Υπάρχουν αρκετά είδη φόβου που, κάτω από ορισμένες συνθήκες, καταφέρνουν να επιβληθούν στον ανθρώπινο νου. Υπάρχει ο φυσιολογικός φόβος που στηρίζεται σε πραγματικά αίτια, και ο φόβος από ανύπαρκτη αιτία που οδηγεί σε μεγιστοποίηση ενός αόρατου κινδύνου.
Και στις δύο περιπτώσεις το έμφυτο ένστικτο της αυτοσυντήρησης μας προειδοποιεί για τον πραγματικό ή πλασματικό κίνδυνο. Είναι ένας μηχανισμός προστασίας του οργανισμού. Στις περιπτώσεις όμως που συνεχίζεται, ενώ δεν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος, τότε μετατρέπεται σε φοβία και παύει να είναι μία υγιής αντίδραση του οργανισμού.
Η ζωή μας είναι τόσο απρόβλεπτη, που είναι σχεδόν απίθανο να μη νιώσει κάποιος, έστω πρόσκαιρα, το συναίσθημα του φόβου.
Οι σημερινές κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες μάλιστα ευνοούν τη δημιουργία φοβίας για το μέλλον, φέρνοντας στην καθημερινή μας ζωή κάτι που είναι κοντά μας από τη βρεφική ηλικία και εστιάζεται κυρίως στον φόβο της πτώσης και του κρότου, σύμφωνα με τους ειδικούς.
Οι αρχαίοι Ελληνες θεωρούσαν τον Φόβο γιο του Αρη και της Αφροδίτης, οι σύγχρονοι κυβερνήτες εκμεταλλεύονται τον φόβο που δημιουργούν οι συνεχείς αρνητικές ειδήσεις που διοχετεύονται με διάφορους τρόπους στους πολίτες και οδηγούν στο να τους παραδώσουμε κεκτημένα δικαιώματα, που σε διαφορετική περίπτωση δεν θα ετίθεντο καν προς συζήτηση.
Αντιθέτως, στη μουσική ο φόβος έχει μόνο θετικά αποτελέσματα, αφού έχει οδηγήσει αρκετούς συνθέτες και καλλιτέχνες στην επιτυχία.
Είναι πολύ καλύτερα βέβαια να φοβόμαστε βλέποντας κινηματογραφικές ταινίες ή ακούγοντας τραγούδια που περιγράφουν συνήθως τον φόβο των δημιουργών τους, στο να μη χάσουν τον/την αγαπημένο/η τους, από το να φοβόμαστε καθημερινά με αφορμή διάφορες αιτίες που φρόντισαν να δημιουργήσουν αυτοί που μας κυβερνούν εδώ και αρκετές δεκαετίες.
Ο Γιάννης Αγγελάκας με τις Τρύπες είχαν πιάσει το νόημα με το τραγούδι Σιγά μην κλάψω: …Μα εγώ μ’ έναν άγριο περήφανο χορό σαν αετός πάνω απ’ τις λύπες θα πετάξω. Σιγά μην κλάψω, σιγά μη φοβηθώ, σιγά μην κλάψω, σιγά μη φοβηθώ. Θα πάω να χτίσω μια φωλιά στον ουρανό,
θα κατεβαίνω μόνο αν θέλω να γελάσω. Σιγά μην κλάψω, σιγά μη φοβηθώ,
σιγά μην κλάψω, σιγά μη φοβηθώ. Μου λέν’ αν φύγω πιο ψηλά θα ζαλιστώ,
καλύτερα στη λάσπη εδώ μαζί τους να κυλιέμαι. Και πως αν θέλω περισσότερα να δω, σ’ έναν καθρέφτη μοναχός μου να κοιτιέμαι. Κι όταν φοβούνται πως μπορεί να τρελαθώ,
μου λέν’ να πάω κρυφά κάπου να κλάψω. Και να θυμάμαι πως αυτό το σκηνικό
είμαι μικρός, πολύ μικρός για να τ’ αλλάξω.
Τραγούδια για τον φόβο της ερωτικής απόρριψης: Τι θέλεις να κάνω-Γιάννης Πάριος, Φοβάμαι μη σε χάσω-Ιωάννα Γεωργακοπούλου: Φοβάμαι πως μια μέρα θα σε χάσω και πες μου πού θα βρω παρηγοριά και τι πιοτό θα πιω για να ξεχάσω τη νύχτα που θα πέσει στην καρδιά.
Γιατί φοβάσαι-Μαρινέλλα, σε μουσική Στέλιου Βλαβιανού και στίχους Πυθαγόρα:
Γιατί φοβάσαι τη σιωπή, είμαι δική σου στο ‘χω πει, με τη σιωπή μου σου μιλώ και σε φιλώ, κύμα τρελό μες στον γιαλό.
Οπως μπήκες στη ζωή μου θα φοβάμαι μη σε χάσω ξαφνικά, από το Ετσι ξαφνικά, με τον Αντώνη Ρέμο, σε μουσική του Αντώνη Βαρδή και στίχους της Γιούλας Γεωργίου.
…για πράξεις και για παραλείψεις, ιδιαζόντως ειδεχθείς, αλλά εσύ μη φοβηθείς και αρχίσεις τις αποκαλύψεις, απόσπασμα από τους ξεχωριστούς στίχους του Μιχάλη Γκανά για το τραγούδι του Λαυρέντη Μαχαιρίτσα Μικρός Τιτανικός, που είπε πρώτη η Χαρούλα Αλεξίου.
Ο Δημήτρης Παπαδημητρίου έγραψε για τον Μπάμπη Στόκα, σε στίχους του Αλκη Αλκαίου, το Μη με φοβάσαι: Μη με φοβάσαι, δώσ’ μου το χέρι μαζί να ζήσουμε η νύχτα όσα φέρει, μη με φοβάσαι, δώσ’ μου το χέρι, είναι ο έρωτας το πιο γλυκό μαχαίρι.
Ελσα σε φοβάμαι, Ελσα σ’ αγαπώ, μια στιγμή μαζί σου είναι μακελειό. Κι όταν χορεύεις στην πίστα μοναχή, ντουβάρια πέφτουν και σπάζει η οροφή, το γνωστό τραγούδι του Διονύση Σαββόπουλου από το Βρώμικο ψωμί του 1972.
Καθησυχαστικοί είναι ο Νίκος Ξυδάκης με το Μη φοβάσαι, σε στίχους του Μανώλη Ρασούλη, οι Terror Χ Crew με τον ίδιο τίτλο, αλλά διαφορετικό τραγούδι, όπως και αυτό που έγραψε ο Γιώργος Ανδρέου για τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου, ο Διονύσης Τσακνής με το Μη φοβάσαι, μωρό μου, ο Δήμος Αναστασιάδης με το Εσύ, ο Αλκίνοος Ιωαννίδης με το Κοίτα, κοίτα (Μη φοβάσαι τη φωτιά), σε στίχους Λίνας Νικολακοπούλου και μουσική Δημήτρη Παπαδημητρίου, ο Γιώργος Δημητριάδης με το Μη φοβηθείς την κατηφόρα, σε στίχους του Κώστα Λειβαδά και η Νατάσα Θεοδωρίδου με το Μην τη φοβάσαι την αγάπη. Η Νατάσα, όμως, εκφράζει διαφορετικά συναισθήματα στο Ελα που φοβάμαι, του Γιώργου Θεοφάνους:
Ελα που φοβάμαι, φοβάμαι, έλα που δεν ξέρω πώς να ησυχάσω, πώς να σε διαγράψω, πώς να σε ξεχάσω, έλα που δεν έχω τη δύναμη ν’ αντέξω, μια φορά για μένα στη ζωή μου να παλέψω, έλα που δεν βλέπω πώς να προχωρήσω, έλα που δεν νιώθω τι να πάρω τι ν’ αφήσω, έλα που δεν ξέρω πώς να ξεκολλήσω, έλα που δεν θέλω κάποιον άλλον ν’ αγαπήσω, έλα που φοβάμαι, φοβάμαι, έλα που φοβάμαι, φοβάμαι. Εντονο φόβο ένιωθαν και οι Μπλε στο πρώτο τους άλμπουμ με το Φοβάμαι.
Φόβο εκφράζει η σύνθεση του Γιάννη Καραλή Φοβάμαι τα τραγούδια, με τη Λίτσα Διαμάντη, το Φοβήθηκες, με τη Δήμητρα Γαλάνη, Για σένανε φοβάμαι-Νότης Σφακιανάκης, το Ερωτικό του Παύλου Σιδηρόπουλου, η Αντίστροφη μέτρηση του Θάνου Μικρούτσικου, με τη Χαρούλα Αλεξίου, το Ολα αυτά που φοβάμαι, με την Αλκηστις Πρωτοψάλτη, που είναι διασκευή σε τραγούδι των Nickelback, οι Ρόδες με την Ελευθερία Αρβανιτάκη στο Φοβάμαι (Δεν είναι ο κόσμος σου αυτός).
Ελαφρά φοβισμένος ήταν ο Χρήστος Θηβαίος στο δικό του τραγούδι Μια χαραμάδα πανικού.
Με τον φόβο ασχολούνται και τα τραγούδια Παιχνίδια με τον Διάβολο-Νίκος Πορτοκάλογλου, Το βλέμμα σου σακάτεψε τη μοίρα μου-Διάφανα Κρίνα, Αλήτης στη Χώρα των Θαυμάτων και Τι άλλο φοβάσαι-Active Member, Φοβόμουν και Φοβόμουν μ’ έπνιγε η σιωπή του Μάνου Χατζιδάκι από την Εποχή της Μελισσάνθης, Δεν αφήνει σημάδια στην άμμο του χρόνου, που έγραψε ο πρόωρα χαμένος Μάνος Ξυδούς για τους Πυξ Λαξ.
Στο Αγριολούλουδο, του Χρήστου Νικολόπουλου, σε στίχους του Πυθαγόρα, ο Στέλιος Καζαντζίδης τραγουδούσε: Μη με λυπάσαι, διώξε με απόψε, σαν να ‘μαι αγριολούλουδο, και τη ζωή μου κόψε. Εγώ γυμνός ξεκίνησα, εγώ πηγαίνω μόνος, σπίτι μου είναι ο δρόμος και τραγούδι μου ο πόνος. Διώξε με και μη λυπάσαι, τι θα γίνω μη φοβάσαι κι αν χιονίζει και αν βρέχει, τ’ αγριολούλουδο αντέχει.
Από τα δεκάδες ξένα τραγούδια που έχουν γραφτεί κατά καιρούς και ταιριάζουν με το θέμα μας, επιλέγω, λόγω χώρου, μόνον επτά, το Scared του John Lennon από το άλμπουμ του Walls And Bridges, το Touch Me των Doors από το άλμπουμ τους Soft Parade, το You’ll Never Walk Alone από το μιούζικαλ Carousel, λόγω της μετέπειτα ερμηνείας του από τους Gerry and the Pacemakers και τα αισιόδοξα μηνύματα που βγαίνουν μέσα από το τραγούδι των Rodgers και Hammerstein, το Running Scared του Roy Orbison, που είναι ένας από τους αγαπημένους τραγουδιστές μου, το Impossible Dream από το Man Of La Mancha, γιατί κατά βάθος οι περισσότεροι ελπίζουμε ότι θα τα καταφέρουμε, το Who’s Afraid Of The Big Bad Wolf? Από τα Τρία γουρουνάκια του Disney, γιατί δεν φοβόμαστε πια τους λύκους, όσο κι αν ουρλιάζουν για την καταστροφή μας, και τέλος, το Under Pressure με τους Queen και τον David Bowie, απλώς γιατί ταιριάζει αρκετά με την εποχή μας.
