Είναι μια ανακάλυψη που θα μπορούσε να αποδειχθεί εξίσου σημαντική με τις πυραμίδες της αρχαίας Αιγύπτου, λένε οι ερευνητές που έφεραν στο φως τον θησαυρό.
Χάρη σε μια νέα τεχνική που εντοπίζει ερείπια κάτω από την πυκνή βλάστηση της ζούγκλας, αρχαιολόγοι στη Γουατεμάλα ανακάλυψαν ένα απέραντο δίκτυο 417 πόλεων των Mάγια που συνδέονταν από 180 χιλιόμετρα δρόμων, «το πρώτο σύστημα εθνικών οδών του κόσμου».
Τα πλούσια ευρήματα, από υδραγωγεία, φράγματα και στάδια μέχρι συγκροτήματα πολυώροφων ναών, χρονολογούνται γύρω στα 3.000 χρόνια πριν, στη διάρκεια της προκλασικής περιόδου των Μάγια, η οποία διήρκεσε από το 1.000 π.Χ έως το 250 μ.Χ.
H ανακάλυψη υποχρεώνει τους αρχαιολόγους να αναθεωρήσουν την ιδέα ότι οι προκλασικοί Μάγια ήταν απλοί κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες, «περιφερόμενες ομάδες νομάδων που φύτευαν καλαμπόκι» δήλωσε στην Washington Post ο Ρίτσαρντ Χάνσεν του Πανεπιστημίου του Άινταχο, μέλος της ομάδας που παρουσιάζει τα ευρήματα στην επιθεώρηση Ancient Mesoamerica.
«Γνωρίζουμε πλέον ότι η προκλασική περίοδος ήταν εποχή αξιοσημείωτης πολυπλοκότητας και προηγμένης αρχιτεκτονικής, κατά την οποία χτίστηκαν ορισμένα από τα μεγαλύτερα κτήρια της παγκόσμιας ιστορίας» σχολίασε ο ερευνητής.
Η πυραμίδα Λα Ντάντα είναι ένα από τα μνημειώδη κτήρια στο Ελ Μιραδόρ (Richard Hansen/FARES)
Ο χαμένος κόσμος της προκλασικής περιόδου ανακαλύφθηκε στο Ελ Μιραδόρ της βόρειας Γουατεμάλας, κοντά στα σύνορα με το Μεξικό. Το Ελ Μιραδόρ θεωρείται γενικά «λίκνο του πολιτισμού των Μάγια», όμως η ανακάλυψη της ύπαρξης ενός εκτεταμένου δικτύου πόλεων που ήδη άκμαζε το 1.000 π.Χ αποκαλύπτει «έναν ολόκληρο τόμο της ανθρώπινης ιστορίας τον οποίο αγνοούσαμε ως σήμερα» γράφουν οι ερευνητές.
Πριν από τη νέα μελέτη, περίπου 50 τόποι αρχαιολογικής σημασίας είχαν ανακαλυφθεί σε διάστημα μιας δεκαετίας σε αυτή την περιοχή του Ελ Μιραδόρ, στην οποία φτάνει κανείς μόνο με ελικόπτερο ή περπατώντας σχεδόν 60 χιλιόμετρα μέσα σε μια ζούγκλα όπου παραμονεύουν πούμα, τζάγκουαρ και φίδια.
«Τώρα υπάρχουν περισσότεροι από 900 [αρχαίοι οικισμοί] […] Μέχρι τώρα δεν μπορούσαμε να τους δούμε. Ήταν αδύνατο» σχολίασε ο Ενρίκε Χερνάντεζ, αρχαιολόγος του Πανεπιστημίου «Σαν Κάρλος» στην Πόλη της Γουατεμάλας, ο οποίος περνά μερικούς μήνες κάθε χρόνο στο Ελ Μιραδόρ εδώ και δυο δεκαετίες.
Μέχρι στιγμής ελάχιστα από τα αρχαία κτήρια έχουν καθαριστεί από την τροπική βλάστηση (Richard Hansen/FARES)
Η αποκάλυψη ήρθε χάρη στην τεχνολογία του LIDAR, ένα είδος ραντάρ που λειτουργεί με ακτίνες λέιζερ και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε αεροσκάφη για τη χαρτογράφηση του εδάφους. Το υπέρυθρο λέιζερ που χρησιμοποίησαν οι ερευνητές διαπέρασε την πυκνή βλάστηση από δέντρα κεΐβης και σαποντίγια.
Θα περάσει καιρός μέχρι να ολοκληρωθεί η χαρτογράφηση και ξεθαφτούν τα αρχαία κτήρια από την οργιώδη τροπική βλάστηση. Όταν όμως το Ελ Μιραδόρ αποκαλυφθεί πλήρως, λέει ο Ζερνάντεζ, θα μπορούσε να αναδειχθεί σε ορόσημο του ανθρώπινου πολιτισμού όπως οι πυραμίδες της αρχαίας Αιγύπτου, από τις οποίες η αρχαιότερη χρονολογείται γύρω στο 2700 π.Χ.
To Ελ Μιραδόρ θα μπορούσε έτσι να εξελιχθεί σε μείζονα τουριστικό προορισμό, όπως συμβαίνει ήδη με το Τικάλ, τη μεγαλύτερη πόλη της κλασικής περιόδου των Μάγια (200 με 900 μ.Χ), το οποίο βρίσκεται σε απόσταση μερικών δεκάδων χιλιομέτρων και προσελκύει εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο.
Δεδομένης της ηλικίας τους, τα ευρήματα αναμένεται να προκαλέσουν συζητήσεις και μεταξύ των ανθρωπολόγων. Όπως επισήμανε ο Χάνσεν, δημιουργείται το ερώτημα «πώς μια κοινωνία που ζούσε σε μια τροπική ζούγκλα της Κεντρικής Αμερικής έγινε ένας από τους μεγαλύτερους αρχαίους πολιτισμούς του κόσμου ενώ μια άλλη κοινωνία που ζει στη Βόρνεο είναι ακόμα κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες στο ίδιο ακριβώς περιβάλλον»
Το πείραμα της Λάρισας, χρονοκάψουλα με αντικείμενα της καθημερινής μας ζωής. Σφραγίστηκε και φυλάσσεται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους και θα ανοιχτεί μετά από 30 χρόνια.
Ενα βιβλίο, μια μάσκα από αυτές που φορούσαμε στην καραντίνα, ένα usb, ένα νόμισμα, ένα εισιτήριο τρένου και πολλά μικρά αντικείμενα της καθημερινής μας ζωής. Πόσο παράξενα θα μοιάζουν σε εμάς ύστερα από 30 χρόνια;
Την απάντηση θα δώσει μια… χρονοκάψουλα που σφραγίστηκε πριν από λίγες ημέρες στη Λάρισα και φυλάσσεται πλέον στα Γενικά Αρχεία του Κράτους ώστε να ανοιχτεί ξανά τον Δεκέμβριο του 2052. Το υλικό που περιλαμβάνει παραδόθηκε από 500 κατοίκους της πόλης οι οποίοι είδαν αυτή τη διαδικασία ως μια μοναδική ευκαιρία για να «συνομιλήσουν» με τους πολίτες του μέλλοντος…
Την πρωτότυπη δράση διοργάνωσε το Μουσείο Σιτηρών και Αλεύρων Λάρισας, θέλοντας να ενεργοποιήσει ξανά, μετά τη σκοτεινή περίοδο της πανδημίας, τον αναστοχασμό στο τοπικό κοινό θέτοντας ερωτήματα όπως: «Τι είναι τελικά σημαντικό για τη ζωή μας; Και τι είναι αυτό που θέλω να μείνει στο μέλλον;».
Μεμονωμένοι πολίτες, ομάδες από ΚΑΠΗ, μαθητές σχολείων, Ρομά, μέλη κέντρων απεξάρτησης, περνούσαν επί δύο μήνες μέσα από μια ειδική εγκατάσταση που είχε στηθεί στην είσοδο του Μουσείου: μια κόκκινη πόρτα, ένα πέρασμα από το παρόν στο μέλλον, άφηναν το αντικείμενο που είχαν επιλέξει, κάθονταν σε ένα τραπέζι με καρέκλες και συμπλήρωναν ένα ειδικό έντυπο με ερωτήσεις που σκιαγραφούσαν το τι αξιολογεί καθένας ως σημαντικό για την πόλη του σήμερα.
Τα έντυπα αυτά μπήκαν μαζί με τα αντικείμενα μέσα σε ένα μεγάλο διαφανές κουτί – τη χρονοκάψουλα – μετατρέποντάς το σε μια ανθρωποκεντρική κιβωτό μνήμης.
«Κέρματα, rapid test, χειροποίητα αντικείμενα, πάρα πολλά χειρόγραφα, πολύ συγκινητικά γράμματα από εφήβους, πολλές φωτογραφίες και επιστολές νεαρών ζευγαριών που ελπίζουν να είναι ακόμη μαζί μετά από 30 χρόνια, usb τα οποία δεν ξέρουμε αν θα μπορούν να διαβαστούν με την τεχνολογία που θα υπάρχει στο μέλλον, αυτά είναι μερικά από τα αντικείμενα που περιλαμβάνονται στη χρονοκάψουλα.
Επίσης, κάποιοι έφεραν φυλλάδια από καφέ της πόλης, πάρα πολύ υλικό που έχει σχέση με την ΑΕΛ, λογαριασμούς της ΔΕΗ, κουτάκια από τσίχλες, φάρμακα, αποκόμματα από συναυλίες και παιδικά παιχνίδια, οτιδήποτε ο καθένας αξιολόγησε ως σημαντικό για τη ζωή του.
Εκτός, όμως από το υλικό αποτύπωμα μας ενδιέφερε ιδιαίτερα το άυλο, δηλαδή οι απαντήσεις που δόθηκαν στα έντυπα και οι οποίες, ακριβώς επειδή δόθηκαν από ετερόκλητες ομάδες, συνθέτουν ένα πορτρέτο της Λάρισας μέσα από τα μάτια των σημερινών ανθρώπων της», λέει στα «ΝΕΑ» η Κωνσταντίνα Κόντσα, επιστημονική υπεύθυνη του Μουσείου Σιτηρών και Αλεύρων Λάρισας.
Η χρονοκάψουλα θα ανοιχτεί μετά από 30 χρόνια βάσει οδηγιών που έχουν αφεθεί στα ΓΑΚ Λάρισας και με την παρουσία κοινωνικού ανθρωπολόγου, ο οποίος θα κληθεί να αξιολογήσει το υλικό που θα βρεθεί μέσα στο κουτί.
Συνοδοιπόροι στη μοναδικό αυτό «πείραμα» ήταν η Αντιδημαρχία Πολιτισμού της πόλης και το τοπικό παράρτημα των Γενικών Αρχείων του Κράτους.
«Ο χρόνος είναι κάτι που μας απασχολεί όλους. Τίποτε δεν αφήνει αναλλοίωτο. Ολα τα αλλάζει. Και καμιά φορά δεν χρειάζεται να περάσει πολύς. Φτάνει και μια στιγμή, όπως έγινε με τον σεισμό στην Τουρκία, όπως έχει γίνει εκατομμύρια φορές στην ιστορία του πλανήτη μας. Εκτός όμως, από τις μεγάλες αλλαγές, συμβαίνουν κι οι μικρές, οι καθημερινές. Τέτοιες περιλαμβάνει κι η δική μας χρονοκάψουλα», είπε ο Πάνος Σάπκας, αντιδήμαρχος Πολιτισμού Λάρισας κατά τη διαδικασία του σφραγίσματος της χρονοκάψουλας, η οποία έλαβε χώρα στο κτίριο του τμήματος των Γενικών Αρχείων του Κράτους στη Λάρισα, παρουσία της προϊσταμένης του Φανής Καραγιάννη.
«Το Μουσείο Σιτηρών και Αλεύρων αποφάσισε να μας κάνει να σκεφτούμε πως δεν είναι ο χρόνος που τα αλλάζει όλα, αλλά εμείς. Πόση σημασία έχει τι κάνουμε εμείς, μέσα στον χρόνο. Γιατί η ζωή θα συνεχιστεί και μετά από μας, οπότε έχουμε μεγάλη ευθύνη σήμερα για το πώς θα διαμορφωθεί το αύριο», συμπλήρωσε ο Π. Σάπκας.
«Αλλωστε, όπως έλεγε ο Ηράκλειτος: Ο χρόνος είναι ένα παιδί που παίζει πεσσούς. Το βασίλειο ανήκει σ’ αυτό το παιδί…».
Από ΤΑ ΝΕΑ
Ο πατέρας μου συνήθως δεν έπαιρνε θέση ως προς την κρίση του για μένα, τουλάχιστον όχι άμεσα. Παρόλα αυτά, θυμάμαι πως όταν στην β’ γυμνασίου πήρα -εντελώς παραδόξως και για πρώτη και τελευταία βέβαια φορά- 20 σε ένα τεστ μαθηματικών, έσπευσε να βρει την καθηγήτρια των μαθηματικών για να της ανακοινώσει την έκπληξή του γι αυτόν μου τον βαθμό.
Συγκεκριμένα ο διάλογος μεταξύ τους ήταν ο εξής:
«Μα πως είναι δυνατόν ο γιος μου να πήρε άριστα στο τεστ;!», «Τι να σας πω! Αφού έγραψε άριστα τι έπρεπε να του βάλω…;!», «κοιτάξτε, ξέρω καλύτερα τον γιο μου από σας, και πιστέψτε με αποκλείεται το παιδί μου να έγραψε άριστα…Μήπως θα πρέπει να ξανακοιτάξετε το γραπτό …; Και σας παρακαλώ την επόμενη φορά να είστε πιο προσεχτική στην αξιολόγησή σας…».
Κανείς στο σπίτι -ούτε φυσικά κι εγώ ο ίδιος- δεν πίστεψε τότε πως αυτό το μοναδικό 20 που πήρα στα μαθηματικά όντως το άξιζα. Περισσότερο το είδαμε σαν ένα παράδοξο δώρο της τύχης που –απ’ ό,τι φαίνεται- είναι… τυφλή.
Δεν είναι λοιπόν παράξενο το ότι πάντα πίστευα πως είμαι λιγάκι βλάκας, χωρίς πολλές δυνατότητες, όχι για μεγάλα πράγματα.
Αντίθετα, πάντα πίστευα πως είμαι ωραίος. Αρχικά ως αγόρι και μετά ως άντρας. Ακόμα κι αν κάποιος μου έλεγε κατάμουτρα πως είμαι άσχημος ποτέ δεν θα τον πίστευα. Δεν θα με ενοχλούσε μια τέτοια κρίση αφού μέσα μου είχε εδραιωθεί η ακριβώς αντίθετη πεποίθηση. Με αυτό το εργαλείο ήταν που για χρόνια προσπαθούσα να αντισταθμίσω το κενό της νοητικής μου ανεπάρκειας και της χαμηλής μου αυτοεικόνας.
Πείθοντας τον εαυτό μου μέσα από τις «επιτυχίες μου με το άλλο φύλο», απ’ την δεξιότητά μου να σαγηνεύω τις γυναίκες, πως κάτι αξίζω κι εγώ βρε αδερφέ. Πως δεν είμαι και τελείως του πετάματος. Πολύ αργότερα ανακάλυψα πως έχει ελάχιστη σημασία αν στ’ αλήθεια είναι κανείς όμορφος. Πολύ πιο σημαντικό είναι τι έχει μάθει κανείς να πιστεύει ότι είναι από τα γεννοφάσκια του. Γιατί τελικά το ίδιο, στην αρχή μιας γνωριμίας, πιστεύουν και οι άλλοι γι’ αυτόν.
Ταυτόχρονα, αν και μισούσα το διάβασμα –επειδή το έπαιρνα υποχρεωτικά σαν να ταν “χάπι”- πίεζα τον εαυτό μου να διαβάζει σχολικά κι εξωσχολικά μήπως και τα καταφέρω τελικά να αυξήσω τον δείκτη της ελλιπούς ευφυΐας μου. Μήπως και τελικά ξεγελάσω κανέναν πως κι από μυαλό δεν είμαι κι εντελώς για τα μπάζα.
Η μάνα μου στην ασυνείδητη προσπάθειά της να έχει έναν σύμμαχο με το μέρος της, δηλαδή εμένα, πρόβαλε την δική της μειονεκτική αυτοεικόνα πάνω μου: Επειδή πίστευε πως το μόνο καλό πάνω της είναι η ομορφιά της, μ’ έβλεπε κι εμένα ως όμορφο. Επειδή θεωρούσε τον εαυτό της νοητικά και γνωστικά ανεπαρκή, με κριτήρια τα επιτεύγματα της αυτοπραγμάτωσης εντελώς αποτυχημένο, στην προσπάθειά της να βρει νόημα ζωής με ταύτισε μαζί της μεταβιβάζοντάς στο πρόσωπό μου τις αντίστοιχες ελλείψεις και αναπηρίες. Έτσι πίστευε πως θα ένιωθε λιγότερο μόνη, αφού ασυνείδητα είχε δημιουργήσει ένα πιστό της αντίγραφο, εμένα, προεκτείνοντας την ύπαρξή της -μέσω εμού του ομοιοπαθούς γιού της- στο μέλλον.
Η ζωή όμως, η ενδοψυχική, η αληθινή ζωή, είναι γεμάτη εκπλήξεις.
Συνήθως, το ελατήριο που πιέζεται προς τα κάτω συγκεντρώνει περίσσεια ενέργεια ώσης. Αυτήν την πλεονάζουσα ενέργεια συχνά, στην κατάλληλη στιγμή, ο ψυχικός οργανισμός την χρησιμοποιεί για να εκτιναχθεί προς τα πάνω. Προς εκείνη δηλαδή την κατεύθυνση που αρχικά του απαγορεύτηκε ως ασύμβατη με την εξωτερική του εικόνα.
Αν και οι δικοί μου σίγουρα ήλπιζαν, αλλά καθόλου δεν πίστευαν στην πιθανότητα πως κάποια απώτερη μελλοντική στιγμή ο γιος τους θα μπορούσε να ζει από τα προϊόντα της διάνοιας του (ψυχοθεραπεία, συγγραφή, διδασκαλία), εγώ, χρησιμοποιώντας ως αλάνθαστο εργαλείο ώσης την ψυχική ενέργεια που μόνο μια συνεπής αποτροπή κι αποθάρρυνση επιτρέπει, «δούλευα» από πολύ μικρός προς την ποθητή μου κατεύθυνση.
Οπότε, όποιος κι αν σου λένε, ή σου υποβάλλουν ότι είσαι οι “σπουδαίοι” άλλοι της ζωής σου, εσύ να μην απογοητευεσαι! Μόνο μάθε σε παρακαλώ να βουτάς με επιθυμία στο βάθος της ψυχής σου. Εκεί πάντα θα ανακαλύπτεις όλα σου τα σπουδαία προτερήματα. Όλες σου τις δυνατότητες!
Όσο δίνεις βάση στην “περιφέρεια”, στους άλλους, πάντα θα νιώθεις λειψός. Όσο εκπαιδευτείς να στρέφεις το υπαρξιακό σου βλέμμα στο εσωτερικό σου κέντρο, στον πυρήνα της ύπαρξης σου, θα έρχεσαι σε επαφή με όλα τα αστέρευτα πλούτη της εντός σου Βασιλείας!
Θα βλέπεις τον κόσμο, όχι ποια από το υπόγειο, άλλη απ την κορυφή του παλατιού που κλήθηκε να νοικιάσεις για λίγο χρόνο, για να το αξιοποιήσεις!
(Απόσπασμα από το βιβλίο: ¨Εξομολογησεις ενός Ψυχοθεραπευτή”).
Ας μην σταματήσουμε να ψάχνουμε για δραστηριότητες που μας αρέσουν. Που μας αναζωογονούν.
Ας βάλουμε λίγο χρώμα στο γκρίζο μας.
Χαμόγελο να βάλουμε στα μικρά πράγματα της ζωής που δίνουν βάλσαμο στις καρδιές μας.
Και παρά τα πάντα, πρέπει να συνεχίσουμε να εκμεταλλευόμαστε αυτή τη φορά που έχουμε με ηρεμία.
Ας προσπαθήσουμε να εξαλείψουμε το “μετά”.
Θα το κάνω μετά.
Θα το πω μετά.
Θα το σκεφτώ μετά.
Αφήνουμε τα πάντα για αργότερα σαν το «μετά» να είναι δικό μας.
Επειδή αυτό που δεν καταλαβαίνουμε είναι ότι:
Μετά, ο καφές κρυώνει.
Τότε οι προτεραιότητες αλλάζουν.
Μετά, η γοητεία είναι σπασμένη.
Μετά, η υγεία περνά.
Μετά, τα παιδιά μεγαλώνουν.
Μετά οι γονείς γερνούν.
Μετά, οι υποσχέσεις ξεχνιούνται.
Μετά, η μέρα γίνεται νύχτα.
Μετά, η ζωή τελειώνει.
Και μετά είναι συχνά πολύ αργά.
Ας μην αφήσουμε τίποτα για αργότερα.
Επειδή ενώ περιμένουμε αργότερα, μπορούμε να χάσουμε τις καλύτερες στιγμές,
Τις καλύτερες εμπειρίες.
Τους καλύτερους φίλους.
Την καλύτερη οικογένεια.
Η μέρα είναι σήμερα. Η στιγμή είναι τώρα.
Δεν είμαστε πλέον στην ηλικία όπου μπορούμε να αναβάλουμε για αύριο αυτό που πρέπει να γίνει αμέσως. Τώρα. Ας σκοτώσουμε το μετά
Νίκος Ξανθούλης
Κοίτα τη ζωή σου με ειλικρίνεια και θάρρος, δες όσα σου έχει χαρίσει. Μη γίνεσαι εγωιστής, παραδέξου πόσο ευλογημένος είσαι που ξυπνάς κάθε πρωί, μη το ξεχνάς, μη το θεωρείς δεδομένο, δεν είναι και δεν θα είναι ποτέ. Κάθε μέρα να ευγνωμονείς που υπάρχεις σε αυτό τον κόσμο, να το δείχνεις με το χαμόγελο σου και να φροντίζεις να είναι αληθινό, να προέρχεται από την ψυχή σου.
Μέσα σε ένα κόσμο που πρωταγωνιστεί το ψέμα, η κακία, η μιζέρια εσύ φρόντισε να είσαι η άλλη μεριά του νομίσματός, η αλήθεια, η καλοσύνη, η χαρά και ας μη ταιριάζεις με τους υπόλοιπους, τίποτα πιο όμορφο από το αληθινό.
Να σηκώνεσαι με φόρα από το κρεβάτι σου κάθε πρωί, με όρεξη, με χαμόγελο, έτοιμος να ζήσεις, να αρπάξεις την κάθε ευκαιρία, να χαρίσεις σε εσένα και σε όσους αγαπάς χαμόγελα. Αυτό είναι η ζωή, χαρούμενες στιγμές, γεμάτες από ξεγνοιασιά και ευγνωμοσύνη που είμαστε ακόμη εδώ. Στιγμές αξέχαστες που δείχνουν πόσο ευλογημένοι αισθανόμαστε για αυτά που έχουμε. Θέλει θάρρος και ειλικρίνεια για να παραδεχτείς πόσο τυχερός είσαι που έχεις ένα σπίτι, υλικά για να μαγειρέψεις, ανθρώπους για να μοιραστείς την χαρά και τον πόνο σου. Πράγματα, απλά, καθημερινά που είναι τόσο σημαντικά και καθόλου δεδομένα. Αν κοιτάξεις γύρω σου, στο δρόμο, θα δεις ανθρώπους που πεινάνε, που δεν έχουν έναν άνθρωπο, ο καθένας μας κρύβει μία ιστορία, αναλογίσου και συνειδητοποίησε το.
Να χαίρεσαι λοιπόν αυτά που έχεις, να δείχνεις ευγνωμοσύνη, μη γίνεσαι αχάριστος, βάλε το θάρρος στη ζωή σου και κάνε όσα θέλεις, μη φοβηθείς στιγμή, μη τα παρατήσεις επειδή όλα σου φαίνονται μάταια. Ξέρεις θα πέσεις πολλές φορές σε αυτήν την παγίδα, κάθε φορά όμως να ρίχνεις μία μάτια στην ψυχή σου, στη ζωή σου, να κοιτάς πόσο γεμάτος είσαι από ευλογία, όλα αυτά που ήρθαν στο δρόμο σου, τους ανθρώπους σου και αυτά που κατέκτησες. Όλα αυτά σου δίνουν δύναμη να προσπαθείς, σου θυμίζουν την αξία που έχει η ζωή, το πόσο όμορφη είναι μέσα στις ατέλειες και στις δυσκολίες της.
Πάντα σου δίνει κάτι όμορφο μέσα στην ασχήμια που επικρατεί και είναι το φως μέσα στη μαυρίλα που σε οδηγεί σε όσα θέλεις να κατακτήσεις και θα τα κατακτήσεις έχοντας το θάρρος, την δύναμη να αντέξεις ότι έρθει στο δρόμο σου. Δόξα τω θεώ είσαι ευλογημένος με τόσο απόθεμα δύναμης που δεν έχεις φανταστεί. Για αυτό σου λέω, μη διστάσεις ποτέ, μη γίνεις εγωιστής, αχάριστος, δέξου ό,τι τελειώνει και καλωσόρισε ό,τι έρχεται.
Ζήσε την ζωή σου με χαρά και αγάπη, έχοντας πάντα στο μυαλό σου πως όλα στο τέλος θα πάνε καλά και αν δεν πάνε θα τα κάνουμε εμείς να πάνε. Και ας σε πουν τρελό, ονειροπόλο, εσύ πάντα να προσπαθείς για το καλύτερο, για το αδύνατο, για ένα καλύτερο κόσμο, να ξέρεις ότι εσύ προσπάθησες και να είσαι ευτυχισμένος με αυτό που κατάφερες. Μέσα σε αυτήν την ασχήμια που μας περιβάλλει, να κρατήσεις το χαμόγελο σου ζωντανό και να νιώσεις ευλογημένος γιατί αυτό είσαι και ας δυσκολεύεσαι ώρες, ώρες να το παραδεχτείς και ας σε τρώει η μιζέρια και η αχαριστία.
Όταν κοιτάζεις την ζωή σου με ειλικρίνεια και θάρρος θα καταλάβεις πως όντως είσαι και θα νιώσεις ευτυχισμένος, έτοιμος να συνεχίσεις να προσπαθείς για όλα αυτά που έχεις στο μυαλό σου.
Από enallaktikidrasi
Ω αιώνιε εσύ ταξιδευτή, άκου μια ιστορία
γιατί είτε είσαι πρίγκιπας μικρός ειτ΄ ένας Οδυσσέας
η Γη θα είναι πάντα στρογγυλή και πάντα θα γυρίζεις
εκεί όπου πρωτάρχισες, στην πρώτη σου ανάσα
μες της μητέρας Γης μήτρα ζεστή, πριν κι απ’ το πρώτο κλάμα
επάνω στον πλανήτη σου, στο θρόνο της αλήθειας
Γιατί τους παγωμένους τους ωκεανούς, τις πύρινες ερήμους
τ’ απόμερα απογέματα, τις τρελαμένες πόλεις
τις λέξεις τις χαρούμενες, τις πληγωμένες μνήμες
στ’ αλήθεια μια σπιθαμή απόσταση όλα τα χωρίζει
κι άμα εσύ το επιθυμείς, ο χρόνος σε ξεχνάει
Άσε λοιπόν το νου σου να διψά, χιλιόμετρα να τρέχει
να υφαίνει με ψευδαίσθηση το θάνατο ότι κλέβει
με σχέδια, όνειρά, στιγμές σε πέτρινα μνημεία
να ξεγλιστράει σαν ληστής απ’ την ακινησία
Και πριν ταξιδέψεις αδερφέ, βυθίσου στην αγκαλιά σου
ένα απομεσήμερο, στο δάσος μιας ηπείρου
κάτω απ’ τον ήλιο το ζεστό, στο απαλό το χώμα
και αν δεις τις πόρτες ανοιχτές διάπλατα να είναι
κλείσε τα μάτια μια στιγμή και νιώσε την ανάσα
και τι ‘ναι αυτό που λαχταρά να λιώσει μέσα σ’ όλα
Κάνε το νου σου σύμμαχο, και χάσου στις αισθήσεις
παλάτια, χρώματα τρελά, φλεγόμενα αστέρια
και μια στάλα από φως Ελληνικό, να κατεβάζει πνεύμα
να πίνει αγάπη η ψυχή μέχρι να ξεδιψάσει
και δες πιά με κρυστάλληνη ματιά πως μέσα σου αιώνια
όλα τα πλούτη κατοικούν στην απαλή σου φύση
Αίρε λοιπόν τα ξάρτια σου και αέρα στα πανιά σου
κι άμα γυρίσεις να με δεις φέρε μια ιστορία
μια ιστορία απ’ αυτές που όλα είναι ένα
λύπη, χαρά και θάνατος από την ίδια ουσία
που ένα ταξίδι αληθινό συμβαίνει στην καρδιά σου
που από ζωή φλεγόμενη παντού είναι και πάντα
κρατώντας απ’ το χέρι ένα παιδί, την ψυχή όλου του κόσμου
γιατί όλα τα ταξίδια μιας ζωής είναι μονάχα ένα ταξίδι
Από Ηλία Μουζουράκη
Από τον Πέτρο
Όλοι έχουμε δει κωφούς συμπολίτες μας να μιλούν μεταξύ τους ή διερμηνέα της νοηματικής στην τηλεόραση – τι πραγματικά, όμως, ξέρουμε γι’ αυτήν τη διαφορετική γλώσσα; Περιορίζεται μόνο στις κινήσεις των χεριών; Είναι φυσική ή επινοημένη; Είναι μία και μοναδική, διεθνής γλώσσα; Αξίζει –κι αν θέλουμε να είμαστε συνειδητοποιημένοι πολίτες, πρέπει– να γνωρίζουμε τις βασικές πληροφορίες.
Κατ’ αρχάς, κάθε νοηματική γλώσσα είναι οπτικο-κινησιακή: αυτό σημαίνει ότι χρησιμοποιεί την κίνηση των χεριών, τη στάση ή την κίνηση του σώματος, καθώς και τις εκφράσεις του προσώπου, για να μεταφέρει τα νοήματα. Είναι φυσική γλώσσα, δηλαδή έχει δημιουργηθεί από τον ίδιο τον άνθρωπο και εξελίσσεται από γενιά σε γενιά, καλύπτοντας τις ανάγκες επικοινωνίας κωφών και βαρήκοων. Διαθέτει λεκτικές και συντακτικές δομές.
Δεν υπάρχει μία και μοναδική νοηματική γλώσσα που να χρησιμοποιείται διεθνώς. Κάθε χώρα αναπτύσσει τη δική της: για παράδειγμα, υπάρχει η Γαλλική Νοηματική Γλώσσα, η Κινεζική Νοηματική Γλώσσα κ.ο.κ. Ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι, παρά το γεγονός ότι η αγγλική είναι η γλώσσα των ΗΠΑ και της Βρετανίας, υπάρχει Αμερικανική Νοηματική Γλώσσα και Βρετανική Νοηματική Γλώσσα, οι οποίες μάλιστα διαφέρουν μεταξύ τους λόγω των ιστορικών εξελίξεων που επηρεάζουν τον τρόπο που βιώνονται οι προφορικές γλώσσες. Επίσης, υπάρχουν χώρες που δεν έχουν μόνο μία νοηματική γλώσσα, όπως η Ισπανία, με την Ισπανική Νοηματική Γλώσσα και την Καταλανική Νοηματική Γλώσσα. Παρ’ όλο που, όπως είπαμε, δεν υπάρχει διεθνής νοηματική γλώσσα, υφίσταται ένα διεθνές σύστημα επικοινωνίας που ονομάζεται Διεθνές Σύμβολο (ΔΣ). Πρόκειται για μια βοηθητική γλώσσα συνεννόησης που χρησιμοποιείται σε διεθνή συνέδρια και συναντήσεις με συμμετέχοντες χωρίς κοινή νοηματική γλώσσα.
Η Ελληνική Νοηματική Γλώσσα (ΕΝΓ) αναγνωρίστηκε τον Σεπτέμβριο του 2017 ως ισότιμη της ομιλούμενης ελληνικής με τον νόμο 4488/2017 (Άρθρο 65, παράγραφος 2). Επιπλέον, βάσει του νόμου το κράτος λαμβάνει μέτρα για την προώθησή της, καθώς και για την κάλυψη των αναγκών επικοινωνίας όλων των κωφών και βαρήκοων πολιτών. Η ΕΝΓ διδάσκεται: για παράδειγμα, η Σχολή Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας του Εθνικού Ιδρύματος Κωφών προσφέρει μαθήματα που ολοκληρώνονται σε 4 ετήσιους κύκλους. Υπάρχουν, επίσης, προγράμματα εκπαίδευσης διερμηνέων και επαγγελματίες διερμηνείς νοηματικής, οι οποίοι έχουν συστήσει το Σωματείο Διερμηνέων Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας, που συμπληρώνει φέτος 30 χρόνια ζωής. Πέραν των όσων επιτάσσει το νομικό πλαίσιο για την κάλυψη των αναγκών επικοινωνίας όλων των κωφών και βαρήκοων πολιτών, το γενικό ενδιαφέρον για την ΕΝΓ ολοένα και αυξάνεται, και στο πλαίσιο της ανάδειξης της έννοιας της προσβασιμότητας, δηλαδή της ισότιμης πρόσβασης των ανάπηρων ατόμων σε προϊόντα και υπηρεσίες εκπαίδευσης, ενημέρωσης και ψυχαγωγίας.
Πριν από λίγες μέρες, την 23η Σεπτεμβρίου, τιμήθηκε η Διεθνής Ημέρα Νοηματικών Γλωσσών, που έχει καθιερωθεί μετά από απόφαση της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ τον Δεκέμβριο του 2017. Η επιλογή της ημερομηνίας αυτής συμπίπτει με την ίδρυση της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Κωφών (WFD) στις 23 Σεπτεμβρίου 1951, στη Ρώμη. Επίσης γιορτάστηκε η Διεθνής Εβδομάδα Κωφών, πληροφορίες για την οποία μπορείτε να δείτε στη σχετική σελίδα της Ομοσπονδίας Κωφών Ελλάδας.
Το θέμα της νοηματικής γλώσσας είναι ευρύ και σαφώς ξεπερνά τα όρια αυτού του άρθρου. Ωστόσο, ελπίζουμε ότι καταφέραμε να σας κεντρίσουμε το ενδιαφέρον να μάθετε περισσότερα, ώστε να κάνουμε όλοι ένα βήμα προς την κατανόηση των κωφών και βαρήκοων συμπολιτών μας.
Βασίλης Μπαμπούρης – Κωνσταντίνα Τριανταφυλλοπούλου
Ο Βίκτορ Φρανκλ ήταν νευρολόγος και ψυχίατρος, ιδρυτής της τρίτης σχολής ψυχοθεραπείας της Βιέννης (οι άλλοι δύο ήταν του Φρόιντ και του Άντλερ). Ο Φρανκλ ήταν Εβραίος. Οι συμπατριώτες του Αυστριακοί Ναζί τον έστειλαν στο Άουσβιτς.
Ο Φρανκλ αναφέρει ότι πέρα απ ‘την αγάπη για τη γυναίκα του και για την επιστήμη του κρατήθηκε ζωντανός μέσα στη φρίκη των στρατοπέδων εξόντωσης δίνοντας σημασία σε μικρές ομορφιές.
Ναι, παντού υπάρχει ομορφιά, ακόμα και στο Άουσβιτς. Αρκεί να μπορείς να δεις. Απ ‘αυτές τις μικρές ομορφιές του Άουσβιτς κρατήθηκε για να μη χάσει το μυαλό του, για να μη χάσει το νόημα, για να μη χάσει το γιατί του, για να μη χάσει την ανθρωπιά του, για να μη χάσει την ελπίδα.
Γράφει ότι μια μέρα που έσκαβε το παγωμένο έδαφος ένα μικρό πουλί πήγε και κούρνιασε στο χώμα που είχε βγάλει -ήταν πιο ζεστό. Κάποια ηλιοβασιλέματα οι κρατούμενοι κοιτούσαν τον ουρανό σαν να ήταν πίνακας ζωγραφικής και σχολιάζανε τα χρώματα, τις πινελιές του Θεού. Τους κράτησαν οι ιταλικές άριες που τραγουδούσε κάποιος συγκρατούμενος και το αυτοσχέδιο καμπαρέ στο στρατόπεδο. Λίγο ψωμί, ένα μεγάλο ψιχουλό, που είχε κρυμμένο στην τσέπη του και πιπίλιζε όταν ένιωθε να χαθεί.
Και το χιούμορ. Μέσα σ ‘αυτή την απόλυτη μαυρίλα κατάφερναν να κάνουν αστεία, για το πώς θα ζητάνε σούπα όταν θα βγουν απ’ το στρατόπεδο («απ ‘τον πάτο της σουπιέρας, παρακαλώ»). Γελούσανε ανάμεσα στα κρεματόρια και στους θαλάμους αερίων, κι ίσως να φαίνεται απρεπές, αλλά αυτό τους κράτησε ζωντανούς.
Η αφοσίωση σε κάτι που αγαπάμε μπορεί να μας βοηθήσει ν ‘αντέξουμε όλες τις αρνήσεις κι όλα τα εμπόδια. Ταυτόχρονα πρέπει να θυμόμαστε ν ‘αποδίδουμε τιμές στο θεό των μικρών πραγμάτων -όπως τον είπε η Αρουντάτι Ρόι .
Οι μικρές απολαύσεις, ένα βλέμμα, ένα τραγούδι που έχεις ακούσει δέκα χιλιάδες φορές, αλλά και πάλι δεν σου φτάνει, ένα ποτήρι κρασί μ ‘έναν φίλο –ή και μόνος, ένα άστείο, μια νύχτα έρωτα μέχρι που δεν ξηραίνεται, ένα κολοκυθάκι που φύγει στον κήπο σου, το αναπάντεχο κελάηδημα ενός νυχτολούλουδου, η θάλασσα και τα τριζόνια, όλα αυτά που μας δίνουν καύσιμα για να συνεχίσουμε προς το γιατί μας, αν έχουμε το πώς.
Ακόμα και οι δύσκολες στιγμές έχουν αξία, πρέπει να αποδεχθούμε και να συνεχίσουμε. Να αντιμετωπίζουμε με αξιοπρέπεια, όρθιοι, ακόμα και το πένθος, το θάνατο.
Από το antikleidi
Οι άνθρωποι επικοινωνούν μέσω ενός πλούσιου γλωσσικού συστήματος, του οποίου η ανάπτυξη αποτέλεσε μια καθοριστική στιγμή στην εξέλιξη του είδους μας, μια καινοτομία που αναδιαμόρφωσε τον χαρακτήρα της ανθρώπινης κοινωνίας. Πρόκειται για μια ικανότητα που φαίνεται να διαθέτει μόνο το ανθρώπινο είδος. Στα άλλα ζώα η επικοινωνία περιορίζεται σε απλά αναγνωριστικά ή προειδοποιητικά μηνύματα- οι σύνθετες δομές είναι ελάχιστες.
Για παράδειγμα, αν είχε απαιτηθεί από τον Χανς να απαντάει με ολοκληρωμένες προτάσεις, το σόου του θα είχε τελειώσει. Ακόμη και ανάμεσα στα πρωτεύοντα, δεν υπάρχει κανένα είδος που να αποκτά υπό φυσικές συνθήκες πάνω από λίγα σήματα, ή που να τα συνδυάζει με κάπως σύνθετο τρόπο. Ο μέσος άνθρωπος, αντίθετα, γνωρίζει δεκάδες χιλιάδες λέξεις και μπορεί να τις συνδέσει μεταξύ τους ακολουθώντας σύνθετους κανόνες, χωρίς καμία σχεδόν συνειδητή προσπάθεια ή τυπική εκπαίδευση.
Οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμα κατανοήσει πώς εξελίχθηκε η γλώσσα. Πολλοί πιστεύουν πως τα παλαιότερα ανθρώπινα είδη, όπως ο Ηomo habilis και ο Ηomo erectus, διέθεταν πρωτόγονα συστήματα επικοινωνίας γλωσσικού ή συμβολικού τύπου. Αλλά η ανάπτυξη της γλώσσας όπως τη γνωρίζουμε πιθανότατα συνέβη μόνο μετά από την εμφάνιση των σύγχρονων ανθρώπων. Ορισμένοι υποστηρίζουν πως η γλώσσα γεννήθηκε πριν από 100.000 χρόνια και άλλοι αργότερα· αλλά η ανάγκη για σύνθετη επικοινωνία σίγουρα έγινε πιο επείγουσα από τη στιγμή που εμφανίστηκαν οι «σύγχρονοι ως προς τη συμπεριφορά» κοινωνικοί άνθρωποι, πριν από 50.000 χρόνια. Έχουμε δει τη σημασία που έχουν για το είδος μας οι κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, οι οποίες ασφαλώς συμβαδίζουν με την ανάγκη της επικοινωνίας. Η ανάγκη αυτή είναι τόσο δυνατή ώστε ακόμη και μωρά που είναι κουφά αναπτύσσουν συστήματα χειρονομιών που μοιάζουν με γλώσσα και, αν διδαχθούν τη νοηματική γλώσσα, μιλούν «μωρουδίστικα» χρησιμοποιώντας τα χέρια τους.
Αλλά γιατί ανέπτυξαν οι άνθρωποι τη μη λεκτική επικοινωνία; Μεταξύ των πρώτων που μελέτησαν σοβαρά το θέμα ήταν ένας Άγγλος που παρακινήθηκε από το ενδιαφέρον του για τη θεωρία της εξέλιξης. Κατά τη δική του εκτίμηση, ο ίδιος δεν ήταν καμιά ιδιοφυία. Δεν είχε «ιδιαίτερα γρήγορη αντίληψη ή πνεύμα», ή «τη δύναμη να ακολουθεί μια μακρά και καθαρά αφηρημένη αλληλουχία σκέψεων». Στις συχνές περιπτώσεις που αισθάνομαι κι εγώ το ίδιο, παίρνω κουράγιο ανατρέχοντας στα λόγια αυτά, μια και ο συγκεκριμένος Άγγλος δεν τα κατάφερε και τόσο άσχημα στη ζωή του – ήταν ο Κάρολος Δαρβίνος. Δεκατρία χρόνια μετά την έκδοση της Καταγωγής των ειδών, ο Δαρβίνος εξέδωσε άλλο ένα ριζοσπαστικό βιβλίο με τίτλο Η έκφραση των συγκινήσεων στον άνθρωπο και τα ζώα. Εκεί υποστήριζε ότι τα συναισθήματα -και οι τρόποι με τους οποίους εκφράζονται- συνιστούν ένα πλεονέκτημα για την επιβίωση και δεν είναι αποκλειστικό χαρακτηριστικό του ανθρώπου, αλλά εμφανίζονται σε πολλά είδη. Επομένως, μπορούμε να εντοπίσουμε στοιχεία για τον ρόλο των συναισθημάτων εξετάζοντας τις ομοιότητες και τις διαφορές της μη λεκτικής συναισθηματικής έκφρασης σε πολλά διαφορετικά είδη.
Αν και ο Δαρβίνος δεν θεωρούσε τον εαυτό του ιδιοφυία, πίστευε ωστόσο πως διέθετε μια μεγάλη πνευματική δύναμη: την ικανότητα για προσεκτική και λεπτομερή παρατήρηση. Και πράγματι, μολονότι δεν ήταν ο πρώτος που διατύπωσε την ιδέα για την καθολικότητα των συναισθημάτων και της έκφρασής τους, πέρασε πολλές δεκαετίες μελετώντας σχολαστικά τις σωματικές εκδηλώσεις των διάφορων νοητικών καταστάσεων. Παρακολουθούσε τόσο τους συμπατριώτες του όσο και τους ξένους, ψάχνοντας για πολιτισμικές ομοιότητες και διαφορές. Μελέτησε ακόμη και κατοικίδια ζώα, καθώς και τα ζώα του ζωολογικού κήπου του Λονδίνου. Στο βιβλίο του, ο Δαρβίνος ταξινόμησε σε κατηγορίες πολλές ανθρώπινες εκφράσεις και χειρονομίες που εξέφραζαν συναισθήματα, και διατύπωσε υποθέσεις για την προέλευσή τους.
Παρατήρησε επίσης πώς εκδηλώνουν τα κατώτερα ζώα τις προθέσεις και τα συναισθήματά τους μέσα από τις εκφράσεις του προσώπου, τη στάση του σώματος και τις χειρονομίες τους. Ο Δαρβίνος υπέθεσε ότι μεγάλο μέρος της μη λεκτικής επικοινωνίας μας μπορεί να είναι ένα εγγενές και αυτόματο κατάλοιπο από προηγούμενες φάσεις της βιολογικής μας εξέλιξης. Για παράδειγμα, μερικές φορές χρησιμοποιούμε το δάγκωμα για να εκφράσουμε τρυφερότητα, όπως κάνουν και άλλα ζώα. Επίσης, χλευάζουμε και εμείς, όπως άλλα πρωτεύοντα, διαστέλλοντας τα ρουθούνια και αποκαλύπτοντας τα δόντια μας.
Μια άλλη έκφραση που μοιραζόμαστε με τα κατώτερα πρωτεύοντα είναι το χαμόγελο. Φανταστείτε πως κάθεστε σε κάποιο δημόσιο χώρο και καταλαβαίνετε ότι κάποιος σας κοιτάζει. Αν ανταποδώσετε το βλέμμα και το άλλο άτομο χαμογελάσει, μάλλον θα νιώσετε καλά για αυτή την ανταλλαγή των βλεμμάτων. Αν όμως το άλλο άτομο εξακολουθήσει να κοιτάζει χωρίς κανένα ίχνος χαμόγελου, θα νιώσετε μάλλον αμήχανα.
Από πού προέρχονται αυτές οι ενστικτώδεις αντιδράσεις; Ανταλλάσσοντας μεταξύ μας το νόμισμα του χαμόγελου, μοιραζόμαστε ένα συναίσθημα που βιώνουν πολλά από τα πρωτεύοντα ξαδέλφια μας. Στις κοινωνίες των άλλων πρωτευόντων εκτός του ανθρώπου, ένα άμεσο βλέμμα είναι επιθετικό σήμα. Συχνά προηγείται μιας επίθεσης και μπορεί, επομένως, και να την προκαλέσει Έτσι, αν μια υποτακτική μαϊμού θελήσει να ελέγξει τις διαθέσεις μιας κυρίαρχης μαϊμούς, θα αποκαλύψει τα δόντια της σε ένδειξη ειρηνικής πρόθεσης. Στη γλώσσα των μαϊμούδων τα γυμνά δόντια σημαίνουν Συγγνώμη για το βλέμμα μου. Ναι, σε κοιτάζω, αλλά δεν σκοπεύω να επιτεθώ, γι ’ αυτό σε ΠΑΡΑΚΑΛΩ, μη μου επιτεθείς εσύ πρώτος. Στους χιμπατζήδες, το χαμόγελο μπορεί επίσης να λειτουργήσει αντίστροφα: ένα κυρίαρχο άτομο μπορεί να χαμογελάσει σε ένα υποτακτικό, λέγοντας αντίστοιχα “Μην ανησυχείς, δεν θα σου επιτεθώ”. Οπότε, όταν περνάτε δίπλα από έναν άγνωστο σε κάποιο διάδρομο και εκείνος σας χαμογελάει στιγμιαία, βιώνετε μια ανταλλαγή που έχει βαθιές ρίζες στην κληρονομιά μας ως πρωτευόντων. Υπάρχουν μάλιστα κάποιες ενδείξεις ότι στους χιμπατζήδες, όπως και στους ανθρώπους, η ανταλλαγή ενός χαμόγελου μπορεί να είναι σημάδι φιλίας.
Μπορεί να νομίζετε ότι ένα χαμόγελο είναι μάλλον ανακριβές βαρόμετρο των αληθινών συναισθημάτων, αφού μπορεί κάλλιστα να είναι προσποιητό. Είναι αλήθεια ότι μπορούμε να επιδείξουμε συνειδητά ένα χαμόγελο ή οποιαδήποτε άλλη έκφραση, χρησιμοποιώντας τους μυς του προσώπου μας με τρόπους στους οποίους έχουμε εξασκηθεί. Σκεφτείτε πώς φέρεστε όταν προσπαθείτε να κάνετε καλή εντύπωση σε ένα κοκτέιλ πάρτυ, ακόμη και αν δεν διασκεδάζετε καθόλου εκεί. Αλλά οι εκφράσεις του προσώπου μας καθορίζονται επίσης υποκατωφλικά, από μυς που δεν τους ελέγχουμε συνειδητά. Κατά συνέπεια, οι αληθινές εκφράσεις μας δεν μπορούν να «πλαστογραφηθούν».
Ο καθένας μπορεί βέβαια να σχηματίσει ένα ψεύτικο χαμόγελο συσπώντας τους μείζονες ζυγωματικούς μυς, που τραβάνε τις γωνίες του στόματος προς τα πάνω, στα μάγουλα. Αλλά το αυθεντικό χαμόγελο απαιτεί και τη σύσπαση ενός πρόσθετου ζεύγους μυών, των σφιγκτήρων των βλεφάρων, που τραβάνε το δέρμα γύρω από το μάτι προς τον οφθαλμικό βολβό, προκαλώντας ένα αποτέλεσμα που μοιάζει με το πόδι της χήνας, αλλά μπορεί να είναι εξαιρετικά ανεπαίσθητο. Το γεγονός αυτό επισημάνθηκε για πρώτη φορά τον 19ο αιώνα από τον Ντυσέν ντε Μπουλόν, έναν Γάλλο νευρολόγο που επηρέασε τον Δαρβίνο και συγκέντρωσε μια μεγάλη συλλογή από φωτογραφίες ανθρώπων που χαμογελούσαν. Για αυτούς τους μυς του χαμόγελου υπάρχουν δυο διαφορετικές νευρικές οδοί: μια εκούσια για τον μείζονα ζυγωματικό μυ και μια ακούσια για τον σφιγκτήρα των βλεφάρων. Συνεπώς, ένας φωτογράφος μπορεί να σας παρακαλέσει να πείτε «cheese» για να ωθήσετε το στόμα σας στη θέση του χαμόγελου, αλλά αν δεν ανήκετε στην κατηγορία των ανθρώπων που πραγματικά ενθουσιάζονται όταν τους ζητούν να πουν τη λέξη «cheese», το χαμόγελό σας δεν θα δείχνει αυθεντικό.
Κοιτάζοντας φωτογραφίες των δύο τύπων χαμόγελου που του είχε δώσει ο Ντυσέν ντε Μπουλόν, ο Δαρβίνος παρατήρησε ότι μολονότι οι άνθρωποι μπορούσαν να αισθανθούν τη διαφορά, για τον ίδιο ήταν πολύ δύσκολο να προσδιορίσει συνειδητά ποια ήταν αυτή, αναφέροντας ότι
«Συχνά με παραξενεύει το γεγονός ότι μπορούμε να αναγνωρίσουμε αμέσως τόσες πολλές αποχρώσεις εκφράσεων χωρίς καμία συνειδητή αναλυτική επεξεργασία από μέρους μας».
Αν και μέχρι πρόσφατα κανείς δεν είχε δώσει ιδιαίτερη προσοχή σε αυτά τα ζητήματα, νεότερες μελέτες δείχνουν ότι, όπως παρατήρησε ο Δαρβίνος, ακόμη και άνθρωποι που δεν είναι εκπαιδευμένοι στην ανάλυση του χαμόγελου έχουν τη διαίσθηση να διακρίνουν ένα πραγματικό από ένα ψεύτικο χαμόγελο όταν τους δοθεί η δυνατότητα να παρατηρήσουν και τις δύο εκδοχές στο ίδιο πρόσωπο. Τα χαμόγελα που αναγνωρίζουμε ενστικτωδώς ως προσποιητά είναι ένας από τους λόγους που οι πωλητές μεταχειρισμένων αυτοκινήτων, οι πολιτικοί και άλλοι άνθρωποι που χαμογελούν χωρίς να το εννοούν χαρακτηρίζονται συχνά γλοιώδεις. Οι ηθοποιοί της σχολής της «Μεθόδου» προσπαθούν να ξεπεράσουν αυτό το πρόβλημα ασκώντας τον εαυτό τους να βιώνει πραγματικά το συναίσθημα που πρέπει να εκφράσει, ενώ πολλοί επιτυχημένοι πολιτικοί λέγεται πως έχουν την ικανότητα να ανακαλούν στο μυαλό τους αυθεντικά συναισθήματα φιλίας και ενσυναίσθησης όταν μιλούν σε ανθρώπους που δεν γνωρίζουν.
Ο Δαρβίνος συνειδητοποίησε ότι αν οι εκφράσεις μας εξελίχθηκαν παράλληλα με το είδος μας, τότε πολλοί από τους τρόπους με τους οποίους εκφράζουμε τα βασικά συναισθήματα -χαρά, φόβο, θυμό, αηδία, λύπη και έκπληξη-πρέπει να είναι κοινοί ανάμεσα σε ανθρώπους που προέρχονται από διαφορετικούς πολιτισμούς. Και έτσι, το 1867 ετοίμασε ένα ερωτηματολόγιο που κυκλοφόρησε σε ιθαγενείς λαούς και των πέντε ηπείρων, ορισμένοι από τους οποίους είχαν πολύ μικρή επαφή με τους Ευρωπαίους.
Η έρευνα περιλάμβανε ερωτήσεις όπως: «Εκφράζετε την έκπληξη ανοίγοντας διάπλατα τα μάτια και το στόμα και σηκώνοντας τα φρύδια;». Με βάση τις απαντήσεις που πήρε, ο Δαρβίνος συμπέρανε πως «η ίδια νοητική κατάσταση εκφράζεται με αξιοσημείωτη ομοιομορφία σε όλο τον κόσμο». Αλλά η μελέτη του ήταν μεροληπτική, καθώς περιείχε ερωτήσεις όπως η προηγούμενη, που υπέβαλλαν στους ερωτώμενους συγκεκριμένες απαντήσεις. Έτσι, όπως πολλές από τις πρώιμες έρευνες στον τομέα της ψυχολογίας, υποσκελίστηκε από κάποια άλλη ιδέα: ότι οι εκφράσεις του προσώπου είναι επίκτητες συμπεριφορές, που μαθαίνονται στη νηπιακή ηλικία, καθώς το μωρό μιμείται τα άτομα που το φροντίζουν και άλλους από το άμεσο περιβάλλον του. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, ένας σημαντικός αριθμός διαπολιτισμικών ερευνών έχει φέρει στο φως στοιχεία που δείχνουν ότι τελικά ο Δαρβίνος είχε δίκιο.
Στην πρώτη από μια σειρά διάσημων μελετών, ο ψυχολόγος Πωλ Έκμαν ξεκίνησε να δείχνει φωτογραφίες με ανθρώπινες εκφράσεις σε συμμετέχοντες από τη Χιλή, την Αργεντινή, τη Βραζιλία, τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία. Μέσα σε λίγα χρόνια ο Έκμαν και ένας συνεργάτης του κατάφεραν να δείξουν τέτοιες φωτογραφίες σε ανθρώπους από είκοσι μία χώρες. Τα ευρήματά τους ήταν ίδια με του Δαρβίνου, αποδεικνύοντας ότι άνθρωποι από διαφορετικούς πολιτισμούς αντιλαμβάνονταν με παρόμοιο τρόπο το συναισθηματικό νόημα μιας γκάμας εκφράσεων του προσώπου. Από μόνες τους, όμως, τέτοιου είδους μελέτες δεν σημαίνουν απαραίτητα ότι οι συγκεκριμένες εκφράσεις είναι έμφυτες, ή έστω παγκόσμιες.
Οι οπαδοί της θεωρίας των «επίκτητων εκφράσεων» υποστήριζαν πως τα πορίσματα του Έκμαν δεν αποκάλυπταν τίποτα παραπάνω από το γεγονός ότι οι άνθρωποι στις εν λόγω κοινωνίες είχαν όλοι τους παρακολουθήσει την αμερικανική τηλεοπτική σειρά της δεκαετίας του 1960 Gilligan’s Island, ή άλλες ταινίες και τηλεοπτικές εκπομπές. Και έτσι ο Έκμαν αποφάσισε να ταξιδέψει στη Νέα Γουινέα, όπου μόλις είχε ανακαλυφθεί ένας απομονωμένος πληθυσμός με νεολιθικό πολιτισμό. Οι εκεί ιθαγενείς δεν διέθεταν γραπτή γλώσσα και χρησιμοποιούσαν ακόμη λίθινα εργαλεία. Πολύ λίγοι είχαν δει κάποια φωτογραφία, πόσω μάλλον ταινία ή τηλεοπτική εκπομπή. Ο Έκμαν συγκέντρωσε εκατοντάδες συμμετέχοντες από αυτό τον πληθυσμό, που δεν είχαν εκτεθεί ποτέ πριν σε άλλους πολιτισμούς, και με τη βοήθεια ενός μεταφραστή τους έδειξε φωτογραφίες με πρόσωπα Αμερικανών που εξέφραζαν τα βασικά συναισθήματα.
Οι πρωτόγονοι τροφοσυλλέκτες αποδείχθηκαν εξίσου ικανοί με τους εθελοντές από τις είκοσι μία εγγράμματες χώρες στο να αναγνωρίσουν τη χαρά, τον φόβο, τον θυμό, την αηδία, τη λύπη και την έκπληξη στις εκφράσεις του προσώπου ενός Αμερικανού. Οι επιστήμονες έκαναν επίσης μια αντίστροφη έρευνα. Φωτογράφισαν τους γηγενείς της Νέας Γουινέας να παριστάνουν πώς θα αντιδρούσαν αν έβλεπαν το παιδί τους νεκρό ή αν έβρισκαν το κουφάρι ενός γουρουνιού που είχε πεθάνει πριν από πολλές μέρες. Οι εκφράσεις που καταγράφηκαν από τον Έκμαν ήταν σαφέστατα αναγνωρίσιμες.
Αυτή η καθολική ικανότητα των ανθρώπων να δημιουργούν και να αναγνωρίζουν εκφράσεις του προσώπου αρχίζει ταυτόχρονα με τη γέννηση ή λίγο μετά. Έχει παρατηρηθεί πως τα νεαρά βρέφη κάνουν σχεδόν όλες τις μυϊκές κινήσεις του προσώπου που χρησιμοποιούν και οι ενήλικες για να δηλώσουν τα συναισθήματα. Τα βρέφη μπορούν επίσης να ξεχωρίσουν τις διάφορες εκφράσεις σε άλλα πρόσωπα και, όπως οι ενήλικες, να προσαρμόσουν τη συμπεριφορά τους ανάλογα με ό,τι βλέπουν.
Δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι τέτοιες συμπεριφορές είναι επίκτητες. Μάλιστα, μικρά παιδιά που έχουν γεννηθεί τυφλά και δεν έχουν δει ποτέ τους ένα κατσούφιασμα ή ένα χαμόγελο εκδηλώνουν τα συναισθήματά τους με μια γκάμα αυθόρμητων εκφράσεων του προσώπου που είναι σχεδόν ίδιες με των παιδιών με φυσιολογική όραση. Ο κατάλογος με τις εκφράσεις του προσώπου φαίνεται πως ανήκει στον βασικό εργοστασιακό εξοπλισμό των ανθρώπων. Και επειδή είναι σε μεγάλο βαθμό ένα έμφυτο, ασυνείδητο κομμάτι της ύπαρξής μας, η εκδήλωση των συναισθημάτων μας είναι κάτι που μας έρχεται φυσικά, ενώ η απόκρυψή τους απαιτεί μεγάλη προσπάθεια.
Mlodinow Leonard. Κάτω από το κατώφλι.
Φυλακισμένο πουλί
Το ελεύθερο πουλί κάνει άλμα
στην πλάτη του ανέμου
και αιωρείται κατεβαίνοντας
μέχρι την άκρη του ρεύματος
βουτά τα φτερά του
στις πορτοκαλιές ηλιαχτίδες
και τολμά να διεκδικήσει τον ουρανό
Μα ένα πουλί που πηγαινοέρχεται
μες στο στενό κλουβί του
σπάνια μπορεί να δει πέρα
από τα κάγκελα της οργής
τα φτερά του είναι ψαλιδισμένα και
τα πόδια του δεμένα
έτσι ανοίγει το στόμα του και τραγουδά
Το φυλακισμένο πουλί τραγουδά
με έναν φοβισμένο σκοπό
για πράγματα άγνωστα
μα επιθυμητά από καιρό
και η μελωδία του ακούγεται
στο μακρινό βουνό
γιατί το φυλακισμένο πουλί
τραγουδά την ελευθερία
Το ελεύθερο πουλί στοχάζεται άλλο ένα αεράκι
τους αληγείς ανέμους να περνούν απαλά μέσα από δέντρα που στενάζουν
τα παχιά σκουλήκια να το περιμένουν σε ένα λιβάδι καθώς χαράζει
και αποκαλεί τον ουρανό δικό του.
Μα ένα φυλακισμένο πουλί στέκει πάνω από τον τάφο των ονείρων
Η σκιά του ουρλιάζει πάνω στου εφιάλτη την κραυγή
τα φτερά του είναι ψαλιδισμένα και
τα πόδια του δεμένα
έτσι ανοίγει το στόμα του και τραγουδά
Το φυλακισμένο πουλί τραγουδά
με έναν φοβισμένο σκοπό
για πράγματα άγνωστα
μα επιθυμητά από καιρό
και η μελωδία του ακούγεται
στο μακρινό βουνό
γιατί το φυλακισμένο πουλί
τραγουδά την ελευθερία.
Για τα γηρατειά
Όταν με βλέπεις να κάθομαι ήσυχα
Σαν ένας τσουβάλι αφημένο στο ράφι
Τον εαυτό μου αφουγκράζομαι
Η φλυαρία σου πηγαίνει στράφι.
Σταμάτα! Μη με λυπάσαι!
Στοπ! Μη με συμπονάς!
Κατανόηση, ναι, να την έχω
Αλλά και χωρίς αυτήν αντέχω!
Όταν τα κόκαλά μου τρίζουν και πονάνε
Και τα πόδια μου στη σκάλα δεν πάνε
Θα σου ζητήσω μόνο μια χάρη
Στην πολυθρόνα κανείς να μη με βάλει
Κι όταν με βλέπεις να σκοντάφτω
Μη με παρεξηγείς
Κουράστηκα, δεν τεμπελιάζω
Είμαι σχετικά υγιής
Είμαι η ίδια που ήμουνα παλιά
Κάπως λιγότερη ανάσα και πνευμόνια
Λιγότερο σαγόνι και μαλλιά
Μα τυχερή που αναπνέω ακόμα.
Γυναικεία δουλειά
Έχω να κοιτάξω τα παιδιά
Να μαντάρω ρούχα μια αγκαλιά
Το πάτωμα να σφουγγαρίσω
Στα μαγαζιά να πάω να ψωνίσω
Ύστερα το κοτόπουλο να ψήσω
Το μωρό να καθαρίσω
Μια παρέα να τραπεζώσω
Πουκάμισα να σιδερώσω
Τον κήπο να βοτανίσω
Και τα μικρά να ντύσω
Την κονσέρβα να ανοίξω
Το αχούρι να τακτοποιήσω
Τους αρρώστους να γιατροπορέψω
Και τα βαμβάκια να μαζέψω
Λάμψε πάνω μου, ήλιε
Βρέξε με, βροχή
Πέσετε απαλά δροσοσταλίδες
Το μέτωπό μου να δροσιστεί.
Θύελλα, πάρε με από εδώ
Με τον άνεμο τον πιο δυνατό
Άσε με να αιωρούμαι στον ουρανό
Μέχρι να ξεκουραστώ.
Πέσετε απαλά, χιονονιφάδες
Με λευκά παγωμένα
Φιλιά καλύψτε με και
Αφήστε με να κοιμηθώ μια βραδιά.
Ήλιε, βροχή, ανάγλυφε ουρανέ
Βουνό, ωκεανέ, πέτρα και φύλλο
Αστέρι λάμψε, φεγγάρι γέλα
Μόνο εσάς έχω για φίλο.
Στην ιατρική σχολή του πολύφημου πανεπιστημίου του Stanford, μια ομάδα κορυφαίων ερευνητών μελετά εδώ και χρόνια την αλληλεπίδραση ανάμεσα στο κοινωνικό περιβάλλον, το νου, τον εγκέφαλο και το σώμα, προκειμένου να καταλάβει με ποιους τρόπους η μοναξιά, το άγχος ή η ανθρώπινη συνύπαρξη και η υποστήριξη μπορούν να επηρεάσουν την υγεία.
Ο επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας Dr. David Spiegel δήλωσε πρόσφατα ότι το καλύτερο πράγμα που μπορεί να κάνει ένας άντρας για την υγειά του, είναι να βρει μια σύντροφο και να παντρευτεί. Μια γυναίκα, το καλύτερο που έχει να κάνει για να προστατέψει την υγεία της είναι να καλλιεργεί και να φροντίζει τη σχέση με τις φιλενάδες της. Όλοι στο ακροατήριο γέλασαν. Όμως ο Dr. David Spiegel σοβαρολογούσε. Η φράση του συνόψιζε τα ερευνητικά αποτελέσματα μιας ολόκληρης δεκαετίας.
Ήδη από το 2002, αρκετοί ερευνητές μελετούν τη σημασία της γυναικείας φιλίας. Αρχικά αντίστοιχες έρευνες έμοιαζαν να αναζητούν το αυτονόητο και αντιμετωπίζονταν με ειρωνεία. Όλοι ξέρουν ότι για τις γυναίκες, οι φίλες είναι οι πιο «σημαντικοί άλλοι». Ξέρουν επίσης ότι οι γυναίκες συνδέονται με τρόπο διαφορετικό από εκείνον των αντρών, ότι επικοινωνούν διαφορετικά, αγαπούν διαφορετικά, βλέπουν τον κόσμο με άλλο μάτι. Η επιστήμη απέδειξε (σε μια έρευνα – σταθμό από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες – UCLA) ότι γυναικείος εγκέφαλος αντιδρά στο άγχος παράγοντας οξυτοκίνη -την περιβόητη «ορμόνη της αγάπης». Χάρη σε αυτήν, η αντίδραση «πολεμάω ή φεύγω» (fight or flight) μαλακώνει κι έτσι η γυναίκα αποφεύγει τις δύο ακραίες συμπεριφορές και αντιδρά πιο ήπια. Η οξυτοκίνη είναι αυτή που προσφέρει το βιολογικό κίνητρο στις γυναίκες να συνυπάρχουν με άλλες γυναίκες και επίσης να φροντίζουν τα παιδιά τους.
Επιπλέον, ο διαφορετικός τρόπος με τον οποίο συνδέονται και συνυπάρχουν οι γυναίκες τις βοηθά να αντιμετωπίζουν το άγχος και πολύ δύσκολες δοκιμασίες στη ζωή τους. Ο ποιοτικός χρόνος που έχει μια γυναίκα με τις φίλες της προκαλεί στον οργανισμό της την παραγωγή περισσότερης σεροτονίνης, ενός νευροδιαβιβαστή που βοηθά στην καταπολέμηση της κατάθλιψης και δημιουργεί ένα αίσθημα ευεξίας. Οι γυναίκες μοιράζονται συναισθήματα, ενώ οι άντρες δημιουργούν σχέσεις με άξονα τις δράσεις τους. Είναι εξαιρετικά σπάνιο για έναν άντρα να καθίσει να μιλήσει με τους φίλους του για το πώς αισθάνεται ή για το πώς πάνε τα πράγματα στη ζωή του. Θα μιλήσει για τον αθλητισμό, για τα αυτοκίνητα, για το ψάρεμα, για το στρατό. Ναι. Για το πώς αισθάνεται; Ποτέ.
Οι γυναίκες αυτό είναι που κάνουν μεταξύ τους. Ανοίγουν την ψυχή τους και μοιράζονται. Με τις φίλες, με τις αδερφές, με τις μαμάδες τους. Οι επιστήμονες τώρα ξέρουν ότι αυτός ο χρόνος που περνάνε οι γυναίκες μαζί με άλλες γυναίκες είναι τόσο σημαντικός για την υγεία και τη φυσική τους κατάσταση, όσο το τρέξιμο και η άθληση γενικότερα. «Τείνουμε να πιστεύουμε ότι φροντίζουμε το σώμα μας όταν γυμναζόμαστε και να θεωρούμαι ότι είναι χαμένος, μη παραγωγικός ο χρόνος που περνάμε απλά για να είμαστε με τους φίλους μας». Η επιστημονική έρευνα αποδεικνύει το μεγάλο λάθος και τονίζει ότι, στην πραγματικότητα, η αδυναμία ενός ανθρώπου να δημιουργεί και να διατηρεί ποιοτικές διαπροσωπικές σχέσεις, όπου μοιράζεται τα συναισθήματά του, είναι το ίδιο καταστροφική για την υγεία όσο το κάπνισμα.
Εμπρός λοιπόν, να επενδύσουμε ξανά χρόνο και φροντίδα στις παρέες των γυναικών! Κάνουν καλό στην υγεία!
Μη σπας τα φτερά ενός πουλιού κι έπειτα του ζητάς να πετάξει .
Μη θρυμματίζεις μια καρδιά κι έπειτα της ζητάς να αγαπήσει.
Μη συνθλίβεις μια ψυχή κι έπειτα της ζητάς να είναι ευτυχισμένη.
Μη βλέπεις ασχήμια στους ανθρώπους και περιμένεις εκείνοι να δουν ομορφιά σε σένα.
Μην κρίνεις τους ανθρώπους και περιμένεις εκείνοι να σε στηρίξουν στις δυσκολίες.
Μην παίζεις με τη φωτιά και περιμένεις να παραμείνεις απολύτως ασφαλής.
Η ζωή είναι δούναι και λαβείν.
Δεν είναι δυνατόν να μοιράζεις κακία και να περιμένεις να εισπράξεις καλοσύνη.
Δεν είναι δυνατόν να μοιράζεις καλοσύνη και να περιμένεις να εισπράξεις κακία .
Najwa Zebian
Στην μακρινή μας Ινδία διηγούνται ένα παραμύθι, απ’ αυτά που σου αφήνουν κάποιο χαμόγελο, γιατί έχουν ένα αναπάντεχα διδακτικό τέλος.
Μια φορά και έναν καιρό ήταν ένας αυτοκράτορας, που είχε διαλέξει σαν προσωπικό του σύμβουλο ένα πολύ σοφό γέροντα που όμως είχε ένα μεγάλο ελάττωμα, συνεχώς επαναλάμβανε, “ότι σου συμβαίνει είναι για το καλό σου… ότι σου συμβαίνει είναι για το καλό σου”…
Ο αυτοκράτορας όμως παρόλο που το “ελάττωμα” του σοφού τον εκνεύριζε, τον κρατούσε κοντά του γιατί οι συμβουλές και η σοφία του, τού ήταν πολύ χρήσιμα και γι΄ αυτό το λόγο, τον έπαιρνε πάντα μαζί του, ειδικά όταν απομακρυνόταν από το παλάτι.
Μια βροχερή μέρα, ο αυτοκράτορας αποφάσισε να καλλωπιστεί και αφού τον έπλυναν οι γυναίκες της αυλής, ζήτησε από τον κουρέα να τον ξυρίσει και να του κάνει μανικιούρ.
Την ώρα όμως που ο κουρέας του έκοβε τα νύχια, ακούστηκε ένας κεραυνός τόσο δυνατός που ο αυτοκράτορας και ο κουρέας τρόμαξαν τόσο πολύ που ο κουρέας έκοψε το μικρό δαχτυλάκι του αυτοκράτορα… Κραυγές, πόνου και θυμού κυρίευσαν τον αυτοκράτορα που έπεσε πάνω στον κουρέα με μεγάλη οργή: “Γρήγορα στην φυλακή, ανάξιε, έκοψες το δάχτυλο του αυτοκράτορα, θα σαπίσεις μέσα στην φυλακή για τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής σου!” Τότε επενέβη ο σοφός γέρος και άρχισε πάλι να επαναλαμβάνει: “ότι σου συμβαίνει είναι για το καλό σου…, ότι σου συμβαίνει είναι για το καλό σου”…
Ο αυτοκράτορας γεμάτος οργή, φώναξε: “Φτάνει πια, με αυτές τις ανοησίες, σε βαρέθηκα όλα αυτά τα χρόνια και εσύ στην φυλακή, έτσι θα μπορείς ν’ ακούς μόνος σου τις βλακείες σου μέχρι το τέλος της ζωής σου!”
Την επόμενη μέρα ο αυτοκράτορας, για να ξεθυμώσει και να χαλαρώσει, αποφάσισε να πάει κυνήγι στο δάσος, βέβαια μόνος του, μια και είχε φυλακίσει τον γέροντα σοφό που συνήθως τον ακολουθούσε παντού. Ενώ βρισκόταν στο δάσος, ξαφνικά τον περικύκλωσαν οι πολεμιστές-αιρετικοί της θεάς Κάλι, τον συνέλαβαν και ήταν πολύ ευτυχισμένοι που βρήκαν ένα θύμα για να το θυσιάσουν στην θεά τους. Ο αυτοκράτορας, φώναξε, ούρλιαξε, παρακάλεσε, αλλά τίποτα. Εκείνοι είχαν αποφασίσει να τον θυσιάσουν στη θεά Κάλι που ήταν η θεά του κακού και γιόρταζε εκείνη τη μέρα. Τον έντυσαν λοιπόν με το ειδικό ράσο, τον άλειψαν με το ιερό τους λάδι, τον έδεσαν στον βωμό και ενώ ο αρχηγός ήταν έτοιμος να του μπήξει το μαχαίρι στην καρδιά, είδε, με τρόμο, πως από το θύμα έλλειπε ένα μέλος- το μικρό του δαχτυλάκι, βρίζοντας και φτύνοντας τον έλυσε, γιατί δεν επιτρεπόταν να θυσιάσουν κάποιον που δεν ήταν αρτιμελής και έτσι τον άφησαν να φύγει…
Ακόμα ζαλισμένος, ο αυτοκράτορας γρήγορα έτρεξε στο παλάτι του και στο δρόμο κατάλαβε τι είχε γίνει,ο σοφός γέροντας είχε δίκιο και ευτυχώς που σε εκείνο το ατύχημα τού έκοψε ο κουρέας το δάχτυλο και έτσι σώθηκε η ζωή του. Τι σημασία είχε ένα δαχτυλάκι λιγότερο μπροστά στον κίνδυνο που είχε διατρέξει; Καλύτερα ζωντανός και με ένα δάχτυλο λιγότερο παρά νεκρός!
Φτάνοντας στο παλάτι ο αυτοκράτορας, πήγε αμέσως στις φυλακές και ελευθέρωσε τον κουρέα και μετά πήγε στον σοφό γέροντα, μπήκε στο κελί τον αγκάλιασε και του είπε: “Φίλε μου, συγχώρεσε με, για το κακό που σου έκανα, τι τυφλός που ήμουνα. Με συνέλαβαν οι αιρετικοί της θεάς Κάλι και ενώ ήταν έτοιμοι να με θυσιάσουν, είδαν πως μου έλειπε το μικρό μου δαχτυλάκι και με άφησαν να φύγω, είχες δίκιο φίλε μου, “ότι μας συμβαίνει είναι για το καλό μας!” Συγχώρεσε με φίλε μου, θα είσαι πάντοτε κοντά μου και όλο το βασίλειο σου ανήκει…
Αλλά τώρα πες μου σε παρακαλώ πολύ, εσύ, που σε έβαλα φυλακή, “που είναι το καλό που συνέβηκε σε σένα;” Με ηρεμία ο γέροντας κοίταξε τον αυτοκράτορα και του απάντησε: “Βλέπετε εξοχότατε, εάν δεν με είχατε φυλακίσει θα σας είχα συνοδέψει, όπως πάντα, στο κυνήγι σας στο δάσος και σε εμένα δεν λείπει κανένα δάχτυλο…! “Ότι μας συμβαίνει είναι για το καλό μας”.
Από το antikleidi
Ονομασίες των 8 ανέμων του Ανεμολογίου:
1) Βοριάς(αρχ. Βορρέας, από κει και η μπόρα) και Νοτιάς στη γλώσσα των στεριανών, Τραμουντάνα (trans+ montanus= πάνω από τα βουνά )και Όστρια ( λατινικο auster=νότιος)στη γλώσσα των καραβίσιων
· Του μικρού βοριά παράγγειλα, να ‘ναι καλό παιδάκι.
Μη μου χτυπάει πορτόφυλλα και το παραθυράκι.
Οδυσσέας Ελύτης
· Φύσηξε βοριάς μαΐστρος τραμουντάνα
και της σήκωσε το ποδοφούστανό της
και της φάνηκε ο ποδαστράγαλός της.
έλαμψε ο γιαλός.
(νεραντζούλα φουντωτή )
· οξειδώθηκα μες στη νοτιά των ανθρώπων
μακρινή μητέρα ρόδο μου αμάραντο.
Οδυσσέας Ελύτης
2) Ανατολικός και Δυτικός άνεμος
Απηλιώτης( από +ήλιος , δηλ από την ανατολή ) και Ζέφυρος (Ο Ζέφυρος στην ελληνική μυθολογία ήταν προσωποποίηση του δυτικού ανέμου Θεωρείται γιος της Ηούς και του Αστραίου, αδελφός του Βορέα) για τους στεριανούς, Λεβάντες ( ισπανική λέξη levante= ανατολή) και Πουνέντες (ponente = δύση ) για τους ναυτικούς.
3) Βορειοανατολικός και Νοτιοδυτικός
Μέσης και Λίβας (ονομασίες με ελληνική καταγωγή Λιψ=Λίβυος ) , ενώ για τους θαλασσινούς Γρέγος. (grego ερχόταν από τη χώρα των Γραικών, μια και σημείο αναφοράς για την ονομασία των ανέμων ήταν η Μάλτα)και Γαρμπής(βενετσιανικο garbin το οποίο με τη σειρά του προέρχεται από το αραβικό غربي (garbī) που σημαίνει δυτικός.)
· Έβραζε το κύμα του Γαρμπή (Καββαδίας )
4) Βορειοδυτικός και Νοτιανατολικός
Σκίρων (Κορίνθιος ληστής με λημέρι στις Σκιρωνίδες πετρες , τη σημερινή κακιά σκάλα) και Εύρος (εως=αυγή ), που μάλλον έχουν ατονήσει και χρησιμοποιούνται πλέον από όλους σχεδόν οι ναυτικές ονομασίες Μαΐστρος η μαιστράλι ( magistrale= σπουδαίος, σημαντικός )και Σορόκος. (από την αραβική شرقي sharqī = ανατολικός άνεμος, μέσω της ιταλικής-βενετικής scirocco)
· και ο άλλος μαΐστρος με τ’ απάνω του αψηλό μπογάζι
Οδυσσέας Ελύτης
· τα μάτια σου τα κυβερνούσε ΣΟΡΟΚΑΔΑ
κι όλο μουρμούριζες βραχνά : ”Φάλτσο η πορεία…
CAMBAY’S WATER, Πούσι, Νίκος Καββαδίας
Στους Αέρηδες, το μνημείο που βρίσκεται στην Πλάκα, απεικονίζεται ο Αίολος μαζί με τους βοηθούς του ανέμους, Βορρέα, Καικία, Απηλιώτη, Εύρο, Νότο, Λίβα, Ζέφυρο, Σκίρωνα.
Οι σημάντορες άνεμοι που ιερουργούν που σηκώνουν το πέλαγος σαν Θεοτόκο
που φυσούν και ανάβουνε τα πορτοκάλια που σφυρίζουν στα όρη κι έρχονται
Ο Μαΐστρος, ο Λεβάντες, ο Γαρμπής, ο Πουνέντες,
ο Γραίγος, ο Σιρόκος, η Τραμουντάνα, η Όστρια (Αξιον εστί )
Ψυχοθεραπευτικό Κέντρο ΑΝΕΛΙΞΗΣ του Ανθρώπου
Το Ψυχοθεραπευτικό Κέντρο Ανέλιξης του Ανθρώπου, λειτουργεί από το 1994, προσφέροντας υπηρεσίες Πρόληψης, Θεραπείας και Ψυχικής υγείας, σε οικογένειες, ζευγάρια, και άτομα.Οι κύριες δραστηριότητες του Ψυχοθεραπευτικού Κέντρου Ανέλιξης του Ανθρώπου είναι:
Διευθύνεται από τους
Γεώργιο Μπαρδάνη – Ιωάννα Κουκού.
Διεύθυνση : Σκύρου 80, 11362, Αθήνα.
Τηλ. 210 8842234
e-mail : anelixi80@yahoo.gr