Η Ζωή μας σήμερα

Οκτ
12

Η ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΟΥ SCROLLINGG

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 12 Οκτωβρίου 2025

Το ΤikTok έχει γίνει ένα από τα πιο ισχυρά συστήματα προσέλκυσης προσοχής που έχουν δημιουργηθεί ποτέ. Η ατελείωτη εξατομικευμένη ροή του — μια γρήγορη ακολουθία σύντομων, εντυπωσιακών βίντεο — κρατά τους χρήστες να σέρνουν το δάχτυλό τους πολύ περισσότερο από ό,τι είχαν σκοπό.

Αυτό που ξεκινά ως ελαφριά ψυχαγωγία μπορεί γρήγορα να μετατραπεί σε μια συνήθεια που καταλαμβάνει όλο το χρόνο τους.

Μια πρόσφατη ανάλυση της washington post ρίχνει φως στο πώς συμβαίνει αυτό.

Εξετάζοντας τα δεδομένα από περισσότερους από 1.100 εθελοντές που μοιράστηκαν το ιστορικό παρακολούθησης του TikTok, η εφημερίδα δημιούργησε ένα στιγμιότυπο έξι μηνών της πραγματικής συμπεριφοράς των χρηστών — περίπου 15 εκατομμύρια βίντεο συνολικά.

Τα ευρήματα αποκαλύπτουν μια απλή αλήθεια: ο σχεδιασμός του TikTok είναι εκπληκτικά αποτελεσματικός στο να μετατρέπει μια σύντομη περιέργεια σε καθημερινή παρόρμηση.

Ο αλγόριθμος του TikTok βρίσκεται στο επίκεντρο της επιτυχίας του.

Σε αντίθεση με τις κοινωνικές πλατφόρμες που βασίζονται σε δίκτυα φίλων ή ακολούθων, το TikTok τροφοδοτεί κάθε χρήστη με μια εξατομικευμένη ροή κλιπ που επιλέγονται από τεχνητή νοημοσύνη.

Η σελίδα «For You» της εφαρμογής αναπροσαρμόζεται συνεχώς με βάση το πόσο χρόνο παρακολουθεί ο χρήστης, τι του αρέσει και ακόμη και πόσο γρήγορα περνάει από ορισμένα βίντεο.

Αυτό που κάνει το σύστημα τόσο ισχυρό είναι η αδιαφάνεια του. Ούτε το TikTok ούτε η μητρική του εταιρεία, ByteDance, αποκαλύπτουν πολλά για τον τρόπο λειτουργίας του αλγορίθμου.

Δημοσιογράφοι και ερευνητές έχουν προσπαθήσει να τον προσομοιώσουν με λογαριασμούς bot ή έρευνες χρηστών, αλλά αυτές οι μέθοδοι δεν μπορούν να αποτυπώσουν πλήρως την πραγματική ανθρώπινη συμπεριφορά.

Το έργο Post είχε ως στόχο να καλύψει αυτό το κενό, δείχνοντας πώς οι απλοί άνθρωποι αναπτύσσουν βαθιά προσκόλληση στην εφαρμογή με την πάροδο του χρόνου.

Σύμφωνα με εσωτερικά έγγραφα της εταιρείας που αποκαλύφθηκαν σε μια πολυκρατική αγωγή, χρειάζονται μόλις 260 βίντεο — περίπου 35 λεπτά προβολής — για να δημιουργήσει το TikTok μια συνήθεια στον χρήστη. Τα δεδομένα της Post υποστήριξαν αυτόν τον ισχυρισμό.

Ακόμα και οι λιγότερο ενεργοί χρήστες της μελέτης περνούσαν κατά μέσο όρο μισή ώρα την ημέρα στην εφαρμογή όταν ξεκίνησε η παρακολούθηση.

Μέσα σε μία εβδομάδα, ο χρόνος παρακολούθησης είχε αυξηθεί κατά περισσότερο από 40%.

Οι πιο φανατικοί χρήστες περνούσαν περίπου τέσσερις ώρες την ημέρα.

Με την πάροδο του χρόνου, και οι δύο ομάδες άνοιγαν την εφαρμογή πιο συχνά και περιηγούνταν στα βίντεο πιο γρήγορα, υποδηλώνοντας ότι η συμπεριφορά γινόταν όλο και πιο αυτόματη.

Αυτό που ξεκίνησε ως περιστασιακή απόσπαση της προσοχής γρήγορα μετατράπηκε σε ένα αυτόματο αντανακλαστικό — κάτι για να γεμίζει τις ελεύθερες στιγμές της ημέρας

Ψυχολόγοι και ειδικοί στον ψηφιακό σχεδιασμό λένε ότι το περιβάλλον του TikTok παίζει κρίσιμο ρόλο στην ενίσχυση αυτού του μοτίβου.

Η εφαρμογή ανοίγει απευθείας στο επόμενο βίντεο της ουράς, σε πλήρη οθόνη και με τον ήχο ενεργοποιημένο.

Δεν υπάρχουν μενού, παύσεις ή τριβές μεταξύ των κλιπ — απλά ένα μόνο σάρωμα για να εμφανιστεί η επόμενη καινοτομία.

«Δεν είναι ότι οι χρήστες ελέγχουν τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούν με την εφαρμογή», είπε ο Thomas Essmeyer, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Βρέμης που μελετά την αλληλεπίδραση ανθρώπου-υπολογιστή.

«Είναι ότι η εφαρμογή αλληλεπιδρά με τους χρήστες».

Η ψευδαίσθηση του ελέγχου — η ιδέα ότι μπορεί κανείς να διαχειριστεί τη ροή του περιεχομένου του σπρώχνοντας προς τα αριστερά ό,τι δεν του αρέσει — κρατά τους ανθρώπους αφοσιωμένους.

Κάθε κίνηση δίνει σήμα στον αλγόριθμο να προσαρμοστεί, υποσχόμενος ότι το επόμενο βίντεο θα είναι καλύτερο. Αυτός ο λεπτός κύκλος ανατροφοδότησης επιβραβεύει την επιμονή και αποθαρρύνει την εγκατάλειψη.

Συγκρίνοντας τους «ελαφρούς» και τους «εντατικούς» χρήστες σε διάστημα πέντε μηνών, η εφημερίδα The Post παρατήρησε εντυπωσιακά παρόμοιες τροχιές.

Οι light χρήστες διπλασίασαν τον ημερήσιο χρόνο προβολής τους από περίπου 30 λεπτά σε περισσότερα από 70.

Οι εντατικοί χρήστες σταθεροποιήθηκαν σε περίπου τέσσερις ώρες την ημέρα — αλλά άνοιγαν την εφαρμογή πιο συχνά.

Οι αναλυτές ερμήνευσαν αυτές τις αλλαγές ως συμπτώματα αυξανόμενου εθισμού. Ο αυξανόμενος χρόνος προβολής υποδηλώνει υπερβολική χρήση, το συχνό άνοιγμα της εφαρμογής υποδηλώνει επιθυμία και το γρηγορότερο scrolling αντανακλά μια αναπτυσσόμενη αυτόματη αντίδραση — συμπεριφορές που παρατηρούνται συνήθως σε εθιστικά μοτίβα.

Η μελετήτρια μάρκετινγκ Meredith David του Πανεπιστημίου Baylor, η οποία μελετά τις συνήθειες στα κοινωνικά μέσα, σημειώνει ότι τα βίντεο μικρού μήκους μπορούν να υπονομεύσουν τον αυτοέλεγχο.

«Το TikTok είναι εύκολο», είπε. «Είναι διασκεδαστικό, συναρπαστικό και προσαρμοσμένο στις προτιμήσεις σου. Αυτό είναι που σε κάνει να χάνεις την αίσθηση του χρόνου».

Η έρευνα για τον εγκέφαλο επιβεβαιώνει αυτές τις παρατηρήσεις.

Τα εξατομικευμένα βίντεο ενεργοποιούν το σύστημα ανταμοιβής του εγκεφάλου — ιδιαίτερα τις οδούς ντοπαμίνης που συνδέονται με την ευχαρίστηση — πιο έντονα από τα μη εξατομικευμένα. Ταυτόχρονα, μειώνεται η δραστηριότητα στο δίκτυο προεπιλεγμένης λειτουργίας, το οποίο διέπει την αυτογνωσία και τον αυτοέλεγχο.

Ο Marc Potenza, καθηγητής ψυχιατρικής στη Ιατρική Σχολή του Yale, εξηγεί ότι αυτό το μοτίβο αντικατοπτρίζει τη νευρική αντίδραση στο φαγητό, τα χρήματα και τις ουσίες.

«Το εξατομικευμένο περιεχόμενο ενισχύει τις ανταμοιβές και περιορίζει την προσοχή», είπε.

«Μπορεί να ενισχύσει την επιθυμία να συνεχίσεις να παρακολουθείς, ακόμα και όταν κάποιος θέλει να σταματήσει».

Αυτός ο νευρολογικός κύκλος ανατροφοδότησης ενισχύει την επιρροή του TikTok.

Το να περνάς ώρες σέρνοντας την οθόνη μπορεί να φαίνεται αβλαβές, αλλά οι ερευνητές προειδοποιούν για τις αρνητικές συνέπειες.

Η παρατεταμένη χρήση αντικαθιστά τον χρόνο που κάποτε αφιερωνόταν στην οικογένεια, τους φίλους ή τα παραγωγικά χόμπι. Μελέτες συνδέουν επίσης τη χρήση του TikTok με το «phubbing» — το να αγνοείς τους ανθρώπους γύρω σου για λόγω του τηλεφώνου σου — και με μειωμένο αυτοέλεγχο στη λήψη καθημερινών αποφάσεων.

Σε μια μελέτη του 2025, ερευνητές του Πανεπιστημίου Baylor διαπίστωσαν ότι οι καταναλωτές θεωρούν το TikTok ως την πιο εύκολη πλατφόρμα σύντομων βίντεο — ευκολότερη από το Instagram Reels ή το YouTube Shorts — κάτι που μπορεί να εξηγεί γιατί προάγει μακρύτερες συνεδρίες.

«Είναι εύκολο να το καταναλώνεις, και αυτή η ευκολία είναι που κρατά τους ανθρώπους εκεί», είπε ο David.

Ορισμένοι χρήστες αναφέρουν πνευματική κόπωση ή μειωμένη συγκέντρωση μετά από μακρές συνεδρίες, περιγράφοντας δυσκολία στη διαμόρφωση απόψεων ή στη διατήρηση της σκέψης χωρίς συνεχή διέγερση στο παρασκήνιο.

Οι ειδικοί λένε ότι αυτή η γνωστική θολούρα αντικατοπτρίζει τον τρόπο με τον οποίο η αλγοριθμική ψυχαγωγία αναδιαμορφώνει την προσοχή. Ο νους μαθαίνει να περιμένει κάτι καινούργιο κάθε λίγα δευτερόλεπτα, κάνοντας τις πιο αργές, πιο στοχαστικές δραστηριότητες να φαίνονται μη ικανοποιητικές.

Η αναγνώριση του προβλήματος και η αλλαγή της συνήθειας είναι δύο διαφορετικές προκλήσεις.

Αν ανησυχείς για το πόσο χρόνο περνάς στο TikTok, εδώ είναι μερικά πράγματα που μπορείς να κάνεις για να περιορίσεις τη χρήση του:

  • «Να είσαι συνειδητοποιημένος για το πόσο χρόνο περνάς» στην εφαρμογή, είπε ο David. Μπορείς να ελέγξεις τον χρόνο χρήσης της εφαρμογής στο τηλέφωνό σου ή να κατεβάσεις τα δικά σου δεδομένα TikTok.
  • Σκεφτείτε να απενεργοποιήσετε τις ειδοποιήσεις για το TikTok, να ορίσετε χειροκίνητα όρια χρόνου χρήσης στο iPhone ή στο Android τηλέφωνό σας ή να χρησιμοποιήσετε εφαρμογές τρίτων, όπως το AppBlock ή το Freedom, για να αποκλείσετε ή να περιορίσετε τη δυνατότητα ανοίγματος της εφαρμογής
  • Σκεφτείτε πώς χρησιμοποιείτε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και προσπαθήστε να είστε πιο ενεργοί. «Η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι πιο χρήσιμη για την ευημερία μας αν τα χρησιμοποιούμε ενεργά για να επικοινωνούμε με άλλους αντί να τα χρησιμοποιούμε παθητικά», είπε ο David. Το να κάνετε like σε αναρτήσεις, να σχολιάζετε ή να απαντάτε σε άλλους είναι πιο ενδιαφέρον και κοινωνικό από το να κάνετε scroll χωρίς να σκέφτεστε.
  • «Μην είστε σε μια πλατφόρμα μόνο και μόνο επειδή όλοι είναι εκεί, αλλά επειδή μπορείτε να κάνετε κάποια πράγματα που θέλετε να κάνετε συγκεκριμένα εκεί», είπε ο Essmeyer.

Ο αλγόριθμος του TikTok — η καρδιά του εθιστικού σχεδιασμού του — παραμένει στην ιδιοκτησία της ByteDance, ακόμη και όταν οι ρυθμιστικές αρχές των ΗΠΑ πιέζουν για μια εγχώρια απόσχιση της πλατφόρμας.

Οι αξιωματούχοι λένε ότι η αμερικανική έκδοση θα χρησιμοποιεί έναν διπλό αλγόριθμο που έχει επανεκπαιδευτεί με βάση δεδομένα των ΗΠΑ, αλλά οι ειδικοί αμφιβάλλουν ότι αυτό θα αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο το σύστημα χειρίζεται την προσοχή.

Το βαθύτερο ζήτημα, υποστηρίζουν, δεν είναι ο εθνικός έλεγχος, αλλά η ανθρώπινη ψυχολογία.

Ο αλγόριθμος εκμεταλλεύεται τις καθολικές ευπάθειες: την περιέργεια, την αναζήτηση καινοτομίας και την επιθυμία του εγκεφάλου για απρόβλεπτες ανταμοιβές.

Όσο υπάρχουν αυτές οι τάσεις, οποιαδήποτε πλατφόρμα που έχει βελτιστοποιηθεί για την εμπλοκή των χρηστών θα παράγει τα ίδια αποτελέσματα.

Αγωγή του παιδιού, Η Ζωή μας σήμερα Χωρίς σχόλια »
Οκτ
4

ΣΥΝΕΙΔΗΤΗ ΕΥΕΞΙΑ

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 4 Οκτωβρίου 2025

Το «kos» (προφέρεται «κουός») είναι μια νορβηγική λέξη που περιγράφει μια πνευματική κατάσταση γεμάτη γαλήνη, ευτυχία και συνειδητή παρουσία στη στιγμή. Είναι μια έννοια, που αναδύθηκε μέσα από τον τρόπο ζωής και την κουλτούρα της Νορβηγίας. Αν και μοιάζει με έννοιες όπως το δανέζικο «hygge» ή το σουηδικό «lagom», το kos είναι κάτι μοναδικό: αφορά την απόλαυση της στιγμής, της απλότητας και της σύνδεσης με το περιβάλλον μας, είτε όταν είμαστε μόνοι είτε μαζί με αγαπημένα μας πρόσωπα.

Το kos και η επιστήμη της ευεξίας

Η ιδέα του kos συνδέεται με τη σύγχρονη τάση του mindfulness — της συνειδητής παρουσίας και αποδοχής της στιγμής χωρίς κριτική. Μελέτες έχουν δείξει ότι η ενσυνειδητότητα μπορεί να μειώσει το άγχος, να βελτιώσει την ψυχική υγεία και να αυξήσει την ευημερία μας.

Επιπλέον, το kos προωθεί την έννοια του «αργού ταξιδιού» (slow travel), το οποίο σύμφωνα με έρευνες ενισχύει τη σύνδεση με τον τόπο και τους ανθρώπους, μειώνοντας το άγχος του μαζικού τουρισμού και αυξάνοντας τη συναισθηματική ικανοποίηση από το ταξίδι Είναι μια κατάσταση γαλήνης και ευγνωμοσύνης, που αναπτύσσεται όταν αφιερώνουμε χρόνο για να ζήσουμε την κάθε στιγμή, χωρίς βιασύνη, αγκαλίζοντας την αξία του slow living.

Κάντε το kos μέρος της καθημερινότητάς σας

  • Πάρτε το χρόνο σας: Αντί να βιάζεστε σε κάθε δραστηριότητα, κάντε παύσεις και εκτιμήστε το περιβάλλον σας. Όπως σε ένα ταξίδι, έτσι και στην καθημερινότητα, πιο ήρεμες και χαλαρωτικές ρουτίνες, φέρνουν γαλήνη.
  • Δημιουργήστε μικρές ιεροτελεστίες: Το να κάθεστε με ένα ζεστό ρόφημα, να απολαμβάνετε ένα καλό βιβλίο ή να τρώτε ένα γεύμα με τους αγαπημένους σας μπορεί να είναι στιγμές kos.
  • Απόλαυσε τη φύση: Όπως κάνουν οι Νορβηγοί, βρείτε στιγμές να χαλαρώσετε σε ένα ήσυχο φυσικό τοπίο — ένα δάσος, μια λίμνη ή μια βουνοκορφή.
  • Μείωσε την τεχνολογία: Αποσυνδεθείτε για λίγο από τα social media και τις οθόνες για να νιώσετε παρόντες στο τώρα.

Πώς επηρεάζει τη ψυχική μας υγεία;

Το kos ενσωματώνει αρχές που υποστηρίζονται από ειδικούς και ερευνητές:

  • Η συνειδητή εκτίμηση (gratitude) βοηθά στη μείωση των αρνητικών σκέψεων και ενισχύει την ψυχική ανθεκτικότητα.
  • Η εστίαση στο παρόν συνδέεται με μειωμένα επίπεδα στρες και κατάθλιψη.
  • Οι αργές, απολαυστικές στιγμές ενισχύουν την αίσθηση πληρότητας και μειώνουν τα συμπτώματα του burnout.

Γιατί να υιοθετήσετε το kos;

Ζούμε σε έναν κόσμο όπου η ταχύτητα και η υπερδιέγερση κυριαρχούν, και η ιδέα του kos μας υπενθυμίζει να «κατεβάσουμε ταχύτητα» και να γίνουμε πιο παρόντες στις απλές στιγμές, όπως αυτές του πρωινού καφέ στο κρεβάτι ή μιας χαλαρωτικής βόλτα στο πάρκο της γειτονιάς μας. Η ομορφιά εξακολουθεί να βρίσκεται στα απλά!

Από vita

Η Ζωή μας σήμερα, Νέα από όλον τον Κόσμο Χωρίς σχόλια »
Σεπ
27

Η ΕΥΤΥΧΙΑ ΣΤΗΝ ΣΚΑΝΔΙΝΑΒΙΑ

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 27 Σεπτεμβρίου 2025

 

Οι ξακουστοί δυνατοί, σκοτεινοί και παγωμένοι χειμώνες της Σκανδιναβίας δεν εμποδίζουν τους κατοίκους των χωρών της να θεωρούνται από τους πιο ευτυχισμένους ανθρώπους στον κόσμο. Τι είναι λοιπόν αυτό που κάνει τις χώρες αυτές, όπως η Δανία, η Σουηδία, η Νορβηγία, η Φινλανδία και η Ισλανδία, να ξεχωρίζουν στον Παγκόσμιο Δείκτη Ευτυχίας; Η απάντηση ίσως κρύβεται στις καθημερινές τους συνήθειες και φιλοσοφίες ευεξίας που προάγουν την ψυχική και σωματική υγεία. Ας τις ανακαλύψουμε και ίσως αισθανθούμε πιο ικανοποιημένοι με τη ζωή μας!

  1. Fika Paus: Το διάλειμμα που φροντίζει την ψυχή

Στη Σουηδία, το fika paus δεν είναι απλά ένα διάλειμμα για καφέ — είναι ένα κοινωνικό τελετουργικό που δίνει χώρο στην ξεκούραση και την ανανέωση. Με καφέ και γλυκό, οι άνθρωποι απολαμβάνουν στιγμές μακριά από τη δουλειά, μιλώντας για οτιδήποτε άλλο εκτός εργασίας.

Πώς βοηθά: Η προτεραιοποίηση των διαλειμμάτων και της κοινωνικοποίησης μειώνει το στρες και βελτιώνει την ισορροπία εργασίας-ζωής.

  1. Friluftsliv: Ζωή και επαφή με τη φύση, κάθε Μέρα

Το νορβηγικό friluftsliv σημαίνει «ζωή σε ανοιχτό αέρα» και αφορά την ενεργή επαφή με τη φύση, είτε με πεζοπορίες στα βουνά, είτε με ήρεμες βόλτες στην παραλία — με βροχή ή με ήλιο.

Πώς βοηθά: Ο χρόνος στη φύση ανανεώνει τη διάθεση, μειώνει το άγχος και αυξάνει την αίσθηση ευημερίας.

  1. Gokotta: Ξύπνα νωρίς και απόλαυσε τη φύση και την ίδια τη ζωή

Η σουηδική παράδοση gokotta αφορά το να ξυπνάς νωρίς το πρωί και να βγαίνεις έξω για να ακούσεις τα πουλιά να τραγουδούν. Είναι μια πρακτική που συνδυάζει το πρωινό ξύπνημα με την ηρεμία της φύσης. Όσο πιο νωρίς ξυπνάμε, τόσο πιο πολύ απολαμβάνουμε την ησυχία που επικρατεί.

Πώς βοηθά: Βοηθά στην αύξηση της παραγωγικότητας και ενισχύει τη συνολική αίσθηση ευεξίας, η οποία ξεκινά με το που ξυπνάμε…άλλωστε η καλή μέρα από το πρώι φαίνεται.

  1. Hygge: Αγκαλιάζοντας τη θαλπωρή και την απλότητα

Το δανέζικο hygge είναι η τέχνη να νιώθεις ζεστασιά και άνεση, ειδικά τις κρύες και σκοτεινές μέρες του χειμώνα. Ανάβοντας κεριά, πίνoντας τσάι και απολαμβάνοντας απλές στιγμές, γιορτάζεις την αυτοφροντίδα και την ηρεμία.

Πώς βοηθά: Εστιάζοντας στη θαλπωρή και την ηρεμία, ενισχύεις τη θετική ψυχική διάθεση και μειώνεις το άγχος

  1. Lagom: Η πανάρχαια τέχνη της ισορροπίας

Ο σουηδικός όρος lagom σημαίνει «όσο πρέπει» και αφορά την ισορροπία σε κάθε πτυχή της ζωής — από τη δουλειά μέχρι τη διατροφή και την ξεκούραση.

Πώς βοηθά: Η εύρεση της σωστής ισορροπίας αποτρέπει την υπερκόπωση και τις αρνητικές συνέπειες στην υγεία.

Η ευτυχία και η ευεξία δεν εξαρτώνται μόνο από το περιβάλλον αλλά κυρίως από τις συνήθειες και τις επιλογές μας. Υιοθετώντας αυτά τα απλά αλλά βαθιά σκανδιναβικά μυστικά, μπορείς να ζήσεις μια πιο γεμάτη, υγιή και ευτυχισμένη ζωή — ακόμη και μέσα στον πιο σκοτεινό χειμώνα.

 

Η Ζωή μας σήμερα, Νέα από όλον τον Κόσμο, Σχέσεις Χωρίς σχόλια »
Σεπ
27

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΑΓΧΟΥΣ

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 27 Σεπτεμβρίου 2025

Όταν ο νεοδιορισμένος διευθύνων σύμβουλος της εφαρμογής παρακολούθησης Life360 περιέγραψε πρόσφατα την εταιρεία ως μέρος αυτού που αποκάλεσε «οικονομία του άγχους», ακούστηκε σαν μια φράση χωρίς σημασία.
Αλλά ήταν επίσης εκπληκτικά ειλικρινής.
Η εφαρμογή, η οποία επιτρέπει στις οικογένειες να παρακολουθούν σε πραγματικό χρόνο την τοποθεσία των παιδιών τους (ή των γονιών τους), βρίσκεται σε ένα στα δέκα τηλέφωνα στις ΗΠΑ, σύμφωνα με ορισμένες αναφορές.
Αυτό που ξεκίνησε ως ένα εξειδικευμένο προϊόν έχει γίνει μέρος της καθημερινής ζωής πολλών νοικοκυριών, όπως υποστηρίζει ο Paul Harrison, διευθυντής του προγράμματος μεταπτυχιακών σπουδών στη διοίκηση επιχειρήσεων, σε άρθρο του στο The Conversation.
Η Life360, μαζί με το Snap Map του Snapchat και το Find My Friends της Apple, προωθείται ως ένα εργαλείο για ασφάλεια και ηρεμία.
Ωστόσο, το γεγονός ότι ο διευθύνων σύμβουλός της δεν είχε κανένα πρόβλημα να συνδέσει ρητά την εφαρμογή με το άγχος και την εμπορική εκμετάλλευσή του υπογραμμίζει ένα πολύ μεγαλύτερο πολιτισμικό φαινόμενο: ζούμε όλο και περισσότερο σε έναν κόσμο όπου η ανησυχία, η επαγρύπνηση και ακόμη και η ενοχή μας χρησιμοποιούνται για κέρδος.

Η τεχνολογία μπορεί να εκμεταλλευτεί το άγχος
Από εξελικτική άποψη, το άγχος είναι ως επί το πλείστον θετικό.
Εξελίχθηκε για να μας προετοιμάσει για πιθανές απειλές – πράγματα όπως ένα θρόισμα στο γρασίδι που μας κρατάει ξύπνιους τη νύχτα.
Αυτή η προκαθορισμένη αντίληψη σημαίνει ότι ο εγκέφαλος επεξεργάζεται πολύ πιο εύκολα και γρήγορα τις αρνητικές ή απειλητικές πληροφορίες.
Η δυσκολία είναι ότι ο κόσμος στον οποίο ζούμε σήμερα είναι πολύ διαφορετικός από τη σαβάνα.
Η ίδια επαγρύπνηση που κάποτε μας προστάτευε από τα αρπακτικά ζώα, τώρα μας κάνει να ανανεώνουμε εφαρμογές, να περιηγούμαστε σε ειδησεογραφικά feed και να ελέγχουμε ψηφιακούς χάρτες για να νιώθουμε ασφάλεια.
Αλλά η τεχνολογία δεν είναι ουδέτερη. Μάλιστα, μπορεί να ενισχύσει αυτό το ένστικτο.
Μια εφαρμογή παρακολούθησης όπως το Life360 σας προσφέρει ηρεμία, αλλά μπορεί επίσης να δημιουργήσει νέες ανησυχίες.Εάν η θέση του παιδιού παραμείνει στάσιμη για δέκα λεπτά, μπορεί να νιώσετε την ανάγκη να ελέγξετε, να τηλεφωνίσετε ή να ανησυχήσετε. Η ασφάλεια είναι πραγματική, αλλά το ίδιο ισχύει και για την ανησυχία.Ηψευδαίσθηση ελέγχου που προσφέρουν αυτά τα προϊόντα μας δίνει την αίσθηση ότι η παρακολούθηση μειώνει τον κίνδυνο, ενώ στην πραγματικότητα μπορεί να αυξήσει την εξάρτησή μας από την τεχνολογία.Μάλιστα, ορισμένες έρευνες υποδηλώνουν ότι όσο πιο σκληρά προσπαθούμε να καταστείλουμε το άγχος, τόσο χειρότερο γίνεται.Το άγχος συχνά εκδηλώνεται ως μια αόριστη ανησυχία.

Η ιδιοφυΐα του μάρκετινγκ έγκειται στο να δίνει έμφαση σε αυτή την ανησυχία.

Στόχος μάρκετινγκ: «Η μητέρα με ενοχές»
Η ανατροφή των παιδιών είναι ένας τομέας της ζωής που οι εταιρείες έχουν καταφέρει να εκμεταλλευτούν με προϊόντα που ανακουφίζουν και ενισχύουν ταυτόχρονα αυτούς τους φόβους.
Η έκφραση «ένοχη μητέρα» αποτυπώνει τον τρόπο με τον οποίο το μάρκετινγκ εκμεταλλεύεται το χάσμα μεταξύ του πραγματικού εαυτού («δεν μπορώ να είμαι πάντα εκεί για το παιδί μου») και του ιδανικού εαυτού («μια καλή μητέρα πρέπει πάντα να γνωρίζει και να προστατεύει»).
Αυτό το χάσμα δημιουργεί ενοχή, η οποία τελικά δημιουργεί ζήτηση για προϊόντα όπως μόνιτορ μωρών, βιολογικά σνακ και εφαρμογές παρακολούθησης. Και ενώ η ανακούφιση είναι γνήσια, είναι προσωρινή, επειδή η υποκείμενη ασυμφωνία του εαυτού παραμένει.
Oι εταιρείες μπορούν να εκμεταλλευτούν τους φόβους των γονέων.
Αυτό βοηθά να εξηγηθεί γιατί τα γεγονότα σπάνια μας ηρεμούν.
Στατιστικά, τα περισσότερα παιδιά είναι πιο ασφαλή σήμερα από ό,τι σχεδόν οποιαδήποτε άλλη στιγμή στην ιστορία, με χαμηλότερα ποσοστά θνησιμότητας, λιγότερη βία και καλύτερη υγειονομική περίθαλψη.
Ωστόσο, μας ελκύουν τα ακραία και αξιοσημείωτα γεγονότα, μια προκατάληψη που κάνει τις απειλές να ξεχωρίζουν πιο έντονα από τα πιο ήσυχα, πιο συνηθισμένα στοιχεία ασφάλειας.

Γι’ αυτό το λόγο, ο χαρακτηρισμός «οικονομία του άγχους» δεν είναι υπερβολή.
Οι οικονομίες αναδύονται όταν ένας πόρος μπορεί να καλλιεργηθεί, να εξαχθεί, να ανταλλαχθεί και να κλιμακωθεί.
Οι εταιρείες εντοπίζουν νέους παράγοντες που προκαλούν άγχος, δημιουργούν εργαλεία για τη διαχείρισή τους και συντηρούν την ανησυχία που ισχυρίζονται ότι επιλύουν.
Στη συνέχεια, οι αλγόριθμοι εκμεταλλεύονται αυτόν τον φόβο δοκιμάζοντας εκατομμύρια μικροσκοπικές παρεμβάσεις για να προσδιορίσουν ποιες ειδοποιήσεις, προτροπές και ιστορίες επηρεάζουν πιο αποτελεσματικά τα συναισθήματά μας.
Συμφωνώντας με τους όρους και τις προϋποθέσεις, γινόμαστε μέρος ενός ευρύτερου εταιρικού πειράματος καταναλωτικής συμπεριφοράς.
Το πρόβλημα με αυτές τις εφαρμογές δεν είναι ότι είναι εγγενώς κακές. Στην πραγματικότητα, μπορούν και παρέχουν ένα βαθμό άνεσης.
Ωστόσο, το βαθύτερο ζήτημα είναι όταν η εκμετάλλευση του άγχους γίνεται κανονικότητα. Μόλις πιστέψουμε στην αναγκαιότητα της παρακολούθησης, γίνεται δύσκολο να αντισταθούμε.
Οι αγορές δεν νοιάζονται για εμάς όπως οι άνθρωποι.
Όταν ακόμη και ο οικονομικός Τύπος περιγράφει με άνεση την επένδυση σε μια εταιρεία όπως η Life360 ως «κερδοφόρο τρενάκι του λούνα παρκ», αξίζει να σταματήσουμε και να αναρωτηθούμε αν θέλουμε επενδυτικές αγορές και οικονομίες που ανταμείβουν τη μονοπωλιακή εκμετάλλευση του άγχους.

Ιn. gr

Η Ζωή μας σήμερα Χωρίς σχόλια »
Αυγ
21

ΜΕΓΑΛΩΝΟΥΜΕ…

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 21 Αυγούστου 2025

Μεγαλώνουμε και καταλαβαίνουμε πως δεν έχουμε ανάγκη να αρέσουμε σε όλους.
Όσο κι αν κάποτε παλέψαμε να χωρέσουμε παντού, να είμαστε συμπαθείς, αποδεκτοί, «εύκολοι», έρχεται η στιγμή που συνειδητοποιούμε ότι αυτή η μάχη είναι χαμένη από την αρχή.
Και, κυρίως, δεν αξίζει να τη δίνουμε.

Η αποδοχή των πολλών είναι σαν άμμος.
Γλιστράει από τα χέρια σου την ώρα που νομίζεις ότι την κρατάς.
Δεν έχει σταθερότητα, δεν έχει ουσία.
Σήμερα μπορεί να σε θαυμάζουν, αύριο να σε κρίνουν.
Κι αν η αξία σου στηρίζεται στα μάτια των άλλων, τότε θα αλλάζει συνεχώς – και μαζί της θα χάνεσαι κι εσύ.

Μεγαλώνοντας, μαθαίνεις να ξεχωρίζεις τους «λίγους» από τους «πολλούς».
Οι λίγοι είναι εκείνοι που σε ξέρουν στα βάθη σου.
Που σε έχουν δει και στις όμορφες και στις άσχημες εκδοχές σου και παρ’ όλα αυτά, μένουν.
Που δεν χρειάζονται να τους εντυπωσιάσεις για να σε αγαπήσουν.

Στους σημαντικούς σου δεν παίζεις ρόλο – είσαι εσύ.
Με τα λάθη σου, τις ιδιοτροπίες σου, τις πληγές σου.
Κι εκείνοι, όχι μόνο δεν σε κρίνουν γι’ αυτά, αλλά τα αγκαλιάζουν σαν κομμάτια που σε κάνουν μοναδικό.

Όσο περνάει ο καιρός, η ανάγκη να αρέσουμε σε όλους μικραίνει, και στη θέση της μεγαλώνει η ανάγκη να είμαστε αυθεντικοί.
Να μην εξαντλούμαστε στο να ταιριάξουμε σε καλούπια που δεν μας χωράνε.
Να μην χαραμίζουμε χρόνο σε ανθρώπους που θα φύγουν μόλις δεν εξυπηρετούμε τις προσδοκίες τους.

Η αλήθεια είναι απλή: δεν θα αρέσεις σε όλους, και αυτό είναι δώρο.
Γιατί σε γλιτώνει από το να χαθείς στην προσπάθεια να γίνεις κάποιος που δεν είσαι.
Σε αφήνει ελεύθερο να επενδύσεις στους λίγους – στους αληθινούς σου ανθρώπους.

Η ζωή είναι πολύ μικρή για να τη γεμίζεις με γνώμες που δεν μετράνε.
Μάθε να μετράς την αξία σου στα μάτια εκείνων που θα είναι δίπλα σου και στις καλές και στις κακές μέρες.
Στους λίγους που δεν χρειάζονται να τους πείσεις για να μείνουν. Γιατί μεγαλώνοντας, αξία έχει το “όπως είσαι” κι όχι το “όπως θέλουν να είσαι”.

Σοφία Παπαηλιαδου

Σχέσεις Χωρίς σχόλια »
Αυγ
21

ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΠΟΥ ΔΙΝΟΥΜΕ ΣΤΑ ΚΑΤΟΙΚΙΔΙΑΜΑΣ

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 21 Αυγούστου 2025

Τα υποκοριστικά και τα παρατσούκλια αποτελούν μέρος της καθημερινότητάς μας με τα αγαπημένα μας πλάσματα, είτε στην πιο απλή μορφή τους (π.χ. με την προσθήκη της κατάληξης -λίνι στο όνομα του χαριτωμένου τετραπόδου μας) είτε στις πιο σύνθετες παραλλαγές τους, που κάνουν ακόμη κι εμάς τους ίδιους να εκπλησσόμαστε με τις λεξιπλαστικές ικανότητες που δεν γνωρίζαμε καν ότι είχαμε.

Παρότι οι περισσότεροι λέμε αυτές τις λέξεις ασυναίσθητα – συνήθως σε εκρήξεις στοργής για το χνουδωτό μας φιλαράκι – η χρήση τους φαίνεται να αντανακλά κάτι βαθύτερο σχετικά με τον τρόπο που το είδος μας δημιουργεί δεσμούς και εκφράζεται μέσα από τη γλώσσα.

Γιατί όμως νιώθουμε την ανάγκη να «βαφτίζουμε» ξανά και ξανά τον σκύλο ή τη γάτα  μας; Τι αποκαλύπτουν τα παρατσούκλια που επιλέγουμε; Αντιλαμβάνεται το τετράποδό μας το συναίσθημα πίσω από αυτά ή μήπως… μπερδεύεται από την εκτεταμένη χρήση τους;

Οι ψυχολογικοί μηχανισμοί πίσω από τα παρατσούκλια

Έρευνες έχουν δείξει ότι τα παρατσούκλια (όταν φυσικά αυτά λέγονται καλοπροαίρετα) αποτελούν έναν ισχυρό τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι εκφράζουν στοργή και ενσυναίσθηση. Η χρήση τους μπορεί επίσης να θεωρηθεί ως μια μορφή δημιουργικού λεκτικού παιχνιδιού, όπως εξηγεί στο National Geographic η Cynthia Gordon, καθηγήτρια κοινωνιογλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Georgetown. Σύμφωνα με την ειδικό, το παιχνίδι ενισχύει τη σύνδεση μεταξύ των ανθρώπων και η επέκτασή του στα κατοικίδια εκφράζει την επιθυμία μας να τα συμπεριλάβουμε και αυτά στη διασκέδαση.

Ένας ακόμη σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει τον τρόπο που απευθυνόμαστε στα ζωάκια μας είναι η εξέλιξη του ρόλου τους μέσα στα χρόνια. Η αυξανόμενη αστικοποίηση στα μέσα του 19ου αιώνα έφερε τους σκύλους μέσα στο σπίτι, ανοίγοντας τον δρόμο για την ανάπτυξη μικρόσωμων φυλών. Με τον ίδιο τρόπο, οι γάτες εξελίχθηκαν από χρήσιμους κυνηγούς τρωκτικών σε χαδιάρικα πλάσματα του σαλονιού. Σήμερα, τα ζώα συντροφιάς θεωρούνται μέλη της οικογένειας περισσότερο από ποτέ και αυτό το «status» αντανακλάται και στα ονόματά τους, που τα τελευταία 30 χρόνια αποκτούν ολοένα και πιο ανθρώπινο χαρακτήρα.

Για την Gordon, η συνήθεια να δίνουμε «παράξενα» ονόματα στους τετράποδους συντρόφους μας μπορεί να αποτελεί προέκταση ενός ευρύτερου φαινομένου που ονομάζεται familect – μια ιδιαίτερη διάλεκτος που αναπτύσσεται μεταξύ των μελών μιας οικογένειας και περιλαμβάνει λέξεις που ακούγονται ακαταλαβίστικες στον έξω κόσμο, αλλά έχουν το δικό τους γλυκό ή αστείο νόημα για όσους τη μοιράζονται.

Όπως είδαμε παραπάνω, τα υποκοριστικά και τα παρατσούκλια των κατοικιδίων μας αντικατοπτρίζουν μια συναισθηματική εγγύτητα, παρόμοια με τον τρόπο που μικραίνουμε τα ονόματα ή επινοούμε τρυφερές λέξεις για τους κοντινούς μας ανθρώπους.

Για πολλούς κηδεμόνες, πηγή έμπνευσης αυτών των λέξεων είναι οι μικρές ιδιαιτερότητες του αγαπημένου τους τετραπόδου, είτε αυτές αφορούν την εμφάνιση είτε τη συμπεριφορά του. Τα μεγάλα αυτάκια ενός σκύλου, ο τρόπος με τον οποίο πέφτει με θεατρικότητα στο πάτωμα ή ζητάει συνεχώς λιχουδιές από τον κηδεμόνα του, είναι αξιαγάπητα χαρακτηριστικά που γίνονται συχνά αφορμή για τη δημιουργία στοργικών «προσφωνήσεων». Με αντίστοιχο τρόπο μπορεί να πυροδοτήσουν τη φαντασία το μοτίβο τριχώματος μιας γάτας, οι γεμάτες χάρη κινήσεις της ή τα επίμονα νιαουρίσματά της όταν θέλει κάτι από εμάς.

Συχνά, στοιχείο-κλειδί για τα παρατσούκλια που επιλέγουμε για τα κατοικίδιά μας είναι η προβολή, δηλαδή η συνήθειά μας να τους αποδίδουμε ανθρώπινες σκέψεις, συναισθήματα και προθέσεις. Μια γάτα, παραδείγματος χάριν, που «κλέβει» την αγαπημένη θέση του κηδεμόνα της στον καναπέ και κατόπιν μοιάζει να τον κοιτάζει… αφ’ υψηλού μπορεί να μετονομαστεί σε «μεγαλειοτάτη». Από την άλλη μεριά, ένας σκύλος που τρέχει πάντα στο παράθυρο όταν ακούει θόρυβο στη γειτονιά μπορεί να χαρακτηριστεί «κουτσομπόλης», αν και τα κίνητρά του είναι πιθανότατα πολύ πιο αθώα απ’ όσο νομίζουμε.

Ένα ακόμη βασικό συστατικό στη δημιουργία αυτών των λέξεων είναι το χιούμορ, ιδίως αυτό που προέρχεται από την παιδική ηλικία. Δεν είναι τυχαίο που πολλά παρατσούκλια έχουν να κάνουν με δυσώδεις σωματικές λειτουργίες των τετραπόδων μας ή κάποιες άκομψες συνήθειές τους. Το χιούμορ αυτό δεν είναι ανώριμο ή προσβλητικό· αντίθετα, αποκαλύπτει μια βαθιά οικειότητα και μας θυμίζει πώς διασκεδάζαμε όταν ήμασταν μικροί με τις «κακές λέξεις» και δενόμασταν μέσα από αυτές.

Τα κρυφά μοτίβα και ο ρόλος της χώρας

Αν και τα παρατσούκλια που χρησιμοποιούμε μοιάζουν προσωπικά και αυθόρμητα, υπάρχουν ενδείξεις ότι υπακούν σε κρυφούς κανόνες. Σύμφωνα με μια μελέτη του 1999, που εστίαζε στην αγγλική γλώσσα και τα αφρικάανς, η δημιουργία τους πηγάζει από την ευχαρίστηση που νιώθουμε όταν επινοούμε λέξεις και πειραματιζόμαστε με ηχητικά μοτίβα, όπως η παρήχηση – επανάληψη ενός φθόγγου σε διαδοχικές συλλαβές ή λέξεις – και η ομοιοκαταληξία.

Επιπλέον, οι συγγραφείς της μελέτης παρατήρησαν ότι πολλά από τα μοτίβα που χρησιμοποιούνται θυμίζουν μωρουδίστικες λέξεις και παιδικά γλωσσικά παιχνίδια, παραπέμποντας σε μια εποχή όπου η γλώσσα χρησιμοποιούνταν κατά κύριο λόγο για τη χαρά που πρόσφερε και όχι για πρακτικούς λόγους.

Εδώ αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι ο τρόπος που απευθυνόμαστε στα κατοικίδιά μας μοιάζει να επηρεάζεται σημαντικά και από την ίδια τη δομή της γλώσσας μας. Στα αγγλικά, τα ονόματα των κατοικίδιων φαίνεται να είναι ιδιαίτερα επιρρεπή σε παραμορφώσεις και παραλλαγές. Άλλες γλώσσες, όπως τα ιταλικά ή τα ελληνικά, διαθέτουν ένα πλούσιο σύστημα υποκοριστικών που εκφράζουν μικρό μέγεθος ή τρυφερότητα. Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι οι Ιταλοί κηδεμόνες κατοικίδιων χρησιμοποιούν υποκοριστικά πολύ συχνότερα συγκριτικά με τους αγγλόφωνους, οι οποίοι χρειάζεται να αναζητήσουν άλλους τρόπους για να εκφράσουν συναισθηματική σύνδεση.

Αντιλαμβάνονται τα κατοικίδιά μας τα πολλά διαφορετικά τους ονόματα;

Τα κατοικίδια δεν καταλαβαίνουν τα υποκοριστικά και τα παρατσούκλια με τον ίδιο τρόπο που τα αντιλαμβάνονται οι άνθρωποι, ωστόσο μαθαίνουν να συνδέουν συγκεκριμένους ήχους με αποτελέσματα.

Οι σκύλοι είναι ιδιαίτερα καλοί στην αναγνώριση ηχητικών μοτίβων και τόνου. Μπορεί να μην καταλαβαίνουν κυριολεκτικά τι σημαίνει «κουτσουνάκι μου», ωστόσο ξέρουν πότε τους απευθυνόμαστε με στοργή και παιχνιδιάρικη διάθεση. Έρευνες έχουν δείξει ότι ένας μέσος σκύλος μπορεί να μάθει έως και 165 λέξεις – συμπεριλαμβανομένων ονομάτων και χαϊδευτικών – ειδικά αν υπάρχει σταθερή ενίσχυση. Οι γάτες μπορούν επίσης να αναγνωρίζουν το όνομά τους – και ναι, ακόμη και το παρατσούκλι τους – ωστόσο η αντίδρασή τους είναι συχνά πολύ πιο διακριτική.

Ερευνες των τελευταίων δεκαετιών δείχνουν ότι οι σκύλοι κατανοούν την ανθρώπινη επικοινωνία σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό απ’ ότι άλλα είδη ζώων.

Η χρήση χαϊδευτικών ονομάτων μπορεί να επηρεάσει τη συμπεριφορά ενός κατοικίδιου, ειδικά όταν αυτά συνδέονται με συγκεκριμένες ενέργειες και ανταμοιβές. Ένας σκύλος που ακούει τη λέξη «αγαπουλίνι» κάθε φορά που κάθεστε αγκαλιά, θα αρχίσει να τη συνδέει με ηρεμία και τρυφερότητα. Αντίστοιχα, αν ένα παρατσούκλι λέγεται με αυστηρό τόνο λίγο πριν το μπάνιο, το τετράποδό σας μπορεί να αρχίσει να αντιδρά αρνητικά σε αυτό.

Η χρήση υπερβολικά πολλών διαφορετικών χαϊδευτικών ονομάτων πάντως, μπορεί να μπερδέψει ένα κατοικίδιο, ιδιαίτερα όταν αλλάζουν ο τόνος ή το πλαίσιο. Το κλειδί και σε αυτήν την περίπτωση είναι η συνέπεια: όταν ένα παρατσούκλι συνδυάζεται σταθερά με συγκεκριμένο τόνο και αποτέλεσμα, το χνουδωτό σας φιλαράκι μαθαίνει γρήγορα τι να περιμένει.

Με πληροφορίες από National Geographic, Petplace.com

Η Ζωή μας σήμερα, Νέα από όλον τον Κόσμο Χωρίς σχόλια »
Αυγ
21

MOKITA Ή Η ΑΠΟΦΥΓΗ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 21 Αυγούστου 2025

Με τη λέξη «mokita», οι κάτοικοι των νησιών Τρόμπριαντ — σήμερα γνωστά και ως Kiriwina — στην Παπούα Νέα Γουινέα, αναγνωρίζουν τις κοινές καταπιεσμένες αλήθειες στη ζωή μας, αντικατοπτρίζοντας κάτι βαθιά ανθρώπινο: την τάση μας να αποφεύγουμε τη δυσφορία, να διατηρούμε την αρμονία και να προστατεύουμε τον εαυτό μας και τους άλλους από τις συνέπειες της ειλικρίνειας.

Στη Δυτική ψυχολογία, αυτό το φαινόμενο συχνά περιγράφεται ως «ευγενικές ψευδαισθήσεις» — άρρητες συμφωνίες να διατηρείται μια κοινωνικά αποδεκτή εκδοχή της πραγματικότητας, ακόμα κι αν αντιφάσκει με αυτό που όλοι ξέρουν ότι ισχύει. Αυτές οι… σιωπηλές κατανοήσεις σπάνια είναι κακόβουλες. Δεν παύουν, ωστόσο, να ενέχουν κινδύνους.

Συναντάμε «mokita» καθημερινά:

  • Ένας φίλος που πίνει όλο και περισσότερο και εμείς επιλέγουμε να μη θίξουμε το θέμα
  • Ένας γονιός που έχει μεγαλώσει και ίσως δεν είναι πλέον ασφαλής στο τιμόνι αλλά αποφεύγουμε να του το πούμε
  • Ένας συνάδελφος που δεν ανταποκρίνεται πια στις απαιτήσεις του ρόλου του και δεν το συζητάμε ποτέ
  • Ένας σύντροφος με νέο… ύποπτο χόμπι που κάνουμε ότι δεν βλέπουμε

Έρευνες στην κοινωνική ψυχολογία δείχνουν πως συχνά καταπιέζουμε δύσκολες συζητήσεις για να διατηρήσουμε την αρμονία στις σχέσεις μας. Η αποφυγή ίσως διατηρεί την ειρήνη βραχυπρόθεσμα, αλλά μακροπρόθεσμα μπορεί να ροκανίσει την εμπιστοσύνη, την αυθεντικότητα και την ψυχική υγεία.

Υπάρχει μια ακόμα πιο ύπουλη μορφή «mokita»: αυτή που κρύβουμε από τον εαυτό μας.

Οι ψυχολόγοι μελετούν εδώ και χρόνια τους μηχανισμούς με τους οποίους αποφεύγουμε να δούμε τις δικές μας αλήθειες. Η αυταπάτη — η ικανότητά μας να πιστεύουμε επιλεκτικά πράγματα που μας βολεύουν συναισθηματικά αντί για αυτά που είναι αντικειμενικά αληθινά — λειτουργεί σαν ένα είδος ψυχολογικής πανοπλίας.

Αυτό το εσωτερικό ψέμα μπορεί  εκφράζεται ως εξής:

  • «Η δουλειά μου δεν είναι και τόσο κακή» (παρόλο που μας εξουθενώνει)
  • «Θα ασχοληθώ με την υγεία μου αργότερα» (ενώ τα συμπτώματα αυξάνονται)
  • «Όλοι ψωνίζουν υπερβολικά» (ενώ ο λογαριασμός της πιστωτικής μας φουσκώνει)

Η θεωρία της γνωστικής ασυμφωνίας εξηγεί πώς ασυνείδητα προσπαθούμε να γεφυρώσουμε το χάσμα ανάμεσα στις αξίες μας και τις πράξεις μας. Αντί να αλλάξουμε συμπεριφορά, αλλάζουμε τις πεποιθήσεις μας ώστε να συμβαδίζουν με τη συμπεριφορά — συχνά μέσω δικαιολογιών, υποτίμησης ή πλήρους άρνησης της πραγματικότητας.

Η αυταπάτη λειτουργεί, όπως αναφέρθηκε, ως συναισθηματική προστασία. Μας βοηθά να αποφύγουμε το άβολο συναίσθημα της ευαλωτότητας, το φόβο της αποτυχίας ή τον υπαρξιακό τρόμο που μπορεί να προκύψει από την αναγνώριση, για παράδειγμα, ότι τα καλύτερα μας χρόνια ίσως πέρασαν ή ότι οι στρατηγικές αντιμετώπισης που έχουμε δεν λειτουργούν πια.

Αν δεν είσαι σίγουρος/η αν «κουβαλάς» κάποιο «mokita» (είτε εσωτερικά είτε στις σχέσεις σου), παρατήρησε τα εξής:

  • Εκείνο το διακριτικό σφίξιμο στο στομάχι ή μια ξαφνική ενόχληση
  • Την παρόρμηση να αλλάξεις θέμα ή να… γλυκάνεις την αλήθεια
  • Τον εσωτερικό μονόλογο του στυλ “δεν είναι και τόσο άσχημα”

Αυτές οι στιγμές είναι σαν ψυχολογικά καμπανάκια, που σε ειδοποιούν πως υπάρχει μια ευκαιρία για πιο ειλικρινή επαφή με τον εαυτό σου

Ακολουθούν μερικά βήματα που στηρίζονται σε έρευνες για ψυχολογική ευελιξία και αποδοχή:

  • Παρατήρησε την ενόχληση χωρίς κριτική
  • Γίνε περίεργος/η και ρώτα τον εαυτό σου: «Τι μπορεί να αποφεύγω;»
  • Ονόμασε τον φόβο πίσω από το ψέμα: π.χ. απόρριψη, αβεβαιότητα, ανεπάρκεια κ.ά.
  • Ζήτα υποστήριξη αν χρειάζεται: ένας θεραπευτής ή ένας αξιόπιστος φίλος μπορεί να σε βοηθήσει να εξετάσεις την αλήθεια χωρίς ντροπή.

Ο στόχος δεν είναι η ειλικρίνεια με κάθε κόστος, αλλά η δημιουργία χώρου για την πραγματικότητα. Ύστερα, ακολουθεί η επιλογή του πώς θα ανταποκριθείς από θέση διαύγειας, όχι αποφυγής.

Όταν αντιμετωπίζουμε τα «mokita» μας, δίνουμε στον εαυτό μας την ευκαιρία να αναπτυχθεί. Σταματάμε να επιλέγουμε μια ηρεμία βασισμένη σε ψευδαισθήσεις και δημιουργούμε χώρο για πιο υγιείς επιλογές, βαθύτερες σχέσεις και τελικά, μια πιο αρμονική ζωή.

Είτε λοιπόν αφορά το να κλείσεις επιτέλους εκείνο το ραντεβού με τον γιατρό, είτε το να κάνεις εκείνη τη δύσκολη συζήτηση με τον/την σύντροφό σου ή το να παραδεχτείς ότι είσαι έτοιμος/η για αλλαγή (έστω κι αν σε τρομάζει), να θυμάσαι πως η αλήθεια, αν και άβολη, είναι απελευθερωτική

Νέα από όλον τον Κόσμο, Σχέσεις Χωρίς σχόλια »
Ιούν
10

ΥΨΗΛΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 10 Ιουνίου 2025

Για την Έκθεση Παγκόσμιας Ευτυχίας, ζητήθηκε σε ανθρώπους από 156 χώρες να αξιολογήσουν τη ζωή τους σήμερα σε μια κλίμακα από το 0 έως το 10. Η έκθεση εξετάσε επίσης παράγοντες που συμβάλλουν στην κοινωνική υποστήριξη, το προσδόκιμο ζωής, τη γενναιοδωρία και την απουσία διαφθοράς. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά!

Τι ακριβώς κάνει λοιπόν τους ανθρώπους στη Φινλανδία να είναι τόσο ικανοποιημένοι με τη ζωή τους; Ποια είναι τα τρία πράγματα που ποτέ δεν κάνουν οι Φιλανδοί και καταφέρνουν να διατηρούν μια υψηλή ποιότητα ζωής;

1.Δεν συγκρίνονται ποτέ με τους γείτονές τους

Υπάρχει μια γνωστή φράση από έναν Φινλανδό ποιητή:«Kell’ onni on, se onnen kätkeköön» που σε μια ελεύθερη μετάφραση αποδίδεται: “Μην συγκρίνεις ή καυχιέσαι για την ευτυχία σου.”

Αυτή τη στάση ζωής θα λέγαμε πως οι Φινλανδοί την παίρνουν πολύ στα σοβαρά, ιδιαίτερα όσον αφορά τα υλικά αγαθά και τις επιδεικτικές εμφανίσεις πλούτου. Για εκείνους είναι σημαντικό κανείς να εστίαζει περισσότερο σε αυτό που τον κάνει ευτυχισμένο και λιγότερο στο να φαίνεται επιτυχημένος. Το πρώτο βήμα προς την αληθινή ευτυχία είναι να θέτεις τα δικά σου πρότυπα, αντί να συγκρίνεσαι με τους άλλους και να επιδιώκεις μονίμως περισσότερα.

2.Δεν αγνοούν τα οφέλη της φύσης

Σύμφωνα με μια έρευνα του 2021, το 87% των Φινλανδών θεωρούν ότι η φύση είναι σημαντική για την ευτυχία τους, γιατί τους προσφέρει ηρεμία, ενέργεια και χαλάρωση.

Στη Φινλανδία, οι εργαζόμενοι έχουν δικαίωμα σε τέσσερις εβδομάδες καλοκαιρινών διακοπών. Πολλοί από αυτούς χρησιμοποιούν αυτόν τον χρόνο για να πάνε στην εξοχή και να βυθιστούν στη φύση και στη θεραπευτική της δράση.

Το να περνάμε χρόνο στη φύση αυξάνει τη ζωτικότητα, την ευημερία μας και μας δίνει αίσθημα προσωπικής ανάπτυξης. Για αυτό και είναι εξαιρετικά σημαντικό να βρούμε τρόπους να προσθέσουμε λίγο πράσινο στη ζωή μας, ακόμη και αν είναι απλά μερικά φυτά στο σπίτι ή ένας περίπατος την εβδομάδα σε ένα πάρκο.

3.Θωρακίζουν τον κύκλο εμπιστοσύνης για μια πιο ευτυχισμένη κοινότητα

Η κοινότητα θα λέγαμε ότι πλέον είναι συνώνυμο της μακροζωίας. Έρευνα δείχνει μάλιστα ότι όσο υψηλότερα είναι τα επίπεδα εμπιστοσύνης σε μια χώρα, τόσο πιο ευτυχισμένοι είναι οι πολίτες της.

Ένα πείραμα με “χαμένα πορτοφόλια” το 2022 δοκίμασε την ειλικρίνεια των πολιτών, ρίχνοντας 192 πορτοφόλια σε 16 πόλεις του κόσμου. Στο Ελσίνκι, 11 από τα 12 πορτοφόλια επιστράφηκαν στον ιδιοκτήτη τους.

Οι Φινλανδοί τείνουν να εμπιστεύονται επομένως ο ένας τον άλλον και εκτιμούν την ειλικρίνεια. Αν ξεχάσει κάποιος το λάπτοπ στη βιβλιοθήκη ή χάσει το κινητό του στο τρένο, μπορεί να είναι αρκετά σίγουρος ότι κάποιος θα του το επιστρέψει πίσω.

Πώς μπορούμε λοιπόν να οικοδομήσουμε περισσότερη εμπιστοσύνη; Με μικρές πράξεις, όπως να κρατάμε από ευγένεια την πόρτα για έναν άγνωστο για να περάσει ή να παραχωρούμε τη θέση μας στο τρένο. Τέτοιες μικρές χειρονομίες μπορούν να κάνουν τη διαφορά.

Πηγή: Vita

Νέα από όλον τον Κόσμο, Σχέσεις Χωρίς σχόλια »
Ιούν
10

FLAKING…

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 10 Ιουνίου 2025

Ως ένα πραγματικό φαινόμενο της γενιάς του σήμερα, το flaking έχει γίνει viral στο TikTok. Όλοι μας, κάποια στιγμή, έχουμε υιοθετήσει αυτή τη συμπεριφορά. Όχι επίτηδες ή από ασυναισθησία, αλλά για να ευχαριστήσουμε και να «ξεκουράσουμε» τον εαυτό μας.

Πρόκειται για έναν νέο κοινωνικό κώδικα που χρησιμοποιείται ιδιαίτερα από άτομα 18 έως 30 ετών και είναι ένα «όχι» σε μια πρόσκληση, ντυμένο με τη μορφή του «ναι». Ένα είδος ευγενικής παραπλάνησης.

Μια έξοδος που αρχικά γίνεται αποδεκτή με χαμόγελο, αλλά τελικά ακυρώνεται την τελευταία στιγμή, χωρίς εξηγήσεις. Αυτή η συμπεριφορά έχει γίνει viral και στο TikTok: με τους νέους να ηχογραφούν τον εαυτό τους με πιτζάμες, πανηγυρίζοντας μόλις στέλνουν το απελευθερωτικό μήνυμα ότι “δυστυχώς δεν θα τα καταφέρουν επειδή κάτι προέκυψε.”

Σύμφωνα μάλιστα με μια πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε και αφορούσε τους Γάλλους, έδειξε ότι το 36% αυτών παραδέχονται ότι αποδέχονται σχέδια εκ των προτέρων μόνο και μόνο για να τα ακυρώσουν την τελευταία στιγμή. Στους 18-29 ετών, το ποσοστό αυτό ανεβαίνει στο 56%.

Ένα μαζικό φαινόμενο, που πηγάζει από μια εποχή όπου η κοινωνική δέσμευση γίνεται συχνά πιο αγχωτική παρά ικανοποιητική. Και τα ποσοστά αυτά ανταποκρίνονται σε μια παγκόσμια τάση.

Οι υποστηρικτές αυτής της τάσης αναφέρουν πως προτεραιότητα έχει η φροντίδα του εαυτού τους. Η ακύρωση για να μείνει κανείς σπίτι γίνεται πράξη ευεξίας, για να σεβαστεί την ανάγκη του για ηρεμία, άνεση και χρόνο για τον εαυτό του. Μια πράξη όπου ο εαυτός μας γίνεται προτεραιότητα, για αυτό δεν πρέπει να πιεστούμε να κάνει κάτι, μόνο και μόνο από κοινωνική υποχρέωση.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, υπάρχει μια μορφή άμεσης ανακούφισης στο να ακυρώνει κανείς τα σχέδιά του, ένα αίσθημα απελευθέρωσης, σχεδόν ευφορίας. Αυτή η συμπεριφορά μπορεί να θεωρηθεί ως μια προσπάθεια να διαχειριστεί κανείς το πνευματικό ή συναισθηματικό του φορτίο.

Η κουλτούρα της στιγμιαίας ανταπόκρισης ενισχύει αυτό το φαινόμενο. Λέμε «ναι» πολύ γρήγορα, από ευγένεια ή από φόβο να μην απογοητεύσουμε, και όταν έρθει η ώρα να το κάνουμε πράξη η αναβλητικότητα υπερισχύει. «Είμαι κουρασμένος», «δεν έχω όρεξη» γίνονται τα αυτόματα, σχεδόν συνηθισμένα μηνύματα.

Όμως, με τον καιρό, ο κοινωνικός δεσμός αποσυντίθεται σιγά σιγά, και πίσω από το χιούμορ και την επιφανειακή ελαφρότητα, το επαναλαμβανόμενο flaking καταστρέφει τις σχέσεις.

Και αυτό το μοτίβο συμπεριφοράς δεν είναι ποτέ πολύ σοβαρό, μέχρι τη στιγμή που γίνεται επαναλαμβανόμενο. Αυτού του είδους η συμπεριφορά τρέφει αργά αλλά σταθερά αμφιβολίες, απογοήτευση, ακόμα και πικρία. Καταλήγοντας να σταματάμε να προτείνουμε οτιδήποτε, από φόβο για μια νέα άρνηση.

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι αυτή η συμπεριφορά δεν γίνεται πάντα με κακή πρόθεση. Ωστόσο, συχνά οδηγεί στο να προστατεύουμε τον εαυτό μας ακυρώνοντας σχέδια, με την ελπίδα ότι ο άλλος θα καταλάβει. Το αποτέλεσμα; Απομακρυνόμαστε και, σταδιακά, οδηγούμαστε στην απομόνωση.

Πώς να αντιδράσετε σε επαναλαμβανόμενο flaking;

Είναι φυσιολογικό να νιώθετε μια πικρία όταν σας ακυρώνουν την τελευταία στιγμή. Το κλειδί είναι να μην το παίρνετε πάντα προσωπικά καθώς δεν πρόκειται απαραίτητα για προσωπική απόρριψη. Μπορεί να αντανακλά μια εσωτερική κατάσταση του άλλου. Όλα άλλωστε είναι θέμα προτεραιοτήτων.

Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να τα αποδεχόμαστε όλα. Είναι απαραίτητο να θέσουμε σαφή όρια. Πρέπει να μπορούμε να πούμε ότι μας πληγώνει ή μας απογοητεύει όταν κάτι γίνεται συνεχώς, καθώς ακόμα και οι πιο χαλαροί δεσμοί χρειάζονται φροντίδα.

Από vita

Η Ζωή μας σήμερα, Σχέσεις Χωρίς σχόλια »
Μαΐ
1

ΤΕΧΝΗΤΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΕΥΓΕΝΕΙΑ

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 1 Μαΐου 2025

Λένε πως η ευγένεια δεν κοστίζει τίποτα, όμως το να είστε ευγενικοί απέναντι στο ChatGPT κοστίζει στην εταιρεία εκατομμύρια.

Το να λένε οι χρήστες «παρακαλώ» και «ευχαριστώ» στο chatbot της OpenAi έχει εκτοξεύσει το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας της τεχνολογικής εταιρείας, σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο, Σαμ Όλτμαν.

Αν και κάποιοι δεν μπαίνουν στον κόπο να είναι ευγενικοί όταν μιλούν με την τεχνητή νοημοσύνη, υπάρχει ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων που φροντίζει να είναι ευγενικό.

Και δεδομένου ότι ο Όλτμαν αποκάλυψε πρόσφατα πως η λειτουργία μνήμης του ChatGPT έχει «βελτιωθεί σημαντικά» ώστε να μπορεί να θυμάται όλες τις προηγούμενες συνομιλίες σου, ίσως τελικά δεν είναι κακή ιδέα…

Δηλαδή, το τελευταίο πράγμα που θα θέλατε είναι ένα ρομπότ να σας θυμάται ως αγενή, σωστά;

Φαίνεται πως αυτή είναι η άποψη της συντριπτικής πλειοψηφίας των Βρετανών, καθώς έρευνα που πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο έδειξε ότι το 71% των ανθρώπων στο Ηνωμένο Βασίλειο κάνουν επιπλέον προσπάθεια για να είναι ευγενικοί όταν συνομιλούν με το ChatGPT.

Η έρευνα, στην οποία συμμετείχαν περισσότεροι από 1.000 άνθρωποι και πραγματοποιήθηκε από το Tech Radar’s Future, έδειξε ότι όσοι παραλείπουν τις ευγένειες το κάνουν με την πρόθεση να είναι όσο το δυνατόν πιο συνοπτικοί.

Ανάμεσα σε διάφορους άλλους λόγους, το 12% των ανθρώπων παραδέχτηκαν ότι κάνουν επιπλέον προσπάθεια για να χρησιμοποιούν καλούς τρόπους λόγω του φόβου για μελλοντικές συνέπειες.

Σε μια ανάρτηση στο X την περασμένη εβδομάδα, ο Όλτμαν αποκάλυψε ότι αυτό κοστίζει στην εταιρεία «δέκα εκατομμύρια δολάρια» λόγω της επιπλέον κατανάλωσης ενέργειας.

Η αποκάλυψη ήρθε όταν χρήστης των κοινωνικών μέσων είχε μοιραστεί ένα tweet, εξηγώντας ότι θα ήθελε να υπολογίσει το κόστος της ευγένειας των χρηστών στην εταιρεία.

Η ανάρτηση έγραφε: «Αναρωτιέμαι πόσα χρήματα έχει χάσει η OpenAI σε κόστος ηλεκτρικής ενέργειας από το ότι οι άνθρωποι λένε «παρακαλώ» και «ευχαριστώ» στα μοντέλα τους.»

Η ανάρτηση πήρε χιλιάδες retweets καθώς και 182.000 likes, οπότε φαίνεται ότι αυτή η απορία απασχολεί και άλλους χρήστες.

Ευτυχώς, ο Όλτμαν μπήκε στη συζήτηση για να αποκαλύψει τη χρέωση που συνοδεύει την ευγένεια των χρηστών για όλη τη σκληρή δουλειά του ChatGPT.

Απαιτεί τεράστια ποσότητα ενέργειας για να λειτουργεί αποδοτικά το chatbot τεχνητής νοημοσύνης, και εκτιμάται ότι χρησιμοποιούνται έως και 0,14 κιλοβατώρες (kWh) ενέργειας για κάθε σύντομη απάντηση που παράγει.

Αυτό ισοδυναμεί με το να κρατάς αναμμένους 14 λαμπτήρες LED για μία ώρα, εάν αναρωτιόσουν —αλλά φαντάσου πόσο συγκεντρώνεται αυτό όταν το ChatGPT δημιουργεί δισεκατομμύρια από αυτές τις απαντήσεις κάθε μέρα.

Ωστόσο, φαίνεται ότι ο Όλτμαν πιστεύει πως η ευγένεια αξίζει τα χρήματα, επειδή επιτρέπει στην τεχνολογία να συνεχίσει να εξελίσσεται και να γίνεται όλο και πιο προηγμένη.

Ειδήσεις Σή
Η Ζωή μας σήμερα, Φωτογραφίες Χωρίς σχόλια »
Απρ
22

ΟΙ ΔΙΚΕΣ ΜΑΣ ΤΡΥΠΕΣ

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 22 Απριλίου 2025

Ξύπνησα το πρωί, κι έφτιαξα δυο καφέδες. Έβαλα και δυο κομμάτια σάμαλι. Είπα, κάποιος θα διαβεί να τον κεράσω.
Πέρασε ώρα. Κανείς δεν φάνηκε.
Τα μάζεψα. Φύλαξα τα κομμάτια του γλυκού. Άδειασα τον καφέ κι έπλυνα τα φλυτζάνια. Αέρισα τα σκεπάσματα.
Ήλιο είχε και τ’ άπλωσα να τα ζεστάνει. Έκατσα στην βεράντα μου κι αγνάντεψα ως εκεί που έφτανε το μάτι μου. Χόρτασα εικόνες.
Γιόμισε η ψυχή μου πρωινά χρώματα, και μυρωδιές που άφησε η αυγή στο διάβα της.
Άνοιξα ένα βιβλίο να συνεχίσω το διάβασμα. Χθες το βράδυ ξεκίνησα το νέο βιβλίο. Είχα σταματήσει στην σελίδα είκοσι πέντε.
Εκεί που η ματιά της ηρωίδας του, έπεσε πάνω στο τρύπιο παντελόνι του.
Τον ρώτησε γιατί κυκλοφορεί με την τρύπα, κι απάντησε, έτσι είναι αυτός. Σέρνει και τις τρύπες μαζί του.
Κι η καρδιά του, έχει. Και η ψυχή του, αλλά δεν φαίνονται. Τις έραψε η λησμονιά. Μόνο σαν φυσάει πολύ μοναξιά μπαίνει το κρύο και κρυώνει. Για λίγο όμως.
Τις κλείνει ο πόνος.
Εκείνος ο πόνος που δεν αφήνει τίποτα να διαβεί μέσα σου.
Έκλεισα το βιβλίο, κι άφησα το βλέμμα μου ξανά να πλανηθεί. Ταξίδεψε πολύ μακριά κι ακούμπησε στην δική μου τρύπα.
Σε κείνη την τρύπα που την έραψα και ‘γω με χοντρή κλωστή, μουσκεμένη από δάκρυα.
Την έραψα με ένα κομμάτι σκληρό πίκρας, κι έβαλα πάνω της μια πλάκα πέτρινη δύναμης.
Μα δεν σκέφτηκα να γεμίσω το κενό. Κι ήρθαν στιγμές που φύσαγε στο βάθος της. Με τα χρόνια την γέμιζα σιγά σιγά,ώσπου πια δεν σφύριζε το κενό της.
Νέος ήταν ο διαβάτης του βιβλίου. Νέος. Θα τις γέμιζε τις τρύπες του με τον καιρό, μόνο που η ηρωίδα δεν το γνώριζε.
Το έμαθε αργότερα κι αυτή. Τον ακολούθησε, να ανοίξει τις δικές της τρύπες. Όπως έμαθε πως δεν περπατάμε αντάμα με τους ανέμους που σφυρίζουν στα κενά.
Πέφτουμε μέσα κι ανοίγουμε τις τρύπες μας. Κλείνω το βιβλίο στην σελίδα σαράντα πέντε, με τον σελιδοδείχτη μου τον ξύλινο, δώρο του εγγονού μου στα γενέθλια των εξήντα πέντε μου χρόνων.
Είχε γράψει πάνω του, (Στην γιαγιά μου! Στην δική μου σελίδα! )
Το άφησα στο τραπέζι, και σηκώθηκα να μαζέψω τα σκεπάσματά μου, να τα στρώσω στο κρεβάτι μου.
Καίγανε από τον ήλιο. Είχε περάσει αρκετή ώρα και χόρτασαν και κείνα ζεστασιά, να μου την δώσουν το βράδυ.
Έβαλα να φάω. Δυο πιάτα στο τραπέζι μου, δυο πηρούνια, δυο ποτήρια. Κάποιος θα έρθει σκέφτηκα. Έτοιμο να το’ χω.
Μόνη μου έφαγα. Κανείς δεν ήρθε.
Τα μάζεψα, τα άφησα στον νεροχύτη. Θα τα βάλω στο πλυντήριο αργότερα μαζί με ό,τι μαζευτεί στη διάρκεια της μέρας.
Πήρα ένα περιοδικό με προορισμό διακοπών.
Το ξεφύλλιζα μήπως και σταθώ κάπου που θα μου αρέσει να πάω. Παρέα μου τα βιβλία, κι ο σελιδοδείχτης μου ο ξύλινος. Διάλεξα ένα μέρος με βουνό για διακοπές.
Είχε στην πλαγιά του μικρά σπιτάκια, για οικογένειες και για μοναχικούς επισκέπτες, μέσα στο πράσινο.
Στο τελείωμα της πλαγιάς, ένας μεγάλος ποταμός περνούσε με τα ήσυχα νερά του, παίρνοντας μαζί του και την σκέψη σου, να την χύσει στην ψυχή της θάλασσας.
Εκεί θα πάω είπα και βγήκα να περπατήσω. Δεν κοιμάμαι τα μεσημέρια. Να κουραστώ θέλω να μπορέσω το βράδυ να κοιμηθώ ευκολότερα. Σαν ήμουν νέα, έλεγα, θα χορτάσω τον ύπνο μου στα “γεράματα”, που να φανταστώ πως τότε ο ύπνος μου θα ήταν μόνο πέντε με έξι ώρες.
Γύρισα, κι ήταν ώρα για τον απογευματινό καφέ. Ξανά δυο φλυτζάνια, ξανά το γλυκό στο πιατάκι. Κανείς επισκέπτης.
Μια μικρή ομάδα από έξι εφτά πουλιά διάβηκαν μονάχα.
Πέταξε το γλυκό στον αέρα….έτσι, να πω πως τα κέρασα μα κείνα
φτερούγισαν και χάθηκαν.
Πόση μοναξιά, να θες να προσφέρεις, και να μην έχεις που; Κι έβαλα τα γέλια, να της δείξω πως την βρίσκω αστεία..’Οχι. Δεν θα με μελαγχολήσει.
Μπήκα ξανά στο βιβλίο μου. Σελίδα σαράντα πέντε. Να το τελειώσω ήθελα πριν φύγω για διακοπές. Θα έπαιρνα άλλο μαζί μου. Η ηρωίδα πέταξε το τρύπιο παντελόνι του. Τον ακολούθησε, αφού πήρε καινούργιο, να ταξιδέψουν μαζί.
Εκείνος έκλεισε τις τρύπες του, πέφτοντας μέσα εκείνη, κι έφυγε. Την άφησε να βγει μόνη της, και βγήκε.
Ήθελα να της πω, πως δεν πετάμε πάνω από τα κενά των άλλων. Μα το έμαθε μόνη της. Στην σελίδα ογδόντα δύο, το είπε.
Είπε, πως τις τρύπες του, ο κάθε ένας πρέπει μόνος του να τις κλείσει, και πως ο άλλος δεν είναι το υλικό για να τις κλείνει. Τις τρύπες μας, να τις γεμίζουμε με ζωή.
Έτσι θα μπορέσει ο συνοδοιπόρος μας να πατήσει πάνω τους στέρεα, για όσο κρατήσει το ταξίδι μας.
Ήθελα να της το πω, μα το κατάλαβε μόνη της κι ήταν καλύτερα έτσι. Η γνώση είναι κείνη που σε προστατεύει, κι όχι η θεωρία.
Σελίδα διακόσια δέκα, η ηρωίδα είχε την δική μου ηλικία.
Καθισμένη στην βεράντα του σπιτιού της, σκεφτότανε να πάει ένα ταξίδι. Με τις τρύπες της και κείνη να μην σφυρίζουν πλέον, σαν τις δικές μου, που από χρόνια έπαψαν να κάνουν θόρυβο.
Μόνη θα ταξίδευε και κείνη. Δεν ξέρω αν είχε κάποιο σελιδοδείχτη στις αποσκευές της. Μα και να’ χε, δώρο δεν θα ήταν. Ακόμα και να ήταν, δεν θα έγραφε πάνω, (Στην γιαγιά μου! Στην δική μου σελίδα )
Κάποια πράγματα, είναι μόνο δικά μας, γιατί προέρχονται από ξεχωριστούς και μοναδικούς ανθρώπους της ζωής μας.
Σελίδα διακόσια εβδομήντα, η ηρωίδα έκλεινε τις βαλίτσες της. Πετούσε σε τρεις ώρες. Η πτήση της ήταν γεμάτη γνώση. Επέλεξε θάλασσα να παίξει με τα κύματα.
Εγώ είμαι στο δωμάτιο της πλαγιάς. Ένα παράθυρο μεγάλο, βλέπει στο ποτάμι που κυλάει ήσυχα.
Είναι απόγευμα, πήρα το ποδήλατό μου και πηγαίνω μαζί με τα νερά του ποταμού στην άκρη της όχθης. Κοντεύει να βασιλέψει ο ήλιος, κι αποφάσισα να γυρίσω.
Αφήνω το ποδήλατό μου στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο για ποδήλατα, και μπαίνω στο δωμάτιό μου.
Βγήκα στην βεράντα του, να δω τον ήλιο που έγερνε πίσω από το βουνό. Καλησπέρα μου φώναξαν από την διπλανή βεράντα.
Ανταπέδωσα τον χαιρετισμό. Ένας κύριος έπινε τον καφέ του. Δεν είχε δυο φλυτζάνια στο τραπέζι του.
Είχε όμως το κάλεσμα στην διάθεσή του, και χρόνο να τον μοιραστεί με κάποιον. Έμαθα εκείνο το απόγευμα, πως δεν αρκεί ένα σερβίτσιο άδειο να καρτερεί να γεμίσει.
Έμαθα πως όσο γεμάτη και να είναι η ψυχή σου, κι όσο κι αν θέλεις να προσφέρεις, αν δεν καλέσεις κανείς δεν έρχεται. Στον περαστικό, θα προσφέρεις, ένα ποτήρι νερό, να ξεδιψάσει να συνεχίσει.
Την καρέκλα σου όμως θα την προσφέρεις σε κείνον που θέλει να καθίσει. Σε κείνον που θα καλέσεις να μοιραστείς μαζί του τον χρόνο σου, και τον καφέ σου.
Σε κείνον που δεν θα σφυρίζουν οι τρύπες του…και θα απολαμβάνετε κι οι δυο την διαδρομή της ηρεμίας. Σελίδα διακόσια εβδομήντα δύο, η ηρωίδα σκέφτεται, να πει ναι, σε μια πρόσκληση. Είναι όμορφο να σε καλούν και να φεύγεις…παρά να καλείς και να φεύγουν…
Θέλει δρόμο ακόμα. Ίσως οι τρύπες της να μπάζουν φυγές…

Ελευθερία Λάππα

Πεζογραφία, Σχέσεις Χωρίς σχόλια »
Απρ
22

ΠΑΠΑΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 22 Απριλίου 2025

Ο Πάπας Φραγκίσκος κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του σε νοσοκομείο έγραψε ένα κείμενο και αυτό είναι ένα μικρό απόσπασμα…..

“Οι τοίχοι των νοσοκομείων έχουν ακούσει πιο ειλικρινείς προσευχές από πολλές εκκλησίες… Έχουν δει πιο ειλικρινή φιλιά από εκείνα στα αεροδρόμια… Στα νοσοκομεία είναι που βλέπεις έναν ομοφοβικό να σώζεται από έναν ομοφυλόφιλο γιατρό. Εκεί που ένας μεγαλογιατρός σώζει τη ζωή ενός ζητιάνου… Όπου, στην εντατική, ένας Εβραίος φροντίζει έναν ρατσιστή…
Χιλιάδες σύζυγοι συγχωρούν ο ένας τον άλλον με την ελπίδα της απόλυτης ίασης. Ένας αστυνομικός και ένας κρατούμενος μοιράζονται το ίδιο δωμάτιο και λαμβάνουν την ίδια προσοχή… Ένας πλούσιος ασθενής περιμένει μεταμόσχευση ήπατος με όργανο από φτωχό δότη… Σε αυτές τις στιγμές, όταν το νοσοκομείο αγγίζει τις πληγές των ανθρώπων, τα σύμπαντα διασταυρώνονται με θεϊκό σκοπό.
Και σε αυτή την κοινωνία των πεπρωμένων, συνειδητοποιούμε ότι, μόνοι μας, δεν είμαστε τίποτα. Τις περισσότερες φορές, η απόλυτη αλήθεια των ανθρώπων αποκαλύπτεται μόνο τη στιγμή του πόνου ή μπροστά στην πολύ πραγματική απειλή της απόλυτης απώλειας.
Το νοσοκομείο είναι ένας τόπος όπου τα ανθρώπινα όντα βγάζουν τις μάσκες τους και δείχνουν αυτό που είναι, στην πραγματική τους ουσία.
Αυτή η ζωή θα περάσει γρήγορα: Μην τσακώνεστε με τους ανθρώπους. Μην παραπονιέστε πάρα πολύ. Μην είστε πικρόχολοι. Δεν υπάρχει λόγος να βρίσκεστε σε συνεχή σύγκρουση με τον σύντροφό σας- στο τέλος, τον επιλέξατε για να μοιραστείτε καλές στιγμές, όχι πικρές. Μην χάνετε τον ύπνο σας για τους λογαριασμούς. Μη σταματήσετε να φιλάτε τους αγαπημένους σας. Μην αποκτήσετε εμμονή με το να έχετε ένα πεντακάθαρο σπίτι. Τα υλικά αγαθά πρέπει να τα κερδίζει ο καθένας- μην επικεντρώνεστε στη συσσώρευση κληρονομιών. Μην κάνετε τόσες πολλές δίαιτες- τελικά το σώμα σας είναι δανεικό… απολαύστε το.
Κρατήστε τα σκυλιά και τις γάτες σας κοντά σας. Μην κρατάτε πιάτα για ειδικές περιστάσεις. Χρησιμοποιήστε καινούργια μαχαιροπήρουνα. Εκμεταλλευτείτε τις ευκαιρίες που σας προσφέρει η ζωή σήμερα, γιατί αύριο πιθανότατα δεν θα τις έχετε πια. Ζήστε το παρόν! Μην τσιγκουνεύεστε το αγαπημένο σας άρωμα, χρησιμοποιήστε το για τον εαυτό σας. Φορέστε τα αγαπημένα σας αθλητικά παπούτσια, βάλτε την αγαπημένη σας μουσική στο repeat.
Γιατί να μην κάνετε ένα διάλειμμα; Γιατί δεν τηλεφωνείτε τώρα; Γιατί όχι; Γιατί να μην εξυπηρετήσετε τώρα; Τηλεφωνήστε στους φίλους σας, καλέστε τους για καφέ.
Γιατί να μην συγχωρήσετε τώρα; Πάντα περιμένουμε κάτι: τα Χριστούγεννα, την Παρασκευή, την Πρωτοχρονιά, όταν θα έχουμε χρήματα, όταν θα έρθει η αγάπη, όταν όλα θα είναι τέλεια…
Αλλά βλέπετε, η τελειότητα δεν υπάρχει. Τα ανθρώπινα όντα δεν δημιουργήθηκαν για να εκπληρωθούν εδώ, αλλά για να μάθουν. Εκμεταλλευτείτε λοιπόν αυτό το δοκίμιο ζωής και κάντε το τώρα. Σεβαστείτε τον εαυτό σας, σεβαστείτε τους άλλους. Ακολουθήστε το δικό σας μονοπάτι και αφήστε τους άλλους να ακολουθήσουν το δικό τους.
Μην επικρίνετε, μην κρίνετε, μην παρεμβαίνετε.
Αγαπήστε περισσότερο, συγχωρέστε περισσότερο, αγκαλιάστε περισσότερο, ζήστε πιο έντονα… και αφήστε τα υπόλοιπα στα χέρια του δημιουργού.
~~ Πάπας Φραγκίσκος

Η Ζωή μας σήμερα, Σχέσεις Χωρίς σχόλια »
Απρ
21

” Ο ΜΙΚΡΟΣ ΠΡΙΓΚΗΠΑΣ”

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 21 Απριλίου 2025

Αποσπασματα

.*Οι άνθρωποι, εκεί που ζεις, καλλιεργούν πέντε χιλιάδες τριαντάφυλλά σε έναν κήπο. Παρ’ όλα αυτά, δεν βρίσκουν αυτό που ψάχνουν… Κι όμως αυτό που ψάχνουν, μπορεί να βρεθεί σε ένα και μόνο τριαντάφυλλο.

*Είναι ο χρόνος που έχεις ξοδέψει για το τριαντάφυλλό σου που κάνει το τριαντάφυλλό σου τόσο σημαντικό.

*Είναι πιο δύσκολο να κρίνεις τον εαυτό σου από το να κρίνεις του άλλους. Αν καταφέρεις να κρίνεις τον εαυτό σου σωστά, τότε είσαι πράγματι ένας σοφός άνθρωπος.

*Μικρός Πρίγκιπας: Πού είναι όλοι οι άνθρωποι; Είναι λίγο μοναχικά στην έρημο… Το φίδι: Είναι μοναχικά, ακόμα και όταν βρίσκεσαι ανάμεσα σε ανθρώπους.

*.Αντίο, είπε η αλεπού. Αυτό είναι το μυστικό μου. Είναι πολύ απλό. Δεν βλέπουμε καλά, παρά με την καρδιά μας. Το ουσιαστικό είναι αόρατο για τα μάτια.

*.Όλοι οι μεγάλοι ήταν παιδιά πρώτα… Αλλά λίγοι το θυμούνται.

*Aλλα μικρά αγόρια. Και δεν σε έχω ανάγκη. Ούτε εσύ με έχεις ανάγκη. Για σένα είμαι μόνο μια αλεπού όμοια με εκατό χιλιάδες άλλες αλεπούδες. Αλλά αν με εξημερώσεις θα έχει ανάγκη ο ένας τον άλλον. Θα είσαι το μόνο αγόρι στον κόσμο για μένα και θα είμαι η μόνη αλεπού στον κόσμο για σένα.

*Μόνο τα παιδιά ξέρουν τι ψάχνουν.

*Είναι ακριβώς όπως συμβαίνει με το λουλούδι. Αν αγαπάς ένα λουλούδι που ζει σε ένα αστέρι, είναι γλυκό να κοιτάς τον ουρανό τη νύχτα. Όλα τα αστέρια είναι ανθισμένα λουλούδια…

*.Θα ‘ταν καλύτερα να ‘ρχεσαι την ίδια ώρα, είπε η αλεπού. Αν, για παράδειγμα, πρόκειται να έρθεις στις τέσσερις το απόγευμα, από τις τρεις κιόλας εγώ θ’ αρχίσω να ‘μαι ευτυχισμένη. Όσο θα προχωρεί η ώρα, τόσο περισσότερο ευτυχισμένη θα νιώθω.

*Οι λέξεις είναι η πηγή των παρεξηγήσεων.

*.Εδώ και εκατομμύρια χρόνια τα λουλούδια παράγουν αγκάθια.

*.Ήμουν πολύ μικρός για να ξέρω πως να την αγαπώ.

*Αλλά ο αλαζόνας δεν τον άκουσε. Οι αλαζονικοί άνθρωποι δεν ακούν τίποτα άλλο παρά μόνο επαίνους.

*.Οι άνθρωποι έχουν ξεχάσει αυτήν την αλήθεια, είπε η αλεπού. Αλλά δεν πρέπει να το ξεχνάς. Γίνεσαι υπεύθυνος για πάντα για ό,τι έχεις εξημερώσει.

*Αλλά αν με εξημερώσεις, τότε θα χρειαστούμε ο ένας τον άλλον. Για μένα θα είσαι μοναδικός σε όλο τον κόσμο. Για σένα, θα είμαι μοναδικός σε όλο τον κόσμο.

*Όταν βρίσκεις ένα διαμάντι που δεν ανήκει σε κανέναν, είναι δικό σου…όταν ανακαλύπτεις ένα νησί που δεν ανήκει σε κανέναν, είναι δικό σου. Όταν βρίσκεις μια ιδέα πριν από οποιονδήποτε άλλον, βγάζεις δίπλωμα ευρεσιτεχνίας: είναι δική σου. Έτσι με εμένα: Είμαι κάτοχος των αστεριών, γιατί κανείς άλλος πριν από εμένα δεν σκέφτηκε ποτέ να του ανήκουν.

*Το να ξεχνάς έναν φίλο είναι λυπηρό. Δεν έχουν όλοι φίλους.

*Οι άνθρωποι δεν έχουν χρόνο να ασχοληθούν με τους άλλους καταφεύγουν στις εύκολες λύσεις. Δίνουν σημασία στα υλικά αγαθά και όχι στις ανθρώπινες σχέσεις.

20.Οι άνθρωποι δεν έχουν πια καιρό να γνωρίσουν τίποτα. Τα αγοράζουν όλα από τα εμπορικά. Καθώς όμως δεν υπάρχουν εμπορικά που πουλάνε φίλους, οι άνθρωποι δεν έχουν πια φίλους.

*Τα αστέρια στο νυχτερινό ουρανό γελάνε στη δική σου φωνή.

*Έπρεπε να κρίνω με πράξεις και όχι με λόγια.

*Μερικές φορές δεν βλάπτει να αναβάλεις μια δουλειά για αργότερα.

*Οι μεγάλοι δεν καταλαβαίνουν ποτέ τίποτα από μόνοι τους και είναι κουραστικό τα παιδιά συνεχώς και πάντα να τους εξηγούν τα πράγματα.

*Οι άνθρωποι δεν χρειάζονται πάντα συμβουλές μερικές φορές το μόνο που χρειάζονται είναι ένα χέρι για να κρατηθούν, ένα αυτί να τους ακούσει και μια καρδιά που μπορεί να τους καταλάβει.

*Η αγάπη δεν είναι να κοιτάζουμε ο ένας τον άλλον, αλλά να κοιτάζουμε μαζί προς την ίδια κατεύθυνση.

 

Πεζογραφία, Σχέσεις Χωρίς σχόλια »
Απρ
20

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 20 Απριλίου 2025

Αυτές τις ημέρες καθώς οι χριστιανοί αναλογίζονται τον θάνατο και την ανάσταση του Χριστού, η DAILY MAIL ζήτησε από οκτώ κορυφαίους στοχαστές από την επιστήμη, τις τέχνες και τη θεολογία τις απόψεις τους σχετικά με αυτό το αιώνιο αίνιγμα.

Πάουλο Κοέλιο (συγγραφέας)

Η ιδέα του θανάτου με συντροφεύει καθημερινά από το 1986, όταν περπάτησα το διάσημο ισπανικό προσκύνημα, το Camino de Santiago

Όπως έγραψα αργότερα στη συλλογή μου Like The Flowing River, μέχρι τότε, πάντα με τρόμαζε η σκέψη ότι, μια μέρα, όλα θα τελείωναν. Αλλά σε ένα από τα στάδια εκείνου του προσκυνήματος, έκανα μια άσκηση που συνίστατο στο να βιώσω πώς είναι να σε θάβουν ζωντανό.

Περιελάβανε να ξαπλώσω στο πάτωμα, να σταυρώσω τα χέρια μου πάνω από το στήθος μου σε στάση θανάτου και να φανταστώ όλες τις λεπτομέρειες της ταφής μου – σαν να με έθαβαν ζωντανό.

Ήταν μια τόσο έντονη εμπειρία που έχασα κάθε φόβο και στη συνέχεια είδα τον θάνατο ως καθημερινό μου σύντροφο, πάντα δίπλα μου.

Εξαιτίας αυτού, δεν αφήνω ποτέ για αύριο αυτό που μπορώ να κάνω ή να βιώσω σήμερα – και αυτό περιλαμβάνει τις χαρές, τις εργασιακές υποχρεώσεις, το να ζητώ συγγνώμη αν νιώθω ότι έχω προσβάλει κάποιον, και την ενατένιση της παρούσας στιγμής σαν να είναι η τελευταία μου.

Μπορώ να θυμηθώ πολλές φορές που μύρισα το άρωμα του θανάτου: εκείνη τη μακρινή μέρα του 1974, στο Ρίο ντε Τζανέιρο, όταν το ταξί στο οποίο επέβαινα μπλόκαρε ένα άλλο αυτοκίνητο και μια ομάδα ένοπλων παραστρατιωτικών πετάχτηκε έξω και μου έβαλε μια κουκούλα στο κεφάλι.

Παρόλο που με διαβεβαίωσαν ότι δεν θα μου συνέβαινε τίποτα κακό, ήμουν πεπεισμένος ότι επρόκειτο να γίνω άλλος ένας από τους «εξαφανισμένους» του στρατιωτικού καθεστώτος.

Ή όταν, τον Αύγουστο του 1989, χάθηκα σε μια ανάβαση στα Πυρηναία. Κοίταξα γύρω μου τα βουνά γυμνά από χιόνι και βλάστηση, σκέφτηκα ότι δεν θα είχα τη δύναμη να γυρίσω πίσω και κατέληξα στο συμπέρασμα ότι το σώμα μου δεν θα βρισκόταν μέχρι το επόμενο καλοκαίρι. Τελικά, αφού περιπλανήθηκα για πολλές ώρες, κατάφερα να βρω ένα μονοπάτι που με οδήγησε σε ένα απομακρυσμένο χωριό.

Ξέρω ότι ο θάνατος δεν είναι ένα θέμα που σε κανέναν δεν αρέσει να σκέφτεται, αλλά έχω καθήκον απέναντι στους αναγνώστες μου – να τους κάνω να σκεφτούν τα σημαντικά πράγματα στη ζωή.

Και ο θάνατος είναι ενδεχομένως το πιο σημαντικό πράγμα. Όλοι βαδίζουμε προς το θάνατο, αλλά ποτέ δεν ξέρουμε πότε θα μας αγγίξει ο θάνατος και είναι καθήκον μας, επομένως, να κοιτάμε γύρω μας, να είμαστε ευγνώμονες για κάθε λεπτό.

Γιούρι Γκέλερ (μυστικιστής)

Κατά τη γνώμη μου είναι αδύνατο να πιστέψω ότι η ζωή τελειώνει με το θάνατο.

Κοιτάξτε το από επιστημονική άποψη. Στην περίφημη εξίσωση του, ο Αϊνστάιν απέδειξε ότι η ύλη δεν μπορεί να καταστραφεί –

E = mc2 – αλλά απλώς αλλάζει μορφή. Όπως η ύλη, έτσι και η ενέργεια δεν μπορεί να καταστραφεί. Τι συμβαίνει λοιπόν με την ψυχή μας, το πνεύμα μας, την αύρα μας; Αυτές είναι οι πιο ισχυρές πτυχές μας – πιο σημαντικές από το σώμα μας – και πιστεύω ότι συνεχίζουμε να επιβιώνουμε μετά το θάνατο, απλώς με κάποιον άλλο τρόπο.

Πιστεύω ότι, στο σημείο του θανάτου, εισερχόμαστε σε μια άλλη διάσταση όπου επανενωνόμαστε με όλους εκείνους με τους οποίους είχαμε συναισθηματικούς δεσμούς κατά τη διάρκεια της ζωής μας – γονείς, παππούδες, γιαγιάδες, ακόμη και τα αγαπημένα μας κατοικίδια.

Αυτή η ζωή είναι απλώς ένας διάδρομος προς την επόμενη, και αυτό που κάνουμε τώρα καθορίζει το είδος της μεταθανάτιας ζωής με το οποίο θα ανταμειφθούμε.

Το εκπληκτικό είναι ότι η ιδέα της μεταθανάτιας ζωής είναι κοινή σε όλες σχεδόν τις θρησκείες. Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι δισεκατομμύρια άνθρωποι -Χριστιανοί, Μουσουλμάνοι, Εβραίοι, Ινδουιστές κ.λπ.- κάνουν όλοι λάθος. Είναι αφελές να πιστεύουμε ότι είμαστε απλά μόρια που χάνονται εν ριπή οφθαλμού.

Πιστεύω ότι υπάρχει ένας Δημιουργός – όχι ένας θεός με μούσι που κάθεται σε ένα σύννεφο, αλλά ένα άπειρο ον που μας αφήνει να συνεχίσουμε τη ζωή μας πριν μας καλέσει όταν τελειώσει ο χρόνος μας και μας μεταφέρει στην επόμενη αιωνιότητα

Σκεφτείτε όλα τα αμέτρητα παραδείγματα εμπειριών κοντά στο θάνατο που ισχυρίζονται ότι είχαν οι άνθρωποι. Ανεξάρτητα από τη θρησκεία, συχνά είναι παρόμοιες – έλκονται προς ένα φωτεινό φως με ένα αίσθημα απόλυτης ειρήνης. Αυτό, σίγουρα, είναι μια ένδειξη ότι η ζωή δεν τελειώνει με τον θάνατο.

Κάρλο Ροβέλι (φυσικός και συγγραφέας)

Βρίσκω αστείο το γεγονός ότι κάποιος εξακολουθεί να πιστεύει ότι μπορεί να υπάρχει «μετά θάνατον ζωή». Η μόνη μεταθανάτια ζωή είναι στη μνήμη των άλλων, η οποία με τη σειρά της δεν διαρκεί πολύ.

Νομίζω ότι φοβόμαστε το τέλος μας εξαιτίας ενός ανόητου μπερδέματος: ο ενστικτώδης φόβος των κινδύνων που μοιραζόμαστε με τα άλλα θηλαστικά παρεμβαίνει στη μοναδική ικανότητα του είδους μας να οραματίζεται το απώτερο μέλλον.

Η ζωή μας είναι τόσο πολύτιμη και υπέροχη ακριβώς επειδή είναι πεπερασμένη. Κάποιοι από αυτούς που πιστεύουν σε μια μεταθανάτια ζωή είναι έτοιμοι να σκοτώσουν άλλους και να σπαταλήσουν τη δική τους ζωή διεξάγοντας πόλεμο μεταξύ τους.

Θεωρώ σοφότερο να ζούμε την ομορφιά και την ένταση της κάθε στιγμής που έχουμε. Να προσπαθούμε να μοιραστούμε αυτόν τον πλανήτη με τους θνητούς. Να παρηγορούμε ο ένας τον άλλον για τα βάσανά μας εδώ. Να κάνουμε τη ζωή καλύτερη για εμάς και όλους τους άλλους στη Γη, όχι σε μυθικές άλλες σφαίρες.

Ελίφ Σαφάκ (συγγραφέας)

Το μυθιστόρημά μου «10 λεπτά και 38 δευτερόλεπτα σε αυτόν τον παράξενο κόσμο» αφηγείται την ιστορία μιας εργαζόμενης στο σεξ στην Κωνσταντινούπολη που ονομάζεται Leila και τη ζωή των αγαπημένων της φίλων. Το βιβλίο αυτό έχει μια ασυνήθιστη δομή, επειδή ξεκινά με τον θάνατο του κεντρικού χαρακτήρα, της λογοτεχνικής ηρωίδας.

Έκανα πολλή έρευνα πριν γράψω αυτή την ιστορία και με ενδιέφεραν ιδιαίτερα οι πρόσφατες επιστημονικές μελέτες σχετικά με τη μετάβαση από τη ζωή στον θάνατο. Όλο και περισσότερες μελέτες δείχνουν ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί για λίγα λεπτά ακόμη και όταν η καρδιά έχει σταματήσει να αντλεί οξυγονωμένο αίμα και οι πνεύμονες έχουν πάψει να λειτουργούν.

Έτσι, ολόκληρο το βιβλίο διαδραματίζεται σε αυτό το περιορισμένο χρονικό διάστημα, μόλις λίγα λεπτά, αμέσως μετά την παύση των χτύπων της καρδιάς της Λέιλα, αλλά ενώ ο εγκέφαλός της είναι ακόμα «ζωντανός», κλείνει σιγά σιγά και θυμάται στιγμές από το παρελθόν της.

Πρόκειται για ένα συναρπαστικό θέμα που μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε ότι το πέρασμα από τη ζωή στον θάνατο είναι πιο περίπλοκο από ό,τι υποθέτουμε.

Πολλοί γιατροί έχουν παρατηρήσει διαυγή εγκεφαλική δραστηριότητα σε ασθενείς που έχουν πεθάνει, μερικές φορές ακόμη και δέκα λεπτά μετά το θάνατο.

Αυτό εγείρει ένα ενδιαφέρον δίλημμα: Συνεχίζεται η συνείδηση σε κάποια μορφή, τουλάχιστον για λίγο, μετά τον θάνατο; Πιστεύω ότι ναι.

Αν ο εγκέφαλος παραμένει ενεργός μετά το θάνατο του σώματος, τι ακριβώς θυμάται ο νους από το παρελθόν – τα καλά ή τα κακά πράγματα; Ταξιδεύει το μυαλό πίσω στην παιδική ηλικία, σχεδόν σαν να ξετυλίγεται ο χρόνος; Νομίζω ότι όλα αυτά είναι έγκυρα ερωτήματα και έχουν σημασία.

Το αν υπάρχει ψυχή ή όχι είναι ένα διαρκές ερώτημα, στο οποίο δεν μπορούμε να απαντήσουμε με βεβαιότητα

Αλλά είναι σαφές ότι ένα ανθρώπινο ον δεν μπορεί να περιοριστεί σε μερικά όργανα και ιστούς. Είμαστε κάτι περισσότερο από αυτό.

Οι επιστήμονες, ιδίως οι νευροεπιστήμονες, συμβάλλουν αξιοσημείωτα στην κατανόηση αυτού του καθολικά σημαντικού θέματος. Πιστεύω όμως ότι και εμείς οι μυθιστοριογράφοι μπορούμε να προσφέρουμε μια μικρή συμβολή με τη φαντασία μας, την ενσυναίσθηση και τους μυθιστορηματικούς χαρακτήρες που δημιουργούμε.

Ρούπερτ Σέλντρεικ (βιολόγος και συγγραφέας)

Η εικασία μου είναι ότι μπορούμε να συνεχίσουμε να ονειρευόμαστε αφού πεθάνουμε, αλλά δεν μπορούμε να ξυπνήσουμε επειδή δεν έχουμε πλέον ένα φυσικό σώμα για να ξυπνήσουμε. Είμαστε «παγιδευμένοι» σε έναν ονειρικό κόσμο.

Όλοι μας ονειρευόμαστε, ακόμη και αν ξεχνάμε τα περισσότερα από αυτά, και στα όνειρά μας έχουμε ένα άλλο σώμα – ένα ονειρικό σώμα – μέσα στο οποίο κινούμαστε, μιλάμε σε ανθρώπους, μερικές φορές ακόμη και πετάμε.

Το ονειρικό μας σώμα είναι προφανώς διαφορετικό από το κανονικό φυσικό μας σώμα, το οποίο βρίσκεται κοιμισμένο στο κρεβάτι.

Αφού πεθάνουμε, μπορεί να συνεχίσουμε να ζούμε στο σώμα των ονείρων μας, παρόλο που το φυσικό μας σώμα είναι νεκρό. Τα όνειρα που θα βιώσουμε μετά το θάνατο θα εξαρτηθούν από τις αναμνήσεις, τις ελπίδες, τους φόβους και τις σχέσεις μας – αλλά και από τη θρησκευτική μας πίστη.

Αν πιστεύουμε ότι μετά το θάνατο θα μας βοηθήσουν τα αποθανόντα μέλη της οικογένειας, οι άγιοι, οι άγγελοι και, για τους Χριστιανούς, ο Ιησούς Χριστός, τότε αυτό μπορεί να συμβεί.

Μπορεί να υποστούμε συνεχή προσωπική ανάπτυξη σε αυτόν τον μεταθανάτιο ονειρικό κόσμο.

Μπορεί τελικά να περάσουμε πέρα από αυτόν σε μια κατάσταση ένωσης με την απόλυτη πραγματικότητα, όπως αυτή που συναντάμε σε μυστικιστικές εμπειρίες όσο είμαστε ζωντανοί.

Σε αυτό το μεταθανάτιο ταξίδι, μπορεί να βοηθηθούμε από τις προσευχές εκείνων που είναι ακόμη ζωντανοί.

Προσεύχομαι για τα μέλη της οικογένειας και τους φίλους που έχουν φύγει από τη ζωή και ελπίζω ότι όταν πεθάνω οι άνθρωποι θα προσευχηθούν για μένα.

Λόρδος Σάμπτιον (ιστορικός)

Είμαι χριστιανός, αλλά όχι ορθόδοξος χριστιανός. Δεν πιστεύω σε μεταθανάτια ζωή. Τι συμβαίνει μετά το θάνατο; Εξαφάνιση. Είμαι άνετος με αυτό. Στην πραγματικότητα, είμαι μάλλον ανακουφισμένος.

Ο Λόρδος Σάμπτιον είναι πρώην δικαστής του Ανώτατου Δικαστηρίου και διακεκριμένος ιστορικός.

Τζόναθαν Ρομέιν (ραβίνος)

Η πίστη μου, ο Ιουδαϊσμός, είναι ασαφής σχετικά με τη μετά θάνατον ζωή. Υπολογίζει ότι η ψυχή συνεχίζει να υπάρχει και μετά το θάνατο του σώματος, αλλά δεν ξέρουμε ακριβώς πώς.

Φυσικά, οι άνθρωποι εξακολουθούν να θέλουν μια εικόνα για να κρατηθούν, είτε από φόβο είτε από περιέργεια. Προσπαθώ να βοηθήσω προτείνοντας ότι ίσως είναι σαν μια σταγόνα βροχής που πέφτει και χτυπάει ένα δέντρο.

Εμείς είμαστε αυτή η σταγόνα βροχής και μπορούμε να παρακολουθήσουμε την ατομική της ζωή καθώς κατεβαίνει στον κορμό του δέντρου. Τελικά φτάνει στο τέλος της και πέφτει σε μια λακκούβα. Είναι ακόμα εκεί αλλά έχει χάσει την ατομικότητά της – δεν είναι πλέον αναγνωρίσιμος εσύ και εγώ – και επιστρέφουμε στην πηγή από την οποία προήλθαμε.

Αλλά αυτή είναι απλώς η εικασία μου και είναι καλύτερο να μην βασίζεστε στο άγνωστο. Αντ’ αυτού, είναι σημαντικό να κάνουμε το καλύτερο από αυτόν τον κόσμο, να επικεντρωθούμε στο εδώ και τώρα, να εκτιμήσουμε τους ανθρώπους που μας ενδιαφέρουν και να είμαστε εντάξει να ζούμε με ένα ερωτηματικό.

Λίμπι Πιούρβις (συγγραφέας και δημοσιογράφος)

Μεγαλώνοντας, ανατράφηκα καθολική, οπότε αρχικά είχα παιδικές εικόνες του Ουρανού και των άρπας. Όταν πέθανε ο άθρησκος πατέρας μου, η μητέρα μου είπε ότι ήλπιζε να υπάρχει μια ήσυχη περιοχή του Παραδείσου με καρέκλες και εφημερίδες και χωρίς φτερωτούς ενοχλητικούς που θα του τραγουδούσαν ύμνους.

Μου άρεσε η ιδέα του συγγραφέα C.S. Lewis ότι το τι θα έρθει μετά το θάνατο εξαρτάται από το πώς ζεις- πόσο καθαρή και αγαπητική και ταπεινή είναι η στάση σου. Βρίσκεις μια αιωνιότητα χαράς ή δυστυχίας, ανάλογα με το τι έχεις κάνει τον εαυτό σου.

Αλλά δεν ξέρουμε. Και, γι’ αυτό το λόγο, αγαπώ τη χριστιανική νεκρώσιμη ακολουθία: «Στάχτη στη στάχτη, χώμα στο χώμα».

Προσθέτει μια «σίγουρη και σίγουρη ελπίδα» για τη ζωή που έρχεται, αλλά το κυριότερο είναι μια λογική προειδοποίηση να μην στραφούμε σε δεισιδαιμονίες, πνευματισμούς, φαντασιώσεις με ζόμπι ή φαντάσματα.

Από το in.gr
Η Ζωή μας σήμερα Χωρίς σχόλια »
Απρ
18

ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ

Γιάννα Ανδρεαδάκη στις 18 Απριλίου 2025

1983 στην Όλυμπο της Καρπάθου. Πάσχα διακοπές, Μ. Παρασκευή. Έχω πάει από νωρίς στην εκκλησία. Μαζεύεται ο κόσμος (ποιος κόσμος δηλ. μόνο γυναίκες και γέροντες. Tο πλείστον των ανδρών ναυτικοί γαρ). O ιερέας ψάλλει “ον παίδες ευλογείτε” και μια ουρά μαυροφορεμένων γυναικών με μαύρα μαντήλια στο κεφάλι, σχηματίζεται μπροστά στον στολισμένο επιτάφιο. H ουρά επεκτείνεται μέχρι την αυλή του ναού. Παράξενη σκηνή. Όταν ο ιερέας ψάλλει το “η ζωή εν τάφω”, η πρώτη γυναίκα βγάζει απ τον κόρφο της μια φωτογραφία και την τοποθετεί ψηλά πάνω στον επιτάφιο, λύνει το μαντήλι απ το κεφάλι και…. αρχίζει μέ έναν σπαρακτικό βουβό λυγμό, προφέροντας ένα όνομα, να “ξεμαλλιάζεται” μπροστά στον επιτάφιο. Δεν ξέρω πόσο κράτησε αυτή η σκηνή, αλλά ξέρω πως σε όλη την διάρκεια των εγκωμίων γινόταν το ίδιο πράγμα απ όλες της γυναίκες που στεκόταν στην ουρά. Βρήκαν την στιγμή του απόλυτου θρήνου για τον Θεάνθρωπο, να θρηνήσουν τους δικούς τους “χαμένους”. Ο πιο συγκλονιστικός Επιτάφιος που έχω ζήσει.

Από τον Μανόλη  Μπαρδάνη

Εντυπώσεις, Οικογένεια Χωρίς σχόλια »