο Τερεζίν στην Τσεχοσλοβακία, αλλά δόξα τω Θεώ δεν τους έφεραν σε εμάς, τους κράτησαν στην αποθήκη. Λένε ότι ήρθε μια διαταγή να σταματήσουν να σκοτώνουν Εβραίους και φαίνεται ότι είναι αλήθεια. Τώρα που το τέλος πλησιάζει άλλαξαν γνώμη, τώρα που δεν έχουν μείνει καθόλου Εβραίοι στην Ευρώπη».

Ο Μαρσέλ Νατζαρή, απευθυνόμενος στους φίλους του Δημήτριο Στεφανίδη, συνεταίρο του, τον Ηλία Κοέν, τον Γιώργο Γούναρη και τη Σμαρώ Ευφραιμίδου τους λέει στο χειρόγραφό του: «Θα πείτε διαβάζοντας, τι εργασία έκαμα, πώς μπόρεσα να κάνω εγώ, η ένας οποιοσδήποτε άλλος αυτή τη δουλειά, καίγοντας τους ομοθρήσκους μου. Σκέφτηκα πολλές φορές να μπω κι εγώ μαζί τους, να τελειώσω, αλλά με κρατούσε πάντα η εκδίκησις. Θέλησα και θέλω να ζήσω για να εκδικηθώ το θάνατο του μπαμπά μου, της μαμάς μου και της αγαπημένης μου αδερφής. Δεν φοβάμαι το θάνατο, είναι δυνατόν να τον φοβηθώ μετά από τόσα που είδαν τα μάτια μου;».

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 11 Δεκεμβρίου 2022

Το Business Insider συγκέντρωσε τα πιο… τρελά επαγγέλματα που μπορεί να κάνει κανείς:

Επαγγελματίας παράνυφος
Η αμερικανική εταιρεία Bridesmaid for Hire δίνει τη δυνατότητα ενοικίασης παράνυφων αλλά και προσωπικών βοηθών για τη διοργάνωση γάμων. Στα προσόντα περιλαμβάνεται και η ευχάριστη διάθεση…

Μεταφορέας παγόβουνων
Το συγκεκριμένο επάγγελμα δημιουργήθηκε μετά την βύθιση του Τιτανικού. Η θέση αποτελεί μέρος του οργανογράμματος της Αμερικανικής Ακτοφυλακής και περιλαμβάνει τον εντοπισμό των παγόβουνων και τον σχεδιασμό ασφαλών διαδρομών γύρω από αυτό. Ωστόσο, αν χρειαστεί ο υπεύθυνος για τη δουλειά θα πρέπει να είναι σε θέση ακόμα και να το μετακινήσει.

Επαγγελματίας πενθών
Μια εταιρεία στην Αγγλία, με την επωνυμία Rent A Mourner δίνει τη δυνατότητα να νοικιάσεις επαγγελματίες πενθούντες που πηγαίνουν σε κηδείες. Η τιμή τους ανέρχεται σε περίπου 57 στερλίνες για δύο ώρες.

Εκπαιδευτής σέρφινγκ για σκύλους
Μπορείς να τους βρει κανείς σε συγκεκριμένα ξενοδοχεία, σε παραλίες όπου τα κύματα είναι μεγάλα και προσελκύουν το ανάλογο κοινό.

Επαγγελματίας γοργόνα
Οι επαγγελματίες γοργόνες βγάζουν περίπου 300 δολάρια την ώρα για να κουνούν την ουρά τους σε παιδικά (και μη) πάρτι αλλά και για να μαθαίνουν τον κόσμο να κολυμπάει σαν… γοργόνα.

Επαγγελματίας «επίσημος»
Το συγκεκριμένο επάγγελμα είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στην Κίνα, όπου εταιρείες είναι διατεθειμένες να δώσουν έως και 1.000 δολάρια την εβδομάδα σε κάποιον για να φορέσει κοστούμι και να δώσει τα χέρια με Κινέζους επιχειρηματίες!

Νταντά για… ΠάνταΤο 2014, το Ερευνητικό Κέντρο του Σιτσουάν στην Κίνα και η οργάνωση για την προστασία του Πάντα ανακοίνωσαν ότι αναζητούν νταντάδες. Τι ακριβώς έπρεπε να κάνουν; Να είναι 365 μέρες μαζί με τα πάντα και να τα φροντίζουν.

Eπαγγελματίας «αγκαλίτσας»Κ

Kι όμως υπάρχει και μάλιστα καλοπληρώνεται. Συγκεκριμένα, 80 δολάρια την ώρα για να αγκαλιάζει ξένους. Αλλά, ως εκεί.

Δοκιμαστής σκυλοτροφήςΟ δοκιμαστής σκυλοτροφής έχει μια και μόνο μία αποστολή. Να αξιολογεί την ποιότητα της τροφής και τη διατροφική της αξία. Ο μέσος όρος ηλικίας (του δοκιμαστή) δεν αναγράφεται…ξ

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 20 Νοεμβρίου 2022

Βρισκόμαστε στη νοτιοανατολική επαρχία Χουνάν της Κίνας. Φανταστείτε απόκρημνες κορυφές από ψαμμίτη, βαθιά χαραγμένες κοιλάδες ποταμών και ομίχλη που σκεπάζει τους ορυζώνες. Τα βουνά καλύπτουν περισσότερο από το 80% της περιοχής. Τα απομονωμένα χωριά στις πλαγιές των λόφων αναπτύσσονται ανεξάρτητα το ένα από το άλλο.Εδώ, κρυμμένο ανάμεσα στις βραχώδεις πλαγιές και τα αγροτικά χωριά των ποταμών, γεννήθηκε η Nüshu. Πριν από περίπου 400 χρόνια, οι γυναίκες ήταν περιορισμένες στα δωμάτια τους με δεμένα πόδια. Έπρεπε να κάπως να τα βγάλουν πέρα. Ώσπου βρήκαν έναν τρόπο να εκφράζουν τις πιο προσωπικές τους σκέψεις η μία στην άλλη, χωρίς να τις καταλαβαίνουν οι άνδρες.

Μια κρυφή απειλούμενη γλώσσα μόνο για γυναίκες

Η Nüshu είναι μια συλλαβική γραφή – που σημαίνει «γυναικεία γραφή» στα κινεζικά – και αναδείχθηκε στην κομητεία Jiangyong του Χουνάν. Το γιατί άνθισε σε αυτό το απομακρυσμένο μέρος, παραμένει ένα μυστήριο. Είναι αξιοσημείωτο ότι, για εκατοντάδες ή ενδεχομένως χιλιάδες χρόνια, αυτή η ανείπωτη γραφή παρέμεινε άγνωστη στον έξω κόσμο μέχρι τη δεκαετία του 1980.
Ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι η γλώσσα μόνο για γυναίκες χρονολογείται από τη δυναστεία Σονγκ (960-1279) ή ακόμη και από τη δυναστεία Σανγκ πριν από περισσότερα από 3.000 χρόνια. Είναι μια φωνητική γραφή που διαβάζεται από τα δεξιά προς τα αριστερά και αντιπροσωπεύει ένα συνονθύλευμα τεσσάρων τοπικών διαλέκτων που μιλιούνται στην αγροτική Jiangyong.
Κάθε σύμβολο αντιπροσωπεύει μια συλλαβή και γράφτηκε με ακονισμένα ραβδιά μπαμπού και αυτοσχέδιο μελάνι τα καμένα υπολείμματα των γουόκ. Επηρεασμένο από τους κινεζικούς χαρακτήρες, το στυλ του είναι παραδοσιακά πιο επιμηκυμένο με καμπύλες, νηματοειδείς γραμμές που κλίνουν διαγώνια προς τα κάτω.
Περιγράφεται και ως «γραφή κουνουπιών» από τους ντόπιους λόγω της αγκαθωτής εμφάνισής της. Η γραφή μεταβιβάστηκε από τις αγρότισσες μητέρες στις κόρες τους και εφαρμόστηκε μεταξύ αδελφών και φίλων στη φεουδαρχική κοινωνία της Κίνας. Η τελευταία άριστη γνώστρια πέθανε στις 20 Σεπτεμβρίου 2004 σε ηλικία 98 ετών.
Αν και η Nüshu δεν μιλιόταν, οι γυναίκες στις κοινωνικές συγκεντρώσεις τραγουδούσαν και απήγγειλαν ποιήματα. Αυτά κυμαίνονταν από παιδικά τραγούδια μέχρι αφιερώσεις γενεθλίων και προσωπικές λύπες ή παράπονα για γάμο.
Αυτή η ελάχιστα γνωστή γραπτή γλώσσα αναβιώνει σήμερα στο μικροσκοπικό χωριό Puwei, το οποίο περιβάλλεται από τον ποταμό Xiao και είναι προσβάσιμο μόνο μέσω μιας μικρής κρεμαστής γέφυρας. Επτά διερμηνείς ή «κληρονόμοι» της γλώσσας, μαθαίνουν να διαβάζουν, να γράφουν, να τραγουδούν και να κεντάνε Nüshu.

Ένας κώδικας αντίστασης απέναντι στην πατριαρχική κοινωνία

Η Nüshu παρείχε έναν τρόπο στις γυναίκες να αντιμετωπίζουν τις οικιακές και κοινωνικές δυσκολίες. Βοήθησε στη διατήρηση δεσμών φιλίας σε διαφορετικά χωριά. Κεντούσαν τα συντροφικά λόγια σε υφάσματα, μαντήλια, βαμβακερές ζώνες και τα έγραφαν σε βιβλία και χάρτινες βεντάλιες.
Οι ηλικιωμένες γυναίκες συχνά συνέθεταν αυτοβιογραφικά τραγούδια για να διηγηθούν στις φίλες τους τις εμπειρίες τους. Ήθελαν να προωθήσουν την ηθική και να διδάξουν σε άλλες γυναίκες πώς να είναι καλές σύζυγοι μέσω της αγνότητας, της ευσέβειας και του σεβασμού.
Εκείνη την εποχή οι γυναίκες, των οποίων τα πόδια ήταν μεταφορικά και κυριολεκτικά δεμένα, στερούνταν εκπαιδευτικών προνομίων. Πολλές από αυτές τις γυναίκες ήταν αναλφάβητες και απλώς εξασκούνταν στο να αντιγράφουν τη Nüshu όπως την έβλεπαν. Με την πάροδο του χρόνου, δημιουργήθηκε μια ξεχωριστή γυναικεία κουλτούρα που υπάρχει ακόμη και σήμερα
Αρχικά θεωρήθηκε ως πράξη ανυπακοής απέναντι στην άκρως πατριαρχική κοινωνία της Κίνας. Ιστορικά, δεν ήταν κοινωνικά αποδεκτό για τις Κινέζες γυναίκες να μιλούν ανοιχτά για τις προσωπικές τους τύψεις, δυσκολίες της αγροτικής ζωής ή τα συναισθήματα θλίψης. Η Nüshu παρείχε μια διέξοδο στις γυναίκες και συνέβαλε στους δεσμούς γυναικείας φιλίας και υποστήριξης.
Αυτό είχε μεγάλη σημασία σε μια κοινωνία που κυριαρχούνταν από άνδρες. Οι γυναίκες που δημιούργησαν αυτόν τον ισχυρό δεσμό ήταν γνωστές ως «ορκισμένες αδελφές». Ήταν συνήθως μια ομάδα τριών ή τεσσάρων νέων γυναικών που έδιναν όρκο φιλίας γράφοντας επιστολές η μια στην άλλη.

Δίπλα σε ένα πηγάδι,
κανείς δεν διψάει. 

Δίπλα σε μια αδελφή,
κανείς δεν απελπίζεται.

(Κείμενο Nüshu από τον καθηγητή Zhao Liming, μέσω του Tim Brookes στο «The Endangered Alphabets Project») 
Ενώ ήταν αναγκασμένες να παραμένουν υποταγμένες στους άνδρες των οικογενειών τους, οι ορκισμένες αδελφές έβρισκαν παρηγοριά μεταξύ τους. H Nüshu έχει ολοκληρώσει την ιστορική της αποστολή ως πολιτιστικό εργαλείο για τις εργαζόμενες γυναίκες της κατώτερης τάξης που δεν είχαν το δικαίωμα στην εκπαίδευση.

Πλέον αφήνει μόνο την όμορφη καλλιγραφία, τη σοφία και το γενναίο πνεύμα στις μελλοντικές γενιές γυναικών.

Γράφει η Βασιλίνα Ριστάνη

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 10 Νοεμβρίου 2022

Οι Χαναναίοι ζούσαν σε μια περιοχή που περιλαμβάνει τμήματα του σημερινού Ισραήλ, της Παλαιστίνης, του Λιβάνου, της Συρίας και της Ιορδανίας και ονομάζεται Χαναάν. Η περιοχή αναφέρεται σε όλη την εβραϊκή Βίβλο και σε ιστορικά κείμενα που χρονολογούνται από το 3600 π.Χ. Η χτένα αποκαλύφθηκε στο Τελ Λαχίς, τα απομεινάρια μιας σημαντικής Χαναανιτικής πόλης-κράτους της δεύτερης χιλιετίας π.Χ.. Από το 1800 έως το 1150 π.Χ., η Λαχίς ήταν το σημαντικότερο κέντρο για τη χρήση και τη διατήρηση του Χαναανιτικού αλφαβήτου. Μέχρι σήμερα, 10 Χαναανιτικές επιγραφές έχουν βρεθεί στο Τελ Λαχίς, αλλά ποτέ μία που να περιέχει μια πλήρη φράση – μέχρι τώρα.

«Πρόκειται για ένα ορόσημο στην ιστορία της ανθρώπινης ικανότητας γραφής»

«Αυτή είναι η πρώτη φράση που βρέθηκε ποτέ στη γλώσσα των Χαναναίων στο Ισραήλ. Υπάρχουν Χαναναίοι στην Ουγκαρίτ της Συρίας, αλλά γράφουν με διαφορετική γραφή, όχι με το αλφάβητο που χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα» δήλωσε ο Γιοσέφ Γκαρφίνκελ, αρχαιολόγος στο Ινστιτούτο Αρχαιολογίας του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Ιερουσαλήμ και συν-συγγραφέας της μελέτης. «Οι πόλεις της Χαναάν αναφέρονται σε αιγυπτιακά έγγραφα, στα γράμματα της Αμάρνας που ήταν γραμμένα στα Ακκαδιανά και στην Εβραϊκή Βίβλο. Η επιγραφή της χτένας αποτελεί άμεση απόδειξη για τη χρήση του αλφαβήτου στις καθημερινές δραστηριότητες πριν από περίπου 3.700 χρόνια. Πρόκειται για ένα ορόσημο στην ιστορία της ανθρώπινης ικανότητας γραφής»

Η χτένα έχει μήκος περίπου μία ίντσα και πλάτος 0,9 ίντσες και έχει δόντια και στις δύο πλευρές που πιθανώς χρησιμοποιούνταν για την αφαίρεση των ψειρών και των αυγών τους από τα μαλλιά, παρόμοια με τις αμφίπλευρες χτένες για τις ψείρες που χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα. Οι χτένες κατά τη διάρκεια αυτής της περιοχής κατασκευάζονταν από οστό, ξύλο ή πολυτελές ελεφαντόδοντο. Το ελεφαντόδοντο ήταν το πιο ακριβό υλικό που πιθανότατα εισήχθη. Οι συγγραφείς θεωρούν ότι η χτένα πιθανότατα προερχόταν από την Αίγυπτο, δεδομένου ότι δεν υπήρχαν ελέφαντες στη Χαναάν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Η εισαγωγή ενός τόσο κομψού εντομοκτόνου δείχνει ότι ακόμη και οι πλούσιοι και ισχυροί άνθρωποι δεν ήταν απρόσβλητοι από την ενόχληση των ψειρών.

Μικροσκοπικά υπολείμματα μερικών από τις πραγματικές ψείρες του κεφαλιού (περίπου 0,02 ίντσες) βρέθηκαν στο δεύτερο δόντι της χτένας. Οι καιρικές συνθήκες και το κλίμα του Λαχίς δεν επέτρεψαν τη διατήρηση ολόκληρης ψείρας στη χτένα, αλλά η εξωτερική χιτίνη μεμβράνη ενός εντόμου στο στάδιο της νύμφης επέζησε.

Η ΕΠΙΔΕΞΙΑ ΧΑΡΑΞΗ ΤΟΥ ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗ

Σύμφωνα με τη μελέτη, πολλά από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της χτένας (παρά το μικροσκοπικό της μέγεθος) βοηθούν τους ερευνητές να συμπληρώσουν τα κενά γνώσης σχετικά με τον πολιτισμό της Χαναάν κατά την Εποχή του Χαλκού, η οποία διήρκεσε από το 3000 έως το 1000 π.Χ.. Δείχνει για πρώτη φορά μια ολόκληρη λεκτική πρόταση γραμμένη στη διάλεκτο που μιλούσαν οι Χαναναίοι κάτοικοι της Λαχίς, ώστε οι επιστήμονες να μπορούν να τη συγκρίνουν με άλλες γραπτές γλώσσες της Εποχής του Χαλκού. Η επιγραφή ρίχνει επίσης φως σε μερικές από τις πιο τετριμμένες, αλλά ελάχιστα κατανοητές πτυχές της καθημερινής ζωής της εποχής, όπως η περιποίηση των μαλλιών και η αντιμετώπιση της φαγούρας από τις ψείρες.

Σηματοδοτεί επίσης την πρώτη ανακάλυψη στην περιοχή μιας επιγραφής που αναφέρεται στον σκοπό του αντικειμένου στο οποίο γράφτηκε και αναδεικνύει την επιδέξια χάραξη του άγνωστου χαράκτη. Κατάφεραν να χαράξουν με επιτυχία μικροσκοπικά γράμματα πλάτους μικρότερου από μια ίντσα, γεγονός που μπορεί να βοηθήσει σε μελλοντικές μελέτες σχετικά με τη γραφή και τη χάραξη στη Χαλκοκρατία της Χαναάν.

Aπό in.gr

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 2 Οκτωβρίου 2022

Από τον Πέτρο

Ομάδα επιστημόνων υπολόγισαν τον αριθμό των μυρμηγκιών που περπατάνε πάνω στη Γη χωρίς να χάσουν το μέτρημα, ανακοινώνοντας μία σειρά από… μηδενικά.

Το μέτρημα των μυρμηγκιών στον πλανήτη μας μοιάζει με το μέτρημα των κόκκων της άμμου στις παραλίες. Παρ’ όλα αυτά έξι επιστήμονες «τόλμησαν» να το επιχειρήσουν και κατέληξαν στην πιο ολοκληρωμένη μέχρι σήμερα εκτίμηση:

Στη Γη υπάρχουν περίπου 20 τετράκις εκατομμύρια μυρμήγκια ή 20.000.000.000.000.000 (ο αριθμός 20 ακολουθούμενος από 15 μηδενικά)!

Αυτός ο αστρονομικός αριθμός -μεγαλύτερος από δύο έως 20 φορές σε σχέση με προηγούμενες εκτιμήσεις- αντιστοιχεί σε μία συνολική βιομάζα 12 μεγατόνων ή εκατομμυρίων τόνωv (βάρος άνθρακα). Η βιομάζα των μυρμηγκιών είναι μεγαλύτερη από όλα μαζί τα πουλιά και τα θηλαστικά ζώα του πλανήτη μας, τα οποία εκτιμάται ότι έχουν βιομάζα 2 και 7 μεγατόνων, αντίστοιχα, ενώ είναι περίπου το 20% της βιομάζας της ανθρωπότητας.

Μάλιστα, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι πιθανότατα τα μυρμήγκια είναι αρκετά περισσότερα, καθώς οι επιστήμονες βάσισαν την εκτίμηση τους κατ’ ανάγκη στα μυρμήγκια που φαίνονται στο έδαφος και όχι σε αυτά που ζουν κυρίως στα δέντρα ή στο υπέδαφος. Επίσης, τα στατιστικά στοιχεία για την Αφρική και τη Βόρεια Ασία είναι σχετικά περιορισμένα.

15.700 είδη μυρμηγκιών

Οι ερευνητές από τη Γερμανία και το Χονγκ Κονγκ, με επικεφαλής τους βιολόγους Σαμπίνε Νούτεν και Πάτρικ Σουλτχάις του γερμανικού Πανεπιστημίου Γιούλιους Μαξιμίλιαν του Βίρστμπουργκ, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (Proceedings of the National Academy of Sciences-PNAS), ανέλυσαν δεδομένα από 489 έρευνες που είχαν μετρήσει την πυκνότητα των μυρμηγκιών σε διάφορα μέρη του κόσμου. Στη συνέχεια, έκαναν υπολογισμούς σε παγκόσμιο επίπεδο με βάση τα κατά τόπους δεδομένα.
«Οποιοσδήποτε έχει δει τα μυρμήγκια και έχει συνειδητοποιήσει πόσα πολλά υπάρχουν, πιθανότατα έχει αναρωτηθεί τελικά πόσα υπάρχουν συνολικά, είναι ένα ερώτημα στο μυαλό των ανθρώπων», δήλωσε ο Σουλτχάις.

Υπάρχουν 15.700 γνωστά είδη και υποείδη μυρμηγκιών, τα οποία συχνά παίζουν ζωτικό ρόλο στα οικοσυστήματα, π.χ. για τη διασπορά των σπόρων, την ανακύκλωση και αυξημένη διαθεσιμότητα των θρεπτικών συστατικών μέσω ανακατέματος και μετακίνησης του εδάφους (μετακινούν ετησίως έως 13 τόνους εδάφους ανά εκτάριο, δηλαδή ανά δέκα στρέμματα), την τροφή που αποτελούν για διάφορα ζώα κ.ά. Από την άλλη πλευρά, έχουν και αρνητικές επιπτώσεις, καθώς ορισμένα επεμβατικά είδη μπορεί να διαταράξουν την τοπική βιοποικιλότητα και να προξενήσουν σημαντική ζημιά.

Μυρμήγκια ζουν σχεδόν παντού στον κόσμο, με εξαίρεση τις πολικές περιοχές. Όπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, η μεγαλύτερη πυκνότητά τους ανά τετραγωνικό μέτρο εδάφους είναι στις τροπικές και υποτροπικές περιοχές. Τα δάση και οι άνυδρες περιοχές φιλοξενούν τα περισσότερα είδη, ενώ τα μυρμήγκια είναι πολύ σπανιότερα σε περιοχές με έντονη ανθρώπινη παρουσία.

  1. Διαβάστε τη συνέχεια »
Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 8 Σεπτεμβρίου 2022

Όταν ο Λιούις Κάρολ έγραψε το 1865 τις περιπέτειες της Αλίκης στη χώρα των θαυμάτων, εξερεύνησε αδιανόητα σενάρια, όπως γάτες που καπνίζουν και μανιτάρια που μιλούν. Αν και κανένα από αυτά δεν είχε επιστημονικές βάσεις εκείνη την εποχή, νέα έρευνα δείχνει ότι τα μανιτάρια  όντως επικοινωνούν μεταξύ τους – και έχουν λεξιλόγιο έως και 50 λέξεων.

Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Royal Society Open Science, oι επιστήμονες αποκάλυψαν ότι οι οργανισμοί αυτοί είναι οι πιο απροσδόκητοι πολυλογάδες της φύσης. Με επικεφαλής τον Andrew Adamatzky – καθηγητή του Εργαστηρίου Αντισυμβατικής Πληροφορικής στο Πανεπιστήμιο της Δυτικής Αγγλίας – η μελέτη επικεντρώθηκε σε τέσσερα είδη μυκήτων.

«Υποθέτοντας ότι οι μύκητες χρησιμοποιούν τις αιχμές της ηλεκτρικής δραστηριότητας για να επικοινωνούν, αποδεικνύουμε ότι οι κατανομές του μήκους των λέξεων των μυκήτων ταιριάζουν με αυτές των ανθρώπινων γλωσσών», είπε. «Διαπιστώσαμε ότι το μέγεθος του λεξιλογίου των μυκήτων μπορεί να φτάσει τις 50 λέξεις, ωστόσο το βασικό λεξιλόγιο των πιο συχνά χρησιμοποιούμενων λέξεων δεν υπερβαίνει τις 15 έως 20 λέξεις».

Για να ελέγξει σωστά την υπόθεσή του ότι τα μανιτάρια χρησιμοποιούν μια αναγνωρίσιμη γλώσσα, ο Adamatzky επικεντρώθηκε σε τέσσερα συγκεκριμένα είδη: το enoki, το split gill, το ghost και το caterpillar.

Eισήγαγε μικροσκοπικά ηλεκτρόδια στο υπόστρωμα, ή στην επιφάνεια όπου αναπτυσσόταν το κάθε συγκεκριμένο μανιτάρι, για να αναλύσει την ηλεκτρική παραγωγή του κάθε είδους. Σύμφωνα με την Guardian, το μανιτάρι split gill έδωσε τα πιο αξιοσημείωτα αποτελέσματα.

Το σχισμένο βράγχιο επιβιώνει χωνεύοντας το ξύλο και ο Adamatzky έμεινε έκπληκτος όταν είδε μια απότομη αιχμή στα ηλεκτρικά σήματα του μανιταριού όταν τα νήματα υφών που αποτελούν το μυκήλιό του ήρθαν σε επαφή με ξένα κομμάτια ξύλου – γεγονός που υποδηλώνει ότι το μανιτάρι ειδοποιούσε άλλα μανιτάρια στο δίκτυό του για τροφή.

«Δεν γνωρίζουμε αν υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ των μοτίβων αιχμής στους μύκητες και της ανθρώπινης ομιλίας», δήλωσε ο Adamatzky. «Πιθανώς όχι. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν πολλές ομοιότητες στην επεξεργασία πληροφοριών σε ζωντανά υποείδη διαφορετικών κατηγοριών, οικογενειών και ειδών. Ήμουν απλά περίεργος να συγκρίνω».

Ο Adamatzky υποστήριξε ότι αυτά τα μεταδιδόμενα μηνύματα δεν διαφέρουν από τα ουρλιαχτά που παράγουν οι λύκοι. Σύμφωνα με το National Geographic, οι λύκοι διαλαλούν, σε τακτική βάση, τις τοποθεσίες τους για ποικίλους λόγους, όπως για παράδειγμα για να ειδοποιήσουν την αγέλη τους για αρπακτικά ή για τη θέση του θηράματος.

Όταν ο Adamatzky συνειδητοποίησε ότι αυτές οι αιχμές στην ηλεκτρική παραγωγή προέρχονταν από συγκεκριμένες ομάδες, άρχισε να τις διακρίνει μαθηματικά. Διαπίστωσε όχι μόνο ότι αυτές οι συστάδες περιλάμβαναν ένα λεξιλόγιο έως και 50 λέξεων, αλλά και ότι το «μήκος των μυκητιακών λέξεων» ήταν εντυπωσιακά παρόμοια με εκείνο της αγγλικής γλώσσας.

Eντόπισε ότι κάθε «λέξη» του μύκητα είχε μέσο μήκος 5,97 γράμματα, σε σύγκριση με τον μέσο όρο των 4,8 γραμμάτων των αγγλικών λέξεων. Ενώ ο Adamatzky είναι πεπεισμένος ότι αυτές οι αυξήσεις στην ηλεκτρική παραγωγή δεν είναι τυχαίες, είναι επίσης αρκετά ταπεινός ώστε να γνωρίζει ότι πρέπει να γίνουν περισσότερες έρευνες.

«Υπάρχει και μια άλλη εξήγηση -δεν λένε τίποτα, απλά τα μανιτάρια δεν μιλάνε», δήλωσε ο Adamatzky. «Οι άκρες του πολλαπλασιαζόμενου μυκηλίου είναι ηλεκτρικά φορτισμένες και, ως εκ τούτου, όταν οι φορτισμένες άκρες περνούν σε ένα ζεύγος διαφορικών ηλεκτροδίων, καταγράφεται μια αιχμή στη διαφορά δυναμικού».

Άλλοι επιστήμονες είναι επίσης επιφυλακτικοί ως προς τα ευρήματα της μελέτης. Σύμφωνα με τον Dan Bebber, μυκητολόγο στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ, απέχουμε πολύ από το να μεταφράσουμε πραγματικά τι λένε αυτοί οι οργανισμοί.

Από in.gr

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 10 Αυγούστου 2022

Σας αρέσει το ραδιόφωνο; Τότε, αυτή η ιστοσελίδα θα σας «μαγέψει». Ο λόγος για το σάιτ radio.garden, το οποίο φιλοξενεί σχεδόν κάθε σταθμό πάνω στον πλανήτη Γη.

Χάρη σε αυτή την απίθανη ιστοσελίδα μπορούμε να ακούσουμε ραδιόφωνο από κάθε γωνία του κόσμου. Μάλιστα, το συγκεκριμένο σάιτ θα το αγαπήσουν και οι φίλοι της Γεωγραφίας, καθώς βρίσκεις τους αγαπημένους σου σταθμούς πατώντας τον κέρσορα του ποντικιού σου σε πράσινες κουκίδες πάνω σε μια υδρόγειο.

Κάθε κουκίδα αντιστοιχεί σε ένα ραδιοφωνικό σταθμό, ενώ το σάιτ μας πληροφορεί που εδρεύει ο εκάστοτε σταθμός και τη συχνότητά του στα FM.

Ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η ταχύτητα του συγκεκριμένου σάιτ, καθώς δεν χρειάζεσαι παρά στιγμές για να αλλάξεις σταθμό. Ίσως και γρηγορότερα από αν το έκανες από ένα συμβατικό ραδιόφωνο. Ξέρετε αυτό με την κλασική βελόνα.

Επίσης, ενδιαφέρον παρουσιάζει η κατανομή των ραδιοφώνων στον πλανήτη μας. Χιλιάδες είναι οι σταθμοί που υπάρχουν στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, ενώ λιγότερα είναι τα ραδιόφωνα που βρίσκει κανείς στην Αφρική ή την Ασία.

Πάντως, οι επιλογές είναι άπειρες και σίγουρα θα κολλήσετε αν επισκεφθείτε το Radio Garden. Μπορείτε να ακούσετε από μουσική μέχρι ζωντανές εκπομπές, αν και πολλές θα είναι σε γλώσσα που δεν θα έχετε ξανακούσει.

Η συγκεκριμένη ιστοσελίδα είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για όσους κάνουν τις διακοπές τους, αλλά και για όσους δουλεύουν γιατί, ως γνωστόν, το ραδιόφωνο είναι η καλύτερη παρέα. Δοκιμάστε τη!

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 28 Ιουλίου 2022

Κάποτε προνόμιο των ελίτ, πλέον τα καλοκαιρινά ταξίδια αποτελούν απόλαυση για εκατομμύρια ανθρώπους.

Η σπουδαιότητα των διακοπών για την υγεία και την ευτυχία τυγχάνει αποδοχής εδώ και χιλιάδες χρόνια. Οι αρχαίοι Έλληνες πιθανότατα δεν εφηύραν τις διακοπές, αλλά τελειοποίησαν την ιδέα του τουριστικού προορισμού παρέχοντας  ποιοτικές ανέσεις σε φεστιβάλ, τόπους θρησκευτικής λατρείας και ιαματικές πηγές. Ένας “πολιτισμένος άνθρωπος” πήγαινε να επισκεφθεί και άλλους τόπους. Σύμφωνα με τον «Κρίτωνα» έναν από τους διαλόγους του Πλάτωνα, η λογική του Σωκράτη να παραμένει στο σπίτι του τον καθιστούσε εξαίρεση: «Ποτέ δεν έκανες κανένα ταξίδι, όπως κάνουν άλλοι άνθρωποι, και δεν είχες καμιά επιθυμία να γνωρίσεις κάποια άλλη πόλη».

Οι Ρωμαίοι ακολούθησαν διαφορετική προσέγγιση. Αντί να κάνουν το γύρο ξένων πόλεων, οι πλούσιοι προτιμούσαν να κάνουν μαζί διακοπές σε θέρετρα όπως η Πομπηία, όπου έχτιζαν επιδεικτικές βίλες με μεγάλους χώρους διασκέδασης. Ο αυτοκράτορας Νέρωνας χαλάρωνε στο παραθαλάσσιο παλάτι του στο Άντιο, το σύγχρονο Άντζιο, όταν ξέσπασε η μεγάλη φωτιά της Ρώμης το έτος 64.

Το πλησιέστερο σε διακοπές που μπορούσαν να απολαύσουν οι Ευρωπαίοι του Μεσαίωνα ήταν το προσκύνημα σε λατρευτικούς τόπους. Το Σαντιάγο ντε Κομποστέλα στη βόρεια Ισπανία, όπου πιστεύονταν ότι είναι θαμμένος ο Άγιος Ιωάννης, ήταν αγαπημένος προορισμός κι ερχόταν δεύτερος σε δημοφιλία μετά τη Ρώμη. Όπως εξιστορείται στο κλασικό μυθιστόρημα «Ιστορίες του Καντέρμπουρι» του Geoffrey Chaucer, ένα προσκύνημα παρείχε κάθε λογής ευκαιρίες για ανάμειξη και συντροφιά, όπως ένα σύγχρονο κρουαζιερόπλοιο.

Οι διακοπές έγιναν μόδα στα τέλη του 17ου αιώνα καθώς οι Ευρωπαίοι αριστοκράτες ανακάλυψαν εκ νέου την κλασική ιδέα του τουρισμού για διασκέδαση. Το να διευρύνει κανείς τους ορίζοντές του μέσω του Grand Tour – ένα ταξίδι στα αξιοθέατα στα σημαντικότερα κλασικά και αναγεννησιακά αξιοθέατα της Γαλλίας και της Ιταλίας – έγινε υποχρεωτικό για κάθε τζέντλεμαν. Η λουτρόπολη, επίσης, γνώρισε μια θεαματική αναβίωση. Οι άρρωστοι και οι άτεκνοι μαζεύονταν για «θεραπεία», κάνοντας μπάνιο ή πίνοντας από μια ιαματική πηγή. Το Μπαθ στην Αγγλία έγινε τόσο γνωστό για τα πάρτι του όσο και για τα νερά του. Η Τζέιν Όστιν, συχνή επισκέπτης της πόλης, διαδραματίζει εκεί δύο από τα μυθιστορήματά της. Οι ΗΠΑ δεν έμειναν πίσω, με το Saratoga Springs, N.Y., γνωστό ως «Βασίλισσα των Spas», να γίνεται δημοφιλές θέρετρο το 1815.

Όσο για την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, που μπορούσε να πάει ο μέσος Αμερικανός; Τα θέρετρα, με τους πεζόδρομους, τα μεγαλειώδη ξενοδοχεία και τις στοές διασκέδασης, ήταν ακριβά. Και σε κάθε περίπτωση, η ιδέα των διακοπών για καθαρή απόλαυση δεν άρεσε στους περισσότερους θρησκευτικούς ηγέτες. Η απάντηση βρισκόταν στην υπέροχη ύπαιθρο, η οποία θεωρήθηκε ότι είναι καλή για την υγεία και το μυαλό.

Φτηνά σιδηροδρομικά ταξίδια και δημοφιλείς οδηγοί, όπως το «Περιπέτειες στην Άγρια Φύση» του William H.H. Murray, βοήθησαν να δελεαστούν οι μεσαίες τάξεις να βγουν έξω από την πόλη. Το αμερικανικό κίνημα Chautauqua, αρχικά μια πρωτοβουλία με έδρα τη Νέα Υόρκη με στόχο τη βελτίωση της εκπαίδευσης ενηλίκων, χρησίμευσε περαιτέρω στον εκδημοκρατισμό των καλοκαιρινών διακοπών παρέχοντας φθηνά καταλύματα και υγιή ψυχαγωγία για οικογένειες.

Οι καλοκαιρινές διακοπές ήταν έτοιμες να γίνουν εθνική παράδοση. Το 1910, ο Πρόεδρος Γουίλιαμ Χάουαρντ Ταφτ πρότεινε ακόμη και στο Κογκρέσο όλοι οι εργαζόμενοι να δικαιούνται δύο έως τρεις μήνες αμειβόμενες διακοπές. Αλλά το σχέδιο σταμάτησε και αφέθηκε στη Γαλλία να περάσει τον πρώτο νόμο για τις εγγυημένες διακοπές, το 1919. Από τότε, οι περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες έχουν αναγνωρίσει το χρόνο των διακοπών ως νόμιμο δικαίωμα.

Παρόλα αυτά για χρόνια, σύμφωνα με την Αμερικάνικη Ένωση Ταξιδίων, περισσότεροι από τους μισούς Αμερικανούς εργαζόμενους δεν χρησιμοποιούσαν όλες τις μέρες της άδειάς τους. Σε έρευνα που έγινε όμως τον περασμένο Μάιο, το 71% των ερωτηθέντων είπε ότι φέτος θα πήγαινε καλοκαιρινές διακοπές, ποσοστό αυξημένο από το περσινό 58% – εννοώντας πραγματική απόδραση κι όχι απλώς μια ή δυο μέρες για να κάνουν δουλειές ή να πάνε την οικογένεια σε ένα λούνα παρκ- ίσως τα παρατεταμένα lockdown λόγω Covid, να συνέβαλαν σε αυτό!

Από www.underwriters